А. Эбшкаев З. Бейсенбайкызы казак tijiih о к; ы т у 0Д1стемес1 Алматы, 2014
жүктеу/скачать 6.25 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- TipeK ете отырып окыту. Е й угымды 6ip-6ipi»feH
| 6ip-6ipiHe
сатылай багынуын аньгктауга непз болады, бул сиякты байланыссыз шьш мэншдеп жуйелшкп де, оку материалын терец, 9pi берш менгеру кажетпп де болмайды. Дереказдерден дерегаге, жалпыдан жалкыга деген устаным дидактикада Ka3ipri заманныц адамына кажегп теориялык ойлаудыц дамуындагы басты принцип ретшде карастырылады. К^азак, тшнщ басца салалармен синтаксистш взара байланыстылык, мэсепеы. Бул мэселе эр ry p n i тургыда каралады: тшдщ эр Typni жагын синтаксистш непзде окыту; синтаксиса окыту кезшде лексика мен морфология бойынша жумыс журпзу; синтаксистщ жуйел1 курсын, тш жуйесшдеп баска белштер1мен табиги байлайыс непзоде окыту; синтаксист! тшдщ баска салаларыныц объекткп ретшде каралатын категорияларды TipeK ете отырып окыту. Е й угымды 6ip-6ipi»feH шатастырмау керек: синтаксистш ерекш елт жэне синтаксистш дербестт. Синтаксистщ ез1ндж ерекш елт бола отырып, ол сонымен катар, дербесттн сактамай, 6ip жагынан морфологиямен жэне сез тудырумен, екнпш жагынан, лексикамен, лексикологиямен жэне стилистикамен yueMi тыгыз байланыста болады. BipaK синтаксис езшщ дербесттн сактайды. ЭЙстеме ушш бул кагида аса мацызды. Bip жагынан синтаксист окыту кезшде окушылардьщ лексика, сез тудыру, морфология салаларынан алган 6miMi мен ккерлштерш жандандыру, ол ушш сез езшщ лексикалык магынасымен, сез тудырушылык курылымымён, морфологиялык касиепмен синтаксистш категорияларды жасауга катысатындыгын саралап керсетед1. Екппш жагынан, синтаксистш угымдарды лексикалык немесе морфологиялык угымдармен тепе-тец деп караудан, синтаксисп формалды турде кабылдаудан сактандыру тургысында окыту. Мысал ушш сез т!ркесшщ грамматикалык магынасын, оныц турлаусыз мушелермен байланысын жэне булардыц мектепте окытылу эдгстемесш алып карайык. Сез TipKeciHiH келемоде эр децгейдеп тшдш категориялардыц езара байланыстылыгы айкын байкалды. Сез TipKeciHiH грамматикалык магынасы: 1) Басьщкы компонентшщ кай сез табынан болганына тэуелд1 болады: Бшгенге маржан, бтмеске арзан. Жастъщ туралы cewiecmi, жастыц туралы эн. 2) Басьщкы компонентшщ лексикалык магынасына тэуелд1 болады: тауга фарады, тауга шыцты; >суттен iuimi, суттен жасалады. 3) Багыныцкы компоненттщ морфологиялык тулгасына тэуелда болады: атца мту, атты мту; жерге отыру, жерде отыру. 4) Багыныцкы компоненттщ лексикалык магынасы тэуелд1 болады: магазинге бару, наша бару; телефонмен свйлесу, жолдасымен свйлестй 5) Сез тудыру тургысында басьщкы компоненттщ баскасез табындагы сезбен 100 сойкесип: ойынга цумар, ойынга цумарлыц. Бул арада мынаны ерекше ескерту кажет: Сез пркесшщ материалдьщ пэндоп жекеЛеген сездердщ материалдык пэнди-шщ жай гана косындысы гана емес, кершшше, ол тек сез пркесшде гана пайда болады, оны курастырган сездердщ эркайсысында мулде кездеспейд1 де. Мысалы, Суттен ixumi деген жүктеу/скачать 6.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|