Ағылшын тілінде жазуға үйрету үшін қойылатын талаптар
жүктеу/скачать 5.64 Mb.
|
| Sit – sitting Thin – thinner Swim – swimmer
Негізгі сөз құрайтын жұрнақтар: «Ful», «less», «use», «useful», «useless» Ағылшын тілінде «I before E expect after C» деген қарапайым ереже бар. Яғни, көп жағдайларда біз ie әріптер тіркесін қолданамыз: believe, piece, chief, friend, achieve. Ал С әріпінен кейін ei тіркесін жазамыз: receive, ceiling, receipt. Ерекшеліктер: efficient, foreigner, height. «Silent letters», оқылмайтын әріптер – ағылшын тілін меңгерушілердің көбісі кездестіретін қиындық түрі. Мысалы: island сөзі iland болып, foreign сөзі forein болып оқылады. [15, 48-53] Оқушыларды шет тілінде әріптерді, сөздерді, сөйлемдерді жазуға үйрету үшін көп жаттықтыру, жақсы үлгілермен таныстыру керек. Каллиграфияға оқытудың кезеңдері: Мұғалім балаларға карточкада жазылған үлкен және кішкентай әріпті көрсетеді. Карточканың бірінші бетінде әріптер жазылған болса, екінші жағында сөздер жазылады. Мысалы: Bb – Bed, book. 2. Мұғалім тақтаға сөзді жазып көрсетіп, қиын жерлерінің жазылуын түсіндіреді. Мысалы, Q әрпін қолды қағаздан айырмай жазу керек, тек құйрығын жазғанда ғана қолды қағаздан айыруға болады, «r» әрпін жазғанда оны «v» әрпімен ұқсастырмау керек, «b» мен «d», «p» мен «q» әріптерін шатастырмау керек екенің түсіндіріп, мұғалім осы әріптері бар сөздерді жазады. Әріптерді, сөздерді жазғанда мұғалім өзінің әр қимылын түсіндіруі керек, ал балалар сол қимылдарды бірінші ауада, содан кейін дәптерлерінде қайталайды. 3. Мұғалім балалардан әріптерді, сөздерді жазуды талап етеді, ал өзі әр балаға жақындап жазуға көмектеседі. Жазу қабілетін дамыту үшін бала үйде де әріптерді, сөздерді жазуға жаттығады. Оқушыларды таза, жақсы жазуға үйрету үшін мұғалім өзі жақсы жаза алуы керек. Тақтадағы көрнекі құралдар да өте жақсы талапқа сай жасалуы керек. Жазуға үйрету және орфографияда кездесетін қиыншылықтарды жою үшін мұғалім төмендегідей жаттығуларды жасата алады: 1. Көшіру а) ұқсас сөздер: room – spoon – moon ә) естілуі ұқсас жазылуы әртүрлі сөздер: Two – too Sea – see One – won Оқушылар бұл сөздерді жазғанда оның құрамындағы әріптерді атауы керек. Ережеге бағынбайтын сөздерге көп көңіл бөлу керек: Sure; usual; clerk; soldier. Оқушыларды таныс фразаларды, сөйлемдерді көшіру арқылы жазуға үйретуге болады. 2. Диктант – жаттығудың қиындау түрі. Диктанттың мынадай түрлері бар: а) Көріп жазу диктанты. Мұғалім тақтаға сөзді, фразаны, сөйлемді жазады, ал балалар оларды оқып жазылу жолдарын есте сақтауға тырысады. Содан кейін мұғалім сөздерді тақтадан өшіріп тастайды, ал балалар естерінде қалған сөздерді дәптерлеріне жазады. ә) Жаттығу диктанты. Мұғалім сөйлемді оқиды. Жазуға қиын сөз тақтаға жазылады, келесі бір оқушы сөздің ішіндегі әріптерді атап шығады. Содан кейін, балалар сөздерді дәптерлеріне жазады, ал мұғалім қатарлардың арасында жүріп оқушылардың жұмысын қадағалайды. Сөйлемді дұрыс жазған бала тақтаға шығып, сөйлемді жазады. Диктанттың бұл түрі 10 – 12 минутқа созылады. 3. Шығарма жазуды үйрету үшін мынадай жаттығуларды қолдануға болады: естіген немесе оқыған әңгімені жазу. Білім деңгейі төмен сыныптарда әңгіменің маңызды сөздерін тақтаға жазып қою керек. суретті, затты немесе белгілі бір оқиғаны суреттеу. бір тақырыпқа арналған мәтіннің бір бөлігін суреттеу оқыған мәтінге жоспар құру. 4. Ағылшын тілінде қатесіз жазу тіпті ағылшындардың өзінде қиындық туғызады. Сол себепті, Америкада адамдардың сауаттылығын арттыру мақсатында әртүрлі конкурстар өткізіледі, солардың бірі Spelling Bee. «Spelling Bee» - балалардың сөздік қорын байытуға және ағылшын тілінің орфографиялық күрделі сөздерінің дұрыс айтылуы мен жазылуын – ойын түрінде жетілдіруге мүмкіндік береді. Сайыстың өту барысында қатысушылар ағылшын тілінде айтылған сөздердің әрбір әріпін атап шығуы тиіс. Олар аталған сөздің мағынасын, этимологиясын, қандай контекстіде (сөйлемде) қолданылатынын және сөздің құрылысын білуге мүмкіндіктері бар. Сайыста кімде-кім көп сөздердің әрбір әріпін дұрыс айтса, сол қатысушы жеңімпаз атанады. 5. Ағылшын тілінде сауатты жазуды меңгеру үшін арнайы оқулықтарды пайдалану. Мысалы, «The Complete Guide to English Spelling Rules» by John Fulford – ағылшын тілінде қатесіз дұрыс жазуға арналған ережелер жинағы. «The Essential Guide to Spelling. Style, Usage, Grammar and Punctuation» by Anne Stilman – материалды түсінгеніне байланысты күрделі тесттер берілген, сауатты жазуды үйрену ережелері. Бұл кітаптар орфографияны дамытқыңыз келсе, іс-қағаздар жүргізгенде, хат жазғанда таптырмас құрал болып табылады. 6. ХХІ ғасыр – ақпараттық технологиялар дамыған кезең болғандықтан, оқушы өз бетімен ағылшын тілінде қатесіз жазуды үйрену үшін әртүрлі қызықты сайттар, қосымшалар қарастырылған. Оларға Interlink Language Center, Online Correction, Language Tool жатады. Ерекшелігі: бұл қосымшаларды телефонға орнату, ағылшын тілінде жазудағы қателіктерді тауып, оны дұрыстауға көмектеседі. Бұл қателіктер қайталанбас үшін, ағылшын тілін меңгерудегі деңгейін арттыру үшін оқушыға әртүрлі тапсырмалар, тест, жаттығулар күнделікті берілетін болады. А.С.Выготский: Мектепте оқуға даярлау балалардың алған білім, дағды, біліктерінің ауқымынан зор ақыл-ой үрдістерінің сапасына көбірек тәуелді болады. Сондықтан мұндай сапаға қол жеткізудің аса маңызды жақтарының бірі – балалардың бойында танымды тудыратын тәсілді қалыптастыру болып табылады, - дейді. Бұл жерде оқушының алдына танымдық міндеттерді қойып, оның белсенділігін арттыруға бола ма? – деген сұрақ туындайды. Осы жөнінде К.Д.Ушинский: Оқушылардың бойында байқағыштық, танымдық, танымдылық қасиеттерді дамыту үшін көрнекі оқытуды талдау негізінде олар үшін жаңа кейіпкерлер тудыратын, өзіне таныс заттардың жаңа жақтарын ашатын оқу материалдары мен көрнекі құралды неғұрлым көбірек пайдалануға кеңес береді. [11, 219] Өйткені, олар бір жағынан оқушылардың ой-өрісін, ауызекі сөйлеу тілін, жазу дағдысын, айналасындағы өмір туралы түсінігін кеңейтеді, ал үлгерімі төмен оқушылар ескерусіз қалып қоймай, олардың теориялық білім мен дағдыларын дамытуға әсер етеді. Жас ұрпақ тәрбиесі, оның жеке тұлғасының жаңаша қалыптасуы, әлеуметтік дүниеге көзқарасы, жалпы болмысы ең алдымен мұғалімге байланысты. «Ұстазы жақсының, ұстанымы жақсы» демекші, шәкірт бойындағы ұстамдылық пен тәрбиелілік көбіне ұстазға келіп тіреледі. Ескендір Зұлқарнайын: «Даңқ пен абыройға кеңелуімде, мен бір адамға қарыздармын, ол – ұстазым Аристотель», - десе, Абылай хан Төле биді, Шәкәрім ұлы ақын Абайды, Жамбыл ата Сүйінбайды ұстазым деп шексіз құрметтеген екен. Ендеше, ұстаз деген мамандық нағыз құрметке ие мамандық деп есептеймін. ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі. Жаңа технологияның меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани қалыптасуына әсерін тигізеді, әрі өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Орфографиялық сауаттылықты қалыптастыру, атап айтқанда орфографияның барлық ережелерін қолдана білу және қатесіз жаза білу-мектептегі орфографияны оқытудың мақсаты. Қазіргі уақытта бұл пәнді мектепте оқыту міндеті мен оны жүзеге асыру мүмкіндіктері туралы ойлану өте маңызды, өйткені қоғамда тілдік дайындықтың сапалы жоғары деңгейі бар мамандарға деген қажеттілік бар. Бастауыш сыныптарда оқушыларды шет тілін оқытуға ерекше көңіл бөлінеді, өйткені бала кішкентай кезінде тілдерді үйренуге бейімділігі көп болады. Ағылшын тілінде сауатты жазу дағдылары ережелерді үйрену, сөз жазуды есте сақтау арқылы қалыптасады, бірақ шешуші рөл жаттығуларға жатады. Жаттығу-бұл сабақты меңгеру мақсатында әрекетті қайта орындап тексеру. Орфографиялық дағдылардың жоғары сапасына қол жеткізу бұрынғысынша ағылшын тілін оқытудың неғұрлым күрделі міндеттерінің бірі болып қалады. Жұмыстың мақсаты - Бастауыш мектептегі шет тілді білім беру жүйесіндегі орфографиялық дағдылардың рөлі мен мазмұнын ашу, бастауыш кезеңде шет тілін оқыту әдістемесінің белгілі бір әдіс-тәсілдерімен таныстыру болып табылады, ол шет тілін меңгеру жолындағы қиындықтарды жеңуге ықпал етеді. Орфографиялық дағдысыз оқушы ойын жазбаша түрде жеткізе алмайды, сондай-ақ кез-келген жазбаша жаттығуларды орындау кезінде қиындық тудыратын болады. Тілдік қатынас құралдарын және сол құралдарды меңгеру дағдыларын білмейінше, коммуникативтік шеберлікті дамыту мүмкін емес. Шет тілін оқыту мазмұны оқушыларды сөз қатынасының жаңа тәсілін ғана емес, сол тілде сөйлейтін халықтың мәдениетін, оқылатын тіл елінде сөйлеу дағдысының ұлттық мәдени ерекшелігін білуге бағыттап отыруы керек. Ол оқушының бойында басқа қоғамның қазіргі өмірінің, тарихы мен мәдениетінің түрлі салалары туралы түсінік қалыптастыруға тиіс. Мұндайда оқушыларға тілді сол қолданыстағы елді мекендеген халықтардың мәдениеті арқылы пәнді оқытудың алғашқы қадамынан бастап үнемі жүзеге асыруға тиіспіз. Тіл – түсінудің, дамудың, танудың негізгі құралы. «Тілдің үш тұғырлығы» мәдени жобасы басқа елдермен бейбір өмір сүріп, ынтымақтастық орнату үшін, әлемдегі тіршілік тынысынан толассыз аққан ақпарат ағынынан хабардар болу үшін де Қазақстанның жас ұрпағының басқа елдің тілін білуінің аса маңыздылығы туындап отыр. Сондықтан, біздің міндетіміз - оқушының тілдік қарым-қатынас жасай алу біліктілігін жетілдіріп, оларға нәтижелі білім беру болып табылады. жүктеу/скачать 5.64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|