А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет
жүктеу/скачать 6.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Соңғы ми
- Иіс үшбұрышы
| Бақылау сұрақтары:
1 Бас миының қабықтарын атап беріңіз? 2 Бас миының құрылысы 21.3 Соңғы ми Сабақтың мақсаты: Соңғы мидың құрылысын игеру Соңғы ми (telencephalon) терең ұзынша үлкен ми саңылауымен (fissure longitudinalis) бөлініп, бір-бірімен саңылаудың түбіндегі күсті дене арқылы өзара байланысып жатқан оңжәне сол жартышарлардан(hemispherium dextrum et sinistrum) немесе үлкен ми сыңарларынантұрады. Әрбір үлкен ми сыңары ми жабынынан, иіс миынан, жолақты денеден және бүйірлік ми қарыншасынан тұрады. Бүйірлік ми қарыншасыныңқуысы қарыншалараралық тесік арқылы үшінші ми қарыншасы қуысымен жалғасады. Ми жабыны (pallium) үлкен ми сыңарын жоғары және сыртқы жағына қаптап жатады. Ол сыртқы сұр заттан, ішкі ақ заттан тұрады. Ми жабынынның 221 сыртқы сұр заттық қабығын үлкен ми қыртысы (cortex cerebri) – деп атайды. Оның сыртқы бетінде сайлар арқылы бір-бірінен бөлінген, пішіні әр түрлі жануарларда түрліше келген қатпарлар болады. Ми жабынынның сыртқы бүйір бетінде тігінен өтетін латеральды сай (sulcus lateralis (Sylvii))немесе сильвий сайы жақсы көрінеді. Латеральды сайды сыртқы жағынан пішіні доға тәрізді үш қатарда жатқан сайлар қоршап, үлкен ми қыртысын : шүйде бөлікке (lobus occipitalis pallii), төбе бөлікке (lobus parietalispallii), маңдай бөлікке (lobus frontalis pallii) және самай бөлікке (lobus temporalis pallii) бөледі. Иіс миы (rhinencephalon) соңғы мидың төменгі бетінде орналасады. Ол иіс баданасынан — bulbus olfactorius (сұр заттан тұрады, біріншілік иіс орталығы), латеральдыжәне медиальды иіс жолдарынан— (өткізгіш жолдар), иіс үшбұрышынан, алмұртша бөліктен құралған. Иіс үшбұрышы (trigonum olfa-ctorium) мен алмұртша бөлік (lobispiriformes) сұр заттан тұрады. Бұлар екіншілік иіс орталығының қызметін атқарады. Өткізгіш жолдар ретінде жүйке талшықтарынан құралған латеральды және медиальды иіс жолдары сүр заттан тұратын латеральды және медиальды иіс қатпарларын сыртынан қаптай, біріншілік иіс орталығы иіс баданасын, екіншілік иіс орталықтары иіс үшбұрышымен және алмұртша бөлікпен байланыстырады. Иіс үшбұрышы латеральды және медиальды иіс жолдарының арасында жатады. Латеральды иіс жолы алмұртша бөлікке, ал медиальды иіс жолы жол бойы иісмаңы ала тын (area parolfactoria) жасап, ми жабынының медиальды бетіне өтеді. Латеральды және медиальды иіс жолдары қабылданған тітіркеністі иіс баданаларындағы біріншілік иіс орталықтарынан, иіс қатпарларына, иіс үшбұрыштарына, иісмаңы алаңдарына, алмұртша бөліктердің сұр затындағы екіншілік иіс орталықтарына, одан әрі аралық ми гипоталамусына және ортаңғы миға өткізеді. Алмұртша бөліктің ішіндегі қуысы — бүйірлік ми қарыншасының артқы жалғасы. Алмұртша бөліктің ішкі қабырғасында аммон мүйізінің ұшы аяқталады. Алмұртша бөлікті артқы және ішкі жақтарынан жүктеу/скачать 6.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|