А. Эбшкаев З. Бейсенбайкызы казак tijiih о к; ы т у 0Д1стемес1 Алматы, 2014



Pdf көрінісі
бет104/146
Дата21.11.2023
өлшемі6.25 Mb.
#483911
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   146
Kazak tili okytu adistemesi Abilkaev

кы змеп 
айкындалады;
- тыныс белпсшщ курамы (жеке немесе кабаттаскаН) аныкталады;
- тыныс белгйлмен белшген магыналы белш окыяады.
Пунктуациялык талдаудыц xypnepi: 6ip такырыпка (салага) арналган
талдау; 
6 ip H eiu e
такырыпка арналган 
талдау. Талданылып отырган 
мэтшдеп 6ip я 6ipneiiie тыныс белпсшщ эр турл1 жагдайда колданылуын, 
тусшд1ру максатын кездейтш вариант (yrip, сызыкша т.т.) . Окушылар 
тыныс белпсшщ эр турл1 жагдайда койылуын туспадру. Мысалы, жай 
сейлем 
синтаксисшде 
jreipd///: 
б1рыцгай 
мушеге, 
оцашаланган 
айкындауышка, ощнау сездерге байланысты койылатыны, сызьщшаныц: 
бастауыштан кешн, 
жалпылауыш сезге байланысты, 
оцашаланган 
айкындауышка байланысты койылуы.
Тутас мотшге байланысты тыныс белгшерш кою.
124


Муныц мацсаты окушылар мэтшд! магынасына карай яакке белш 
уйренуге дагдылануы керек. Бул ауызша да, жазбаша да журпзшедц 
сыныпта мугатмнщ басшылыгымен, уйде жаттыгу тапсырмасына 
байланысты орындайды. Жаттыгулардыц бул туршде окушылар кеп 
киналады, эр! катет кеп ж1беред1. Диктант жазганда мугатмнщ мэтнад 
анык етш окуы жэне дауыс кубылысы 6ipa3 женшдак келпредь А л
мазмундама не шыгарма жазганда, ондай кемек болмайды, окушы езше 
гана сенедь Тыныс белп а койылмаган мэтшге окушы оны кою ушш, 
алдымен, ол мэтшнщ мазмунына кецш аударады. А л оньщ мазмунын 
дурыс 
TyciHy, 
сез жок , белгЫ дэрежеде киындык тугызады. Мундай 
жатгыгулардын турлерк а) алынган узйад мугаймнщ басшылыгымен 
мына жоспарда талданады: эр окушы узшд1ш шпнен окыганнан соц
ест1рте айтып беру, оныц неше сейлемнен курылганын, эр сейлем соцынан 
кандай тыныс белгшер1 койылатынын, егер сейлем курмалас болса, оныц 
ж т н е койылатынын ескертедц э) бул жумыс 3pi карай жазу туршде 
кайталанады, тшсп тыныс белпсш кояды; б) ол жумыс сол узшдип 
диктант тур1нде жазу аркылы кайталанады; в) оган мугал1мнщ кемегшаз 
талдау жасалады; г) мугашм келпрген не бурын талданган мыс ал га уксас 
мысалдарды окушылардыц ездер1 ойлап тауып жазады. Бул окушыныц 
алгырлыгын, киялдауын дамытады; 
г) 
керкем шыгарма мэтшшен 
талдауга алынган тыныс белплер1 койылуга тшсп мысалдарды табады. 
Мунда 
raicTi 
тыныс б е лп а койылатын сейлемд! тацдап, белш алу оцайга 
туспейдц д) 6ip тыныс белпсшщ эр жагдайда колданылуын керсететш 
жаттыгу (кос нукте: жай сейлемде жалпылауыш сезге:, курмалас сейлемде 
шштес салаласка, себеп-салдар салаласка койылады, тел сезде автор 
сезшен кейш койылады). Бул жаттыгу етшетш материалды жинактау, 
кайталап беюту максатында журпзшедц е) жаттыкгыруга арнапган эр 
турл1 диктанттар; ж) пунктуация ережелерше бакылау диктанты. Мэтщщ 
тацдаганда, онда бурын етшген тыныс белгшер1 де кайталанатындай 
болуы керек.
Пунктуациялык tymtenepdi есептеу, жттеу жэне олар бойынша 
жумыс жургЬу.
Тыныс белгшершен ж1бершген кателер де, емле кателер! сиякты, 
тугел есепке алынуы керек. Катеш MyraniM тузетед!, немесе окушылардыц 
ездерше тузетпредь Дэптерлерш тексерш отырганда, MyraniM кате 
жiбepiлгeн жолдыц тусына сурак 
белпсш 
кояды. Бул - окушыны 
ойландырып, ездершщ тузетулерше жагдай жасайды. Кратен! тузеткенде, 
олардыц шпнде окушылардыц, окып уйренгеш мен эл! окымагандарын 
ескеру керек. Егер етшген ережеге байланысты ж1бершген кате болса
оныц астын кызылмен, етшмеген ережеге байланысты болса, кекпен 
белгшейдь Емле кателерш жштеген сиякты, тыныс 6enrmepi кателерш де 
жштеу кажет. Бул - катемен жуйел1 3pi жинакты турде жумыс журпзуге 
муммндш бередь Мысалы


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   146




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет