Аймақтық дамуындағы тұрақтылық пен тепе-теңдік тұжырымдамасының мәні мен маңызы
Сурет 6. Аймақ экономикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету алгоритмі
жүктеу/скачать 2.08 Mb.
|
| Сурет 6. Аймақ экономикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету алгоритмі
Ағымдағы жағдайларда аймақтың орнықтылығын арттырудың негізгі тетігін қалпына келмейтін ресурстарды ұтымды пайдалану, баламалы энергетика мен циклдік экономиканы дамыту, аймақтың экологиялық активтерін қалыптастыру, үнемді және энергия тиімді өндірісті ынталандыру сияқты орнықты даму факторларын жүйелі дамыту деп атауға болады. Аймақтық тұрақтылығын арттыру экономикалық, табиғи және әлеуметтік факторлардың дамуы арасындағы оңтайлы тепе-теңдікті табуға және қолайлы экологиялық жағдайды қамтамасыз етуге, әлеуметтік әділеттілікке қол жеткізуге және халықты әлеуметтік қызметтердің барлық қажетті жиынтығымен қамтамасыз етуге және дағдарыс жағдайында да экономикалық өсуді сақтауға мүмкіндік береді. Қазақстан үшін теңдестірілген даму жолындағы алғашқы қадам 2006 жылы ҚР Президенті қол қойған «Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшу тұжырымдамасын» қабылдау болды [26]. Бұл тұжырымдамада қазақстандық аумақтық-қоғамдық жүйелердің ерекшеліктері, сондай-ақ географиялық ұзындық пен бай ресурстық әлеует факторлары ескерілді. Тұжырымдаманың 3.6-бөлімі тұрақты дамудың аймақтық аспектісінің маңыздылығын анықтады, оның негізінде аймақ ең тұрақты аумақтық-қоғамдық жүйе екенін түсіну жатыр. 2013 жылы ҚР Президенті Қазақстан Республикасының «Жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі жаңа тұжырымдаманы бекітті, оның міндеттерінің бірі «Аймақтық теңгерімсіздікті» қысқарту болып табылады, өйткені «Қазақстанның экономикалық дамуы қалалар мен негізгі өндіруші өндірістердің айналасында шоғырланған» [27]. Қабылданған тұжырымдамалар үш іргелі компонент негізінде аумақтардың тұрақты даму теориясын қалыптастырған ғылыми қоғамдастықтың ұстанымымен сәйкес келеді: әлеуметтік, экономикалық және экологиялық [28]. Осы үш құрамдас бөліктегі аймақтардың нақты мақсаттары дамудың бастапқы деңгейіне, өндірістік құрылымы мен мамандануына, географиялық орналасуына, халықтың менталитетіне және басқа да көптеген факторларға байланысты, олардың ішінен талдау үшін осы аймақ халқының жоғары өмір сүру сапасын қамтамасыз ету үшін ең маңыздыларын таңдау керек. Қазақстан Республикасында аймақтық дамуды басқаруды облыстардың әкімдіктері Аймақтың стратегиялық сәулетшісі және жалпы Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын реттеушінің функцияларын іске асыру және Аймақтың әлеуметтік-экономикалық жүйесінің ішкі және сыртқы орта факторларының өзгеруіне бейімделуін басқару нысанында жүзеге асырады, оның ішінде: - облыстың стратегиялық басымдықтары мен функционалдық саясаттарын айқындау және оларды экономика, инвестициялар, инновациялар, экология, экспорт, көлік, коммуналдық инфрақұрылым, әлеуметтік сала, қала құрылысы және кеңістіктік Даму бағыттары бойынша іске асыруды ынталандыру; - аймақтық әлеуметтік-экономикалық стратегиялық жоспарлау құжаттарының және муниципалдық деңгейдегі ұқсас құжаттардың, сондай-ақ инфрақұрылымдық компаниялар мен бизнес-құрылымдардың инвестициялық жоспарларының экономикалық байланысын, тепе-теңдігін және үндестірілуін қамтамасыз ету; - адами капитал сұранысқа ие және экономика қажеттіліктері үшін табысты жұмыс істей алатын және халықтың өмір сүруіне қолайлы жағдайлар жасай алатын экономикалық қатынастар мен қоғамдық институттарды құру; - дамудың басым бағыттарын анықтау және таңдау, жекелеген салалар мен нарықтарды ағымдағы реттеу (ТКШ, тұрғын үй құрылысы, цифрлық экономика, денсаулық сақтау, әлеуметтік қызметтер, білім беру, қауіпсіздік, көлік); - кластерлік бірлестіктерді қалыптастыруды бастау және салааралық өзара іс-қимылды реттеу; - бизнесті жүргізу мен қолдаудың ұзақ мерзімді ережелерін және инвестициялық және концессиялық келісімдер шарттарының өзгермейтіндігін қамтамасыз ету. Азаматтардың өмір сүру сапасын арттыруды, мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуы мен экологиялық тұрақтылығын сипаттайтын ТДМ-ға қол жеткізу жөніндегі жаһандық рейтингте 2020 жылы Қазақстан 12 тармаққа көтеріліп, 65-орынға ие болды. Алайда, ол әлі де посткеңестік кеңістіктің көптеген елдерінен төмен (Беларусь - 18 орын, Украина - 47 орын, Қырғызстан - 52 орын, Әзірбайжан - 54 орын, Ресей-57 орын) (кесте 6). жүктеу/скачать 2.08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|