А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет
жүктеу/скачать 6.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ерекшеліктері: Биеде сойдақ тістер болмайды немесе олар нашар
жетілген. Жылқының тұрақты тістері ұзын сауытты, қатпарлы тістерге жатады. Тұрақты күрек тістердің пішіні иілген сына тәрізді болып келеді. Жас төлдер тістердің жанасу беттері көлденең орналасқан сопақ пішінді болады. Мал жасына байланысты тістің қажалуы, оның пішінінің дөңгеленуіне, одан соң үшбұрыштанып өзгеруіне әкеліп соғады. Ал жанасу беттерінің желініп, тістердің ауыз қуысына қарай өсуі нәтижесінде, қартайған жануарларда, олардың пішіні кері бағытта орналасқан сопақша түрге ауысады. Тіс пішіндерінің осылай кезегімен өзгеріп отыруы алты жылдың ішінде толығымен жүзеге асады. Күрек тістің қажалу пішініне қарап, жылқының жасын анықтауға болады. 98 36- сурет. Тістер Күйіс қайтаратын жануарлардакүрек тістер тек төменгі жақтың әр жарты бөлігінде төрт-төрттен орналасады. Құрылысы жағынан олар қысқа сауытты тістерге жатады. Тістердің пішіні күрекке ұқсас. Азу тістері ұзын сауытты айшықты тістерге жатады. Бірінші премолярдан молярларға қарай тістер көлемі үлкейе береді. Жоғарғы азу тістер төменгі тістерге қарағанда екі еседей жалпақ та жуан келеді. Жоғарғы премолярларда айшықты бір тіс мөрі, ал молярларда екі тіс мөрі болады. Шошқаның барлық тұрақты тістері қысқа сауытты тістерге жатады. Күрек тістерінің пішіні конус тәрізді. Жоғарғы жақта күрек тістер аралығында тіссіз жиектер болады. Ұрғашы шошқаның (мегежіннің) сойдақ тістері онша жетілмеген, ал қабандардың тістері тыс жақсыжетілген, олар өте өткір, үшбұрышты болып келеді. Азу тістеріжанасу беттерінің пішініне қарай бұдырлы тістерге жатады. Иттің тұрақты тістерінің жанасу беттерінде үш-үштен өткір тісшелер болады. Олардың ортаңғысы биіктеу келеді. Сойдақ тістері конус тәрізді, төменгі бірінші премолярдың бір ғана тісшесі болады. Ол кішілеукеледі. Оны жүктеу/скачать 6.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|