А.Ғ. Темирбекова*, Н. И. Жапаркулова
Методы активизации познавательной
жүктеу/скачать 368.58 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ключевые слова
| Методы активизации познавательной
деятельности учащихся Формирование познавательной активности школьников в современной системе образования является одной из наиболее актуальных проблем педагогической науки и практики. Целью исследования является теоретическое обоснование возможности развития познавательной активности учащихся 7-х классов в процессе обучения и определение влияния методов «Кубик Блума», «STEAM», «GBL» и «Агролаб» на развитие познавательной деятельности учащихся. Данное исследование было проведено на основе эмпирического метода в Назарбаев Интеллектуальной Школе Химии и Биологии в Туркестане. В практической части исследования изучалось, как выбранные методы влияют на развитие познавательной активности учащихся. Для определения уровня знаний учащихся использовались методики «диагностика кратковременной слуховой памяти», «сравнение понятий», «дополнение фигурами О.М. Дьяченко». В ходе исследования дважды диагностировался уровень познавательной активности студентов. Сопоставив результаты исследования, было установлено, что методики «Куб Блума», «STEAM», «GBL» и кружок «Агролаб» способствовали повышению уровня познавательной активности учащихся. Ключевые слова: познавательная активность, познавательная деятельность, метод «кубик Блума», «STEAM», «GBL». Кіріспе Қазіргі кездегі білім беру стандарттары оқушылардан белгілі бір дағдыларды ғана емес, сонымен қатар танымдық қабілеттерді қалып- тастыруды талап етеді. Негізгі назар белгілі бір білім көлемін жинауға емес, оқу ісінің дағдысын меңгере отырып, білімге құштарлық пен қабілетті оятуға аударылуы керек. Баланың ойлауын, зейінін, сөйлеуін дамыту, қоршаған әлемге қызығушылығын ояту, жаңалықтар ашу және оларға таң қалу қабілетін қалыптастыру өте маңызды. Тұлғаның дамуы мен қалыптасуының мәнін анықтайтын негізгі мәселе – танымдық іс- әрекет. Психология мен педагогикада «танымдық іс- әрекет» түсінігінің көптеген түсіндірмелері бар, біз олардың кейбірін қарастырамыз. Сөздік анықтамаға сәйкес, танымдық іс- әрекет – бұл оқуға деген ұмтылыспен, психи- калық күшпен және білімді меңгеру процесінде ерік-жігердің көрінісімен сипатталатын жеке адамның ақыл-ойының белсенділік жағдайы (Н.К. Бутер, 2018: 5) [1]. Танымдық іс-әрекет – адамның танымдық бел сенділігінің жоғарылауын сипаттайтын ерік- ті әрекет, белсенді күй [2]. Танымдық іс-әрекетті оқушылардың қор ша- ған әлемді зерттеу және ғылыми білім жүйесін меңгеру процесінде аналитикалық ойлау белсен- ділігімен байланыстырады (Харламов, 1975: 208) [3]. Жоғарыда айтылған пікірлерге сәйкес таным- дық іс-әрекет тұжырымдамасын педагогикалық феномен ретінде тұжырымдауға және екі жақтан қарауға болады (Н.Н. Доронина, О.А. Чернова, 2018: 176) [4]: - оқушының өзін – өзі ұйымдастыру мен дербестік түрінде көріну процесі ретінде; - оқушының танымдық іс-әрекетін қалып- тас тыру үшін мұғалім ұйымдастырған әрекеттер нәтижесінде. Я.А. Коменский оқушының танымдық іс- әрекетін дамыту мәселесі адамның жеке тұл- ғасын тұтастай қалыптастырудың басты мәселесі деп есептеді: «Жастар парасатты болу үшін білім алуы керек. Адам, яғни жеке тұлға – біреудің ойымен емес, өз ойын жете білуге үйренуі ке- рек. Олар тек кітаптан оқып, басқа адамдардың заттар туралы ойын түсініп және жаттап алып қана емес, оқыған заттың мәнін түсініп, өмірде қолдана алуға биімделу керек» (Я.А. Коменский, 1982: 656) [5]. Біздің заманауи қоғамда адамнан адамға, мұғалімнен оқушыға, оқушыдан мұғалімге сұрақ қоймай қарым-қатынас жасау мүмкін емес. Біз өмір сүріп жатқан ақпарат ағымында меңгерген ақпаратты талдауды үйреніп, оған деген көз- қарасыңызды білдіріп, қажетсізден бас тартып, сұрақтарды тұжырымдап және оларға жауап таба алуды білуіміз керек. Алайда, көптеген мек- теп оқушыларында, сондай-ақ ересектердің ара- сында да мәтінді қабылдауда жиі қиындықтар болады. Сіз оны бірнеше рет оқыған кезде, сіздің 209 А.Ғ. Темирбекова және т.б. басыңызда ештеңе қалмайды. Бұлай болуының көптеген себептері бар. Бірақ бұл біз үшін мәселе емес. Кез-келген қиындық шешімін табуға бо- латыны бәрімізге мәлім. Ал, мұндай жағдайды түзетуге сыни тұрғыдан ойлауды дамытудың технологиясы «Блум кубигі» техникасы және «STEAМ», «GBL» оқыту әдістері мен «Агро- лаб» үйірмесі көмекке келеді (L.W. Anderson, D.R. Krathwohl, 2001: 32) [6]. Бенджамин Блум – американдық оқыту әдістерінің психологы, Блум таксономиясының негізін қалаушы. Бенджамин Блум педагогикалық іс-әрекеттің бірегей алгоритм жүйесінің авто- ры ретінде белгілі (Unger, G.Harlow, 2001: 141) [7]. Ол ұсынған теория білім беру мақсаттарын үш блокқа бөледі: «Мен білемін», «Мен жасай- мын», «Мен жасай аламын». Яғни, балаға дайын білім емес, проблема ұсынылады. Оқушы өзінің тәжірибесі мен білімін қолдана отырып, бұл мәселені шешудің жолдарын табуы керек. «Блум кубигі» техникасы – сыни тұрғыдан ойлауды дамыту технологиясының әдістерінің бірі, Б.Блум таксономиясына негізделген сұрақ- тар жүйесі (R.J. Marzano, 2000: 96) [8]. Бұл деңгейлердің әрқайсысы оқушыға белгілі бір мәселе туғызатын сұрақтардың жеке түріне сәйкес келеді: • Білу – бұл қарапайым сұрақтар; • Түсіну – нақтылау; • Қолдану – практикалық; • Талдау – түсіндіру; • Синтез – шығармашылық; • Бағалау – бағалау. Қарапайым болып көрінетін әдіс матери- алды есте сақтауға ғана емес, сонымен қатар материалды талдауға, сезінуге және түсінуге көмектеседі. Бізге ең алдымен танымдық және коммуникативті қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін сұрақтарды құрастыра білуге үйретеді. Сұрақтар оқушылардың шындықты белсенді танымдық қабылдауының, ақыл-ой дамуының, ойлау қабілеті мен өсуінің көрсеткіші болып саналады. Жауаптар емес, сұрақтар оқушының психикалық өмірін, санасы мен ойлауын ашу- да маңызды және олар баланың ерте кезеңдегі ойлауының ең айқын көрсеткіші болып табы- лады. Сабақ барысында оқушылардың сұрақтар қою процесі олардың менталитетін, мәселені түсінудің тереңдігі мен айқындығын көрсетеді. «GBL» – ойынға негізделе отырып білім беру әдісі. Ойында оқушылар құрдастарымен қарым-қатынас жасауда дербестік көрсетеді, оларды бір мақсат біріктіреді, оған жету үшін бірлескен күш-жігер, ортақ мүдделер мен тәжірибелер жасалады. Ойын тиімді қарым- қатынас дағдыларын дамытады, ұжымдық сезімді, алғырлық сөйлеуді дамытады. Бала өз ойын, сезімін, ұмтылысын дұрыс айта алады, іс- әрекет барысында ережелерді басшылыққа алуға үйренеді, мақсаттылық қалыптасады. «STEAM» – сыни ойлауды, зерттеушілік құзыреттіліктерді және топта жұмыс істеу дағдыларын дамыту құралы ретінде бірнеше пәндік аумақтарды біріктіретін жаңа білім беру технологиясы. «STEAM» – бұл өнерді қоспағанда, белгілі STEM аббревиатурасының эволюциясы. S – ғылым немесе ғылым. Т – технология. E – инженерия. М – математика. А- өнер. Бұл жаңа құрамдас бөлігі мүлде басқа сала – кескіндеме, сәулет, мүсін, музыка және поэзия деп түсінуге болады. Өнерді жобаға қосу оқушылардың фантазиясын және идея- сын арттырады, осылайша дизайнды меңгерген оқушылар жобаның эстетикасына аса мән береді. жүктеу/скачать 368.58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|