2.Сәйкестендіру тесті
Мемлекеттер
|
Территориясы
|
Алтын Орда
|
Еділден Жайыққа дейін
|
Ақ Орда
|
Батыс Сібір мен Солтүстік Қазақстан
|
Моғолстан
|
Шығыс Дешті Қыпшақ жері
|
Ноғай ордасы
|
Жайық пен Еділ арасы
|
Әбілқайыр хандығы
|
Ертістен Дунайға дейінгі жерлер
|
Сібір хандығы
|
Оңтүстік Шығыс Қазақстан, Қырғызстан
|
Мемлекеттер
|
Астаналары
|
Алтын Орда
|
Сығанақ
|
Ақ Орда
|
Сарай Бату
|
Моғолстан
|
Чимги Тура
|
Ноғай ордасы
|
Сарайшық
|
Әбілқайыр хандығы
|
Алмалық
|
Сібір хандығы
|
Сығанақ
|
Мемлекеттер
|
Негізін қалаған хандар
|
Алтын Орда
|
Орда Ежен
|
Ақ Орда
|
Батый хан
|
Моғолстан
|
Едіге
|
Ноғай ордасы
|
Тоғылық Темір
|
Әбілқайыр хандығы
|
Әбілқайыр
|
Сібір хандығы
|
Тайбұға
|
«Тұлғаны таны»
Хандардың портреттері берілген, оқушылар кім екенін анықтаулары керек.
(Шыңғыс хан, Жошы хан, Батый хан және Әбілқайыр хан)
ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:
1. Қоғамдық және әкiмшiлiк құрылысы
2. Жерге меншiктiк қатынастар.
3. Салық түрлерi және мiндеткерлiктер.
4.Дәстүрлі шаруашылық
1.Қоғамдық және әкiмшiлiк құрылысы
Ханның міндеттері мен құқықтары:
Заңдар мен бұйрықтар шығару
Елдің бүкіл аумағына , барлық жерге билік ету құқығы
Шет елдермен келісім жасау
Ханның құқықтары
.
Соғыс жариялау мен бітім жасау
Жоғарғы қолбасшы
Жоғарғы сот
Сөйлемді толықтыр.
Ханның кеңесшілері уәзірлер болды.Жоғарғы билік органы құрылтай болды.
Ақ Ордадағы , Әбілқайыр хандығы мен Моғолстандағы түрік тайпаларының басшыларын әмірлер деп, Ноғай Ордасындағы басшыларын мырзалар деп атады.
«Терминдер сөйлейді»
Атабек-хан баласының тәрбиешісі.
Найб-ханға ақыл-кеңес беретін кеңесші.
Жасауыл-той-мерекелерді қадағалап отырады.
Инақтар -хан кеңесшісі.
Даруғалар-алым-салық жинаушы.
Жерге меншiктiк қатынастар.
«Терминдер сөйлейді»
Тархан -
Інжу-
Вақф-
Мильк-
Иқта-
Сойырғал-
3.Салық түрлерi және мiндеткерлiктер:
Тағар-әскерлерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін салынатын салық.
Қалам-жер көлеміне байланысты салынатынсалық.
Құшыр-жан басына салынатын салық.
Зекет- мал басына салынатын салық.
Харадж, баж-егін салығы.
Сөйлемді толықтыр:
Шаруашылық өмірге ұлы хан ...Мөңкенің саясаты игілікті ықпал етті.
...Мөңке ескі қалыпты емес алым –салық түрлерін алып тастап,ортақ ... жанбасы салығын енгізді.
Реформалар
Мөңке ... ақша реформасын жүргізді.
Барлық ... ірі қалаларда алтын динарлар, күміс дирхемдер және мыс фельстер соғылды.
Кебек пен Шағатай ұрпақтары мемлекеті мен Алтын Ордадағы ақша реформасын ескере отырып, 1321 жылы жаңа...күміс теңге шығарды.
Мешіттер
Сәулет өнері
өнерө
Қ амал қабырғалар, Діни және қоғамдық ғимараттар
бекіністер
Тұрғын үй құрылыстары
4.Шаруашылығы
Мал шаруашылығы
Дәстүрлі киіз үйлер мен арба үстіндегі үйлер
Шаруашылығы
Тұрақты баспана
Оңтүстік Қазақстанда егіншілік
ІҮ. Сабақты бекіту:
Аталған мемлекеттерде хан болуға кiмдep құқылы болды?
Қараша халық немен айналысты?
Мемлекеттерде феодалдық қатынастардың жоғары деңгейде болғанын неден көремiз?
Мемлекет үшiн салықтардың қандай маңызы бар?
Сендер қандай әкiмшiлiк аумақта тұрасыңдар?
Ү. Бағалау:Артық болмас білгенің...
Жазба деректерде:
«Алтын Орда» атауы XVI ғасырдың аяғында пайда болған.Орыс деректерінде «Алтын Орда деп аталса, Жұңғоның тарихи деректерінде « қыпшақ ордасы деп аталды.
Еуропа саяхатшысы Плано Карпини:
«Алтын Орда» деп монғол Үгедейдің баласы Күйікті ұлы хан етіп хан тағына отырғызған кездегі алтынмен әшекейленген киіз үйді атаған.
«Шыңғыснама шежіресінде»:
Шыңғысхан Батуды Жошының орнына хан етіп сайлағанда босағасын алтынмен аптаған Алтын Ордаға кіргізгендігі айтылады т.б.
ҮІ. Үйге тапсырма: «Моңғол шапқыншылығының Қазақстанға келтірген зардаптары» тақырыбында эссе жазып келу
Куандык Арай
Тарих пәнінің мұғалімі
«Тайынша қаласы №2 орта мектебі»КММ
Тайынша қаласы, Солтүстік Қазақстан облысы
8-сынып. Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы
Сабақтың мақсаты:
1.Оқушыларды Абылайдың өмірі және қызметімен таныстыра отырып, аса ірі мемлекет қайраткері, дипломат, қолбасшы болғандығын көрсету. Абылайды осындай дәрежеге көтерген деректерді ашу;
2.Қосымша әдебиеттерді пайдалана отырып, оқушыларды өздігінен жұмыс істеуге,көркем шығармаларды түсініп оқуға, ізденіске баулу
3.Абылай хан бейнесі арқылы оқушыларды Отанға деген сүйіспеншілік, адалдық, табандылық рухында тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: интерактивті , дәстүрлі емес,аралас
Сабақтың әдісі: сұрақ –жауап,талдау, тірек сызбасы,тест,сәйкестендіру тесті,семантикалық карта
Көрнекіліктер:Абылай ханның портреті,тірек сызбалар
Негізгі түсініктер: саяси және мемлекеттік қайраткер, ішкі және сыртқы саясат, Қазақ хандығының Ресеймен, Жоңғариямен, қырғыздармен қарым-қатынасы.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі
Оқу құралын тексеріп түгелдеу
3.Оқушы зейінін сабаққа аудару
Ой шақыру:
Абылай деген кім?
Абылай туралы не білесіңдер?
Өткен сабақты қайталау
«Тұлғалар» сөзжұмбағын шешу
1.Кіші жүз ханы кім?(Әбілқайыр)
2.Әбілқайырды өлтірген кім?(Барақ)
3. Жоңғарлардың билеушісі,көрнекті қолбасшы (Қалдан Серен)
4.Нұралы хан кімнің баласы?(Әбілқайырдың)
5. Орта жүз ханы(Әбілмәмбет)
6.Қазақ хандығының алғашқы ханы(Керей)
Жаңа сабақтың жоспары:
1.Абылайдың жастық шағы
2. Абылай -аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері
3.Абылай ханның ішкі саясатының ерекшеліктері
4. Абылай ханның сыртқы саясатының ерекшеліктері
5.Абылай ханның Қазақстан тарихында алған орны
Достарыңызбен бөлісу: |