50 – бал Паренхимиялық дистрофия кезінде мүшеде болатын өзгерістер
Туберкулез, мерез гранулемасы. Морфологиялық сипаттамасы
жүктеу/скачать 167.86 Kb.
|
| 28Туберкулез, мерез гранулемасы. Морфологиялық сипаттамасы.
Бір топ созылмалы инфекциялар (туберкулез, мерез, алапес, склерома, манка) кабыну ошактарында гранулемалардын түзілуімен, некроз пайда болуымен жэне осы жерде олардың накты коздырушыларынын табылуымен ерекшеленеді. Туберкулезге тән қабыну Туберкулезге тэн гранулема туберкулезді коздырушы микро-бактериялардын вируленттігіне, онын химиялық курамы жэне антигендік касиеттеріне, макроорганизм реактивтілігіне байланысты эр түрлі морфологиялык көрініске ие болады. Туберкулез ошағында альтерация үдерісі басым болғанда, эр түрлі ағзаларда некроздык томпакшалар (бугорок) көрінеді. Кабынудың бүл түрі өте әлсіз кэрі кісілерде, жас балаларда кездеседі. Кдбыну ошағында экссудат бөлініп шығу үдерісі басым болғанда ірімшік тэрізді некроз пайда болады. Дегенмен де, туберкулезге тэн морфологиялык белгілер, кабынудың үшінші пролиферативті (продуктивті) өзгерістер фазасында көрінеді. Туберкулезге тэн гранулемалардын ортасында ірімшікке үксаған (казеозды) некрдд, оны айнала эпителиоидтык жасушалар шоғыры, оның сыртында лимфоциттер мен макрофагтардан түратын үймек орналаскан. Эпителиоидты жасушалар мен лимфоциттердің арасында, туберкулезге өте тэн, Пирогов лангханс алып жасушалары орналаскан (55, 56-суреттер). Гранулема күрамындағы эпителиоидтык жэне макрофаг жасушалары гематогендік моноциттерден пайда болып, фагоцитоз үдерісіне катысады Эпителиоидтык жасушалар кейде бір-бірімен бірігіп, көп ядролы алып жасушаларды кұрайды. Ал лимфоциггер болса, жасушалык иммунитетке катысы бар, тимуска тэуелді жасушалар катарына жатады. Туберкулез гранулемасының кұрамы, оның нэтижесі организм реактивтігіне байланысты. Қолайлы жағдайда ол тыртыктанып бітіп, капсуламен оралып, тұздар шөгіп катып қалады. Мысалы, өкпедегі Гон ошағы. Ал, организм элсірегенде кайтадан казеоздык некроз дамиды. Осы некрозға шалдыккан тіндер ағзалардан бөлініп шыкканда сол жерде куыстар (каверна) пайда болады. Мерезге тән гранулема Мерез тек адамда ғана кездесетін ауру болып, оны бозғылт спирохета (Spirocheta pallidum) коздырады. Мерез негізінен жыныстык карым-катынас жолымен ауру адамнан сау адамға беріледі. Тұрмыстык, кәсіпке байланысты жэне де бала жолдасы аркылы анадан балаға өтетін мерез өте сирек кездеседі. Спирохеталар енген жерде алғашкы аффект деп аталатын өзгерістер пайда болады. Ол жерде әуелі каттылау ошак, кейінірек ұзак уакыт жазылмайтын, шеттері қатты жара (шанкр) пайда болады. Сол жерге жакын лимфа бездері кабынады (лимфаденит). Жергілікті тшде кан тамырларынын айналасында, лимфоциттер мен плазмалы жасушалардан түзілген сіңбелер байкалады. Бүл өзгерістер мерездің бірінші — пролиферативті-сіңбелі — кезеңіне жатады. 5-7 аптадан кейін жара бітіп, орнында пигментсіз тыртыкша калады. 1,5—2 айдан соң мерездің екінші кезеңі басталады, бұл кезде індет организмге жайылып тамактын, жұткыншактын, эйелдердің жыныс ағзаларының шырышты кабығында, теріде, эр түрлі бөртпелер (розеолалар, папуллалар, пустулалар) — сифлидтер пайда болады. Қабынудың бұл кезеңінде экссудативті реакция басым болып, кан тамырлары канмен толып, айнала сында лимфоциттерден, плазмоциттерден түзілген сіңбелер, фибробластар көрінеді. Мерездің үшінші — гуммоздык кезеңі аурулардың 1/3-де ғана дамып, бірнеше жылдардан кейін барып көрініс береді. Гумманың ортасында жабыскак, желім тэрізді, некрозға ұшыраған массалар, онын айналасында лимфоциттерден, плазмалык жэне эпителиоидтык жасушалардан түзілген грануляциялык тін орналасады. Бүл жерде бірлі-жарымды Пирогов—Лангханс жасушалары тәріздес алып жасушалар да кездеседі. Грануляциялык тіннің арасында кан тамырлары көп болады (57-сурет). Гумманыңұсак(милиарлык) жэнежекеленген (солитарлык) ірі түрлері болады. Олар кейде тауык жұмырткасының үлкендігіндей болады. Гумма теріде, сүйекте, мұрын шеміршегінде, бауырда, мида, колқада көбірек кездеседі. Гуммалардың жазылу үдерісінде пайда болған тыртык, куысты ағзалардын (кеңірдек, ішек) саңылауларын бітеп тастауы мүмкін. Кеңсіріктің желініп кетуі нәтижесінде мұрынның орта тұсы батык болып калады (ер тәрізді мұрын). Колкадағы кабынудын (мезаортит) нэтижесінде созылмалы аневризма пайда болады. Мидағы гуммалар ми ісіктерінде кездесетін клиникалык көріністер береді. жүктеу/скачать 167.86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|