2 ДӘріс дәрісті тыңдап, жазуға әдістемелік нұсқаулар
жүктеу/скачать 387 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырып 2. Қарым – қатынас , оның түрлері және формалары
| Негізгі ұғымдар: қарым-қатынас, түрлері, мазмұны
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар: 1. Қарым-қатынас дегенімізі не? 2. Қарым-қатынас мәселесін Қазақстанда кімдер зерттеген? 3. Қарым-қатынастың алғашқы формасы қандай? Әдебиеттер Негізгі әдебиеттер: Морозов А.В. Управленческая психология. – Москва, 2008. Немов Р.С. Психология.Т.1.-Москва, 2003. Горянина В.А. Психология общения. Москва, 2007. Панфилова А.П. Тренинг педагогического общения. – Москва, 2008. Бороздина Г.В. Психология делового общения. – М., 2001. Кузин Ф.А. Культура делового общения. М., 2000. Қосымша әдебиеттер: Федосихина Е.А. Кашник О.И. Звягинцев В.В. Психотехнология и этика делового общения. Н., 1998. Миникес А.В. Деловое общение. М, 1994. Социальная психология и этика делового общения. Учебное пособие под ред. Лавриненко В.Л. –М., 1995. Внедиктова В.И. О деловой этике и этикете. –М., 1994. Андреева Г.М. Социальная психология. – М.,1996. Абрамова Г.С. Введение в психологическую психологию. М.,1997. Тақырып 2. Қарым – қатынас , оның түрлері және формалары Жоспар: Қарым – қатынас туралы жалпы түсінік. Іс барысындағы әңгімелесу қарым – қатынастың негізгі формасы ретінде. Әңгімелесушілердің сұрақтары және олардың психологиялық мәні. Әңгімелесушінің өз жұбына әсер етуі психологиялық жолдары. Қарым – қатынас туралы жалпы түсінік және түрлері. Әңгімелесу қарым – қатынастың негізгі формасы ретінде. Әңгімелесушілердің сұрақтары және олардың психологиялық мәні. Әңгімелесушінің өз жұбына әсер етуі психологиялық жолдары. Тұлға – қоғамда белгілі бір жағдайға ие және белгілі бір қоғамдық рөл атқаратын, саналы индивид. Рөл дегеніміз – жеке адамның атқаратын әлеуметтік қызметі. Мысалы, ата – ананың рөлі баланы тәрбиелеу, ал мектеп мүдірінің рөлі – мұғалімдер ұжымын басқару және оқушылардың оқыту процесін ұйымдастыру. Жеке адамның позициясы дегеніміз – оның қатынастарының жүйесі. Жеке адамның мәнді қатынастарына: өмірдің материалдық жағдайларына, қоғамға және адамдарға, өзіне, өзі мойнына алған міндеттерге, еңбек міндеттеріне деген т.б. қатынастар жатады. Бұл қатынастар жеке адамның адамгершілік бейнесін, оның әлеуметтік бағдарын сипаттайды. Қарым-қатынастағы адамдардың бір-бірінен алшақтағы-олардың мәдени, ұлттық дәстүрлеріне, бір-біріне деген сенімінің дәрежесіне байланысты. Қарым-қатынастың түрлерін төмендегіше жіктеуге болады: “Бет-перделердің байланысуы”- әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктерін түсініп, ескеру ұмтылысы болмайтын формальды қарым-қатынас. Үйреншікті бет-перделер қолданылады, әңгімелесушіге қатысты шынайы эмоцияларды жасыратын біртекті сөздердің, ым-ишаралардың жиынтығы; Басқа адамды қажет немесе кедергі келтіруші объект ретінде бағалайтын дөрекі қарым-қатынас; егер объект қажет болса, белсенді түрде онымен қарым-қатынасқа түскісі келеді, ал егер де кедергі келтіретін болса, шеттетіп немесе дөрекі сөздерді қолдана отырып ызалана; Формальды рөлдік қарым-қатынас кезінде әңгімелесушінің жеке тұлғасына емес оның әлеуметтік рөліне көңіл аударылады; Іскер қарым-қатынаста әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктері мінезі, жасы, көңіл-күйі ескерілгенімен ісінің одан маңызы басым; Рухани қарым-қатынас бір-бірімен достық қатынастағы адамдар арасындағы өзара қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрінде кез-келген тақырып төңірегінде әңгіме өрбітуге болады. Сөздерді пайдалану міндетті емес, өйткені жақын қатынаста адамдар бір-бірін ымынан, бет әлпетінен, көзқарасынан бірден түсіне алады; Манипулятивті қарым-қатынас әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктерімен байланысты түрлі амал-айлаларды пайдалана отырып, жарамсақтану (қорқыту, алдау, арбау, мейірімділікті таныту); Зиялы қарым-қатынастың мәні оның затының болмауында, яғни адамдар ойындағысын айтқаннан гөрі, сол жағдайға сай нәрселерді айтуға тырысады. Қарым-қатынастың келесі түрлерi: маскiлi қарым-қатынастар; бiр күннiң iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды қарым-қатынас, яғни мұнда маскiлердi пайдаланып сұхбаттасушылардың тұлғалық ерекшелiгiн түсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлық, қаталдық, тұйықтық). Шынайы сұхбаттасушыға деген сезiмдерiн, эмоцияларын қарым-қатынас барысында көрсетпейдi; формалды рөлдiк қарым-қатынас – мұнда сұхбаттасушының тұлғасы мен әлеуметтiк рөлi маңызды болып табылады; іскерлiк қарым-қатынас – мұнда сұхбаттасушының iске деген тұлғалық ерекшелiгi, мiнезi, жасы, көңiл-күйi ескерiледi. Сонымен бiрге оның iске деген қызығушылығы мәндiк маңызды орын алады; достардың рухани және тұлғалық қарым-қатынасы – мұнда кез келген тақырыпқа әңгiме қозғауға болады, тек сөз арқылы ғана емес жест, мимика арқылы бiрiн-бiрi жақсы түсiнедi; маникулятивтiк қарым-қатынас сұхбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуға бағытталған. Ол үшiн сұхбаттасушының тұлғалық ерекшелiгiне байланысты түрлi әдiстер пайдаланады; вербалды және вербалды емес қарым-қатынас. Коммуникациялық жүйе – бұл алынатын және берiлетiн ақпаратты түсiнудi қамтамасыз ету мақсатында адамдар арасындағы хабар алмасу. Коммуникацияның негiзгi функциялары мыналар: информативтi – адамдар арасындағы өзара әрекеттесудi ұйымдастыру; интерактивтi – адамдар арасындағы өзара әрекеттесу түрлерiн пайдалана отырып сұхбаттасушының көңiл күйiне, сенiмiне мiнез-құлқына әсер ету; перциптивтi – қарым-қатынасқа түсушi серiктестердiң бiрiн-бiрi қабылдауы және өзара түсiнушiлiктi қалыптастыру; экспрессивтi – эмоционалды бастан кешiрулер сипатын өзгерту. Хабар беру мына бағыттармен жүзеге асады: -жоғарыдан төменге – жұмысшыларға бұйрық беру. - төменнен жоғарыға – басшылармен пiкiр алмасу және т.б. Коммуникация процесi жүзеге асу үшiн мынадай элемент керек: хабар берушi; мәлiмет; арнайы ақпарат беру құралы; ақпарат алушы. Коммуникация процесi кезеңнен тұрады: ақпарат алмасудың басталуы, мұнда хабар жiберушiнiң қандай реакция алатынын ашық бiлу керек; ойдың символға мәлiметке айналуы. Қарым-қатынастың негізі түрлері: тікелей және жанама қарым-қатынас, тұлға-аралық және тұлға ішілік қарым-қатынас, іскерлік және тұлғалық қарым-қатынас. Жанама және тікелей қарым-қатынас. Биологиялық, материалдық, когнитивтік қарым-қатынас. Вербалды және вербалды емес қарым-қатынас. Қарым-қатынастың тұлға дамуындағы рөлі. Адамның интеллектуалдық және адамгершіліктік дамуы үшін оған басқа адамдармен араласу қажеттілігі. Жалғызбасты адамның тұлғалық, психологиялық, мінез-құлықтық мінездемесі. Жалғыз басты адамның өз-өзіне деген қатынасы және өзін-өзі бағалауы. әр түрлі адамдарыдң жалғыздыққа деген реакциялары. Жалғыз басты адамдарға тән тұлға аралық қатынастың спецификалық мәселелері. Өзін-өзі бағалаудың төмендігі жалғыздық факторы ретінде. Ерте балалық кезеңдегі тәжірбиенің ересек адамда жалғыздық пайда болуындағы рөлі. Қарым-қатынас техникасы мен тәсілдері. Қарым-қатынас техникалары мен тәсілдерін анықтау. Қарым-қатынас техникалары мен тәсілдерінің алғашқы сатылары. Қарым-қатынасқа икемделу, әңгімелесушіде қажет күйді тудыру. Мұнда қолданатын қарым-қатынас техникалары мен тәсілдері. Кері байланыс түсініг және оның мезанизмі. Коммуникациялық қабілеттер. Қарым-қатынас техникалары мен тәсілдерінің жастық ерекшеліктері. Қарым-қатынас техникалары мен тәсілдерінің кәсіптік ерекшеліктері. жүктеу/скачать 387 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|