Акционерлiк қоғамдар туралы Қазақстан Республикасының 1998 ж. 10 шiлдедегі n 281-1 Заңы

1. Қоғам акционерiнiң:

1) осы Заңда және қоғамның жарғысында көзделген тәртiппен қоғамды басқаруға қатысуға;

2) дивидендтер алуға;

3) акционерлердiң жалпы жиналысында немесе қоғамның жарғысында белгiленген тәртiппен қоғамның қызметi туралы ақпарат алуға, оның iшiнде қоғамның қаржылық есебiмен танысуға;

4) тiзiлiмдi ұстаушыдан немесе бастапқы ұстаушыдан оның бағалы қағаздарға меншiк құқығын растайтын көшiрмелер алуға;

5) қоғамның басқару органдары қабылдаған шешiмдерге сот тәртiбiмен дау көтеруге;

6) қоғамның органдары заң нормалары мен қоғам жарғысын бұзатын iс-әрекеттер жасаған жағдайда, өзiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн мемлекеттiк органдарға жүгiнуге;

7) қоғамға оның қызметi туралы жазбаша сауал салуға және сауал қоғамға келiп түскен күннен бастап отыз күн iшiнде дәлелдi жауаптар алуға;

8) қоғам тартылған жағдайда қалған мүлiктiң бiр бөлiгiне құқығы бар.

2. Қоғамның дауыс беретiн акцияларының бес және одан да көп процентiн иеленушi акционерлердiң:

1) қоғам акционерлерiнiң кезектен тыс жалпы жиналысын шақыруға;

2) қоғамның органдарына кандидатуралар ұсынуға;

3) қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысында белгiленген тәртiппен қоғам акционерлерi тiзiмiнiң көшiрмесiн алуға құқығы бар.

Акционерлердiң аталған құқықтарын шектейтiн қоғам жарғысының ережелерi, қоғамның органдарының өзге де құжаттары және шешiмдерi жарамсыз болады.

Акционерлердiң осы Заңда, өзге де заң актiлерiнде және қоғамның жарғысында көзделген басқа да құқықтары болуы мүмкiн.

3. Қоғамның акционерi:

1) қоғамның құрылтай құжаттарында және осы Заңда көзделген тәртiппен акцияларды төлеуге;

2) өзiне тиесiлi акцияларды сату жөнiнде iрi мәмiле жасау ниетi туралы қоғамға хабарлауға;

3) тiзiлiмдi ұстаушыларға немесе осы акционерге тиесiлi акцияларды атаулы ұстаушыға қоғамның акцияларын ұстаушылардың тiзiлiмiн жүргiзуге қажеттi мәлiметтердiң өзгергендiгiн он күн iшiнде хабарлауға;

4) қоғамның коммерциялық құпия болып табылатын қызметi туралы мәлiметтердi жария етпеуге мiндеттi.

4. Қоғам өз акционерiне басқа мiндеттердi жүктей алмайды.

3-тарау. Қоғамның капиталы, қоғамның таза

табысын және өзге де төлемдерін бөлу

15-бап. Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы

1. Қоғамның жарияланған жарғылық капиталының мөлшерi шығаруға жарияланған барлық акциялардың бастапқы жиынтық құнына тең болады және бiрыңғай валютада көрсетiледi. Қоғамның шығаруға жарияланған акциялардың бәрiн немесе тек бiр бөлiгiн шығаруына және орналастыруына болады.

2. Акционерлердiң жалпы жиналысында белгiленген шығарылатын акциялар саны, шығаруға жарияланған акциялардың шегiнде шығарудың мерзiмдерi мен шарттары, егер осы Заңда өзгеше көзделмесе, қоғамның директорлар кеңесiнiң шешiмiмен белгiленедi.

3. Егер заңдарда өзгеше көзделмесе, шығаруға жарияланған барлық акциялар орналастырылғаннан және төленгеннен кейiн ғана акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша қоғамның жарияланған жарғылық капиталын көбейтуге жол берiледi.

4. Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы жарияланған және шығарылған (төленген) капиталдың арасындағы айырманың сомасында азайтылуы мүмкiн.

Қоғамның жарияланған жарғылық капиталын азайту туралы шешiм жарғылық капиталды көбейту туралы шешiм сияқты тәртiппен қабылданады.

Жарияланған жарғылық капиталды осы Заңда белгiленген ең төменгi мөлшерден кемiтуге жол берiлмейдi.

Жарғылық капиталды кемiтуге тек қоғамның барлық несие берушiлерiн ол туралы отыз күннен асырмай баспасөз басылымында хабарландыру жариялау жолымен құлақтандырғаннан кейiн және (немесе) оған жазбаша хабарландыру жiбергеннен кейiн ғана жол берiледi. Бұл жағдайда несие берушiлер тиiстi мiндеттемелердi мерзiмiнен бұрын тоқтатуды немесе орындауды және өздерiне келтiрген зияндарды өтеудi талап етуге құқылы.

16-бап. Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталы

1. Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталының мөлшерi шығарылған акциялардың бастапқы жиынтық құнына тең болады.

2. Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталы жаңа акциялар шығару немесе шығарылған акцияларды сатып алу және кейiннен жою арқылы өзгертiлуi мүмкiн. Бұл ретте шығарылған акциялардың атаулы жиынтық құны осы Заңға сәйкес тиiстi қоғам үлгiсiнiң шығарылған (төленген) жарғылық капиталы үшiн белгiленген ең төменгi мөлшерiнен кем болмауға тиiс.

3. Шығарылған (төленген) жарғылық капиталды қалыптастыру, өзгерту тәртiбi осы Заңмен реттеледi.

4. Егер екiншi немесе одан кейiнгi кез келген қаржы жылы аяқталғанда қоғамның таза активтерiнiң құны шығарылған (төленген) жарғылық капиталдың мөлшерiнен кем болса, қоғам осы Заңда және бағалы қағаздар рыногы туралы заңдарда белгiленген тәртiппен оны кемiту туралы шешiм қабылдауға мiндеттi.

ҚР 21.05.02 ж. N 323-II Заңына сәйкес 17-бап өзгертілді

1. Қоғам қоғамның шеккен зиянын өтеу үшiн өзiнiң жарияланған жарғылық капиталының кемiнде он бес процентi мөлшерiнде резервтiк капитал жасауға тиiс.

2. Резервтiк капитал қоғам мемлекеттiк тiркеуден өткiзiлген кезден бастап екi жылдың iшiнде қалыптастырылуға тиiс. Қоғамның резервтiк капиталы қоғамның таза табысынан жыл сайын қаржы бөлу жолымен қалыптастырылады. Жыл сайын бөлiнетiн қаржының мөлшерiн қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысы белгiлейдi.

Егер қандай да болсын төлемдердiң нәтижесiнде қоғамның резервтiк капиталы оның жарияланған жарғылық капиталының он бес процентiнен аз болып қалса, қоғам резервтiк капиталды көрсетiлген шамаға дейiн толтыру үшiн қаржы бөлудi қайтадан бастауға мiндеттi.

18-бап. Қоғамның облигациялары бойынша сыйақы (мүдде)

1. Қоғамның шығарған облигациялары бойынша сыйақы (мүдде) облигацияларды шығару шарттарына сәйкес оларды өтеу мерзiмiне дейiн (өтеу кезiнде) облигациялар бойынша жүзеге асырылатын бiр жолғы немесе мерзiмдiк төлемдер түрiнде белгiленедi. Облигацияларды орналастырудың бағасы мен атаулы құнының арасындағы айырма дисконттық облигация бойынша сыйақы (мүдде) сомасы болып табылады.

2. Облигацияларды оны төлеу күнiне дейiн отыз күннен кешiктiрмей сатып алған тұлғалардың сыйақы (мүдде) алуға құқығы бар.

19-бап. Қоғамның дивидендтерiн төлеу тәртiбi

1. Қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысының шешiмiне сәйкес қоғамның өз акционерлерiне оларға тиесiлi акциялар бойынша төлейтiн сыйақысы дивиденд болып табылады.

Дивидендтер ақшамен, сондай-ақ акционердiң келiсiмiмен сол қоғамның бағалы қағаздарымен төленедi.

Дивидендтердiң бiр акцияға есептегендегi мөлшерiн, егер осы Заңда және қоғамның жарғысында өзгеше көзделмесе, қоғамның директорлар кеңесi белгiлейдi.

2. Қоғам дивидендтер төлеудi тоқсан сайын, жарты жылда бiр рет не жыл қорытындысы бойынша жариялауға хақылы.

3. Жай акциялар бойынша дивидендтер төлеу (жыл қорытындысы бойынша төленетiндерден басқа) туралы шешiмдi, егер қоғамның жарғысында бұл мәселенi шешу акционерлердiң жалпы жиналысының құзыретiне жатқызылмаса, қоғамның директорлар кеңесi қабылдайды.

Қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысы немесе директорлар кеңесi өзiнiң осы Заңда және жарғыда көздеген құзыреттерiнiң шегiнде белгiлi бiр кезеңнiң қорытындылары бойынша жай акциялар бойынша дивидендтер төлеудiң орынсыздығы туралы шешiм қабылдауға хақылы.

Дивидендтер төлеу туралы шешiм:

1) қоғамның акционерлер алдындағы дивидендтердi төлемегенi үшiн жауапкершiлiгi пайда болатын жариялау кезiнен бастап дивидендтердiң мөлшерi мен дивидендтердi iс жүзiнде төлеу күнi туралы;

2) дивидендтер алуға құқығы бар акционерлердi тiркеудiң түпкiлiктi күнi туралы;

3) қоғамның жарғысына сәйкес белгiленген төлеу әдiсi (қолма қол ақшамен немесе акционердiң өтiнiшiне сәйкес аудару нысанында) туралы ақпаратты қамтуға тиiс.

4. Дивидендтердi төлеу кезiнде бiрiншi кезекте артықшылықты акциялар бойынша дивидендтер, содан кейiн жай акциялар бойынша дивидендтер төленедi.

5. Дивидендтерге олар бойынша дивидендтер төлеудiң ресми жарияланған күнiне дейiн отыз күннен кешiктiрмей акциялар сатып алған тұлғалардың құқығы бар.

Акционер қоғам берешегiнiң пайда болған мерзiмiне қарамастан алынбаған дивидендтердi төлеудi талап етуге хақылы.

Алынбаған дивидендтер бойынша сыйақы (мүдде) есептелмейдi.

Қоғам айналысқа шығармаған немесе орналастырмаған, немесе сатып алмаған акциялар бойынша дивидендтер төленбейдi.

Артықшылықты акциялар бойынша дивидендтердi төлеудiң тәртiбi мен ең төменгi мөлшерi олардың эмиссия проспектiлерiмен белгiленедi. Артықшылықты акциялар бойынша есептелетiн дивидендтердiң мөлшерi осы кезеңдегi жай акциялар бойынша есептелетiн дивидендтердiң мөлшерiнен аз болмауы тиiс. Артықшылықты акциялардың иелерiне есептелетiн дивидендтер толық көлемiнде төленгенге дейiн жай акциялар бойынша дивидендтер төленбейдi.

6. Акционерлiк қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымдар акциялар бойынша дивидендтер төлеудi жүзеге асырмайды.

20-бап. Дивидендтер төлеу жөнiндегi шектеулер

1. Егер қоғам банкроттық туралы заңдарға сәйкес төлем қабiлетсiздiгi немесе дәрменсiздiк белгiлерiне сай келетiн болса немесе аталған белгiлер қоғамда дивидендтер жарияланып, төленгеннен кейiн пайда болса, қоғамның өз капиталы жетпейтiн жағдайда келесi жылы акционерлерге жай акциялар бойынша дивидендтер төлеуге тыйым салынады.

2. Осы баптың 1-тармағын бұза отырып жүзеге асырылған мәмiлелер қоғамның несие берушiлерiнiң мүдделерiне залал келтiрiп жасалған деп қаралады және кез келген мүдделi тұлғаның талап-арызы бойынша сот жарамсыз деп тануы мүмкiн.

4-тарау. Қоғамның акциялары және басқа да

бағалы қағаздары

21-бап. Акциялар туралы жалпы ережелер

1. Акция - қоғам шығаратын және олардың түрлерi мен санаттарына қарай акционерлердiң мынадай:

1) дивидендтер алуға;

2) егер осы Заңда өзгеше көзделмесе, қоғамды басқаруға қатысуға;

3) қоғам таратылғаннан кейiн оның қалған мүлiктерiнiң бiр бөлiгiне құқықтарын куәландыратын бағалы қағаз.

Акцияның атаулы құны Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен де, шетелдiк валютамен де белгiленедi және осы қоғамның барлық шығарылымдарының акциялары үшiн бiрыңғай болуға тиiс. Атаулы құны шетелдiк валютамен белгiленген акцияларды төлеу Қазақстан Республикасының валюта заңдарына сәйкес жүргiзiледi.

2. Қоғамның атаулы акциялар ғана шығаруға құқығы бар.

3. Акция бөлiнбейдi. Егер акцияны бiрнеше тұлға сатып алса, олардың бәрi қоғамға қатысты бiр акционер болып танылады, өз құқықтарын ортақ өкiл арқылы жүзеге асырады.

ҚР 21.05.02 ж. N 323-II Заңына сәйкес 22-бап өзгертілді

22-бап. Акциялардың түрлерi

1. Қоғам жай және (немесе) артықшылықты акциялар шығарады. Артықшылықты акциялар қоғамның жарияланған жарғылық капиталының жиырма бес процентiнен аспайтын көлемде шығарылады.

2. Қоғамның жарғысында немесе акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмiнде осы Заңға сәйкес түрлi санаттағы артықшылықты акциялар шығару көзделуi мүмкiн.

3. Акционерлiк қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымдардың артықшылықты акциялар шығаруды жүзеге асыруға құқығы жоқ.

4. Қоғам акционерлерiнiң құрылтай немесе жалпы жиналысы жарғылық капиталды қалыптастыруға және дивидендтер алуға қатыспайтын "алтын акция" енгiзуi мүмкiн. "Алтын акцияның" иесi қоғам жарғысын белгiлеген мәселелер бойынша жалпы жиналыстың, басқарманың және директорлар кеңесінің шешiмiне вето қою құқығын ғана иеленедi.

"Алтын акциямен" куәландырылған вето қою құқығы берілуге жатпайды.

23-бап. Жай акциялар

1. Жай акциялар оны иеленушi әрбiр акционерге жай акцияларды басқа иеленушiлермен бiрдей құқықтар бередi.

2. Жай акция акционерге дауыс беруге ұсынылған барлық мәселелердi шешу жағдайында дауыс беру құқығымен акционерлердiң жалпы жиналысына қатысуға құқық бередi. Жай акция акционерге дивидендтер алуға құқық, қоғам таратылғаннан кейiн қалған мүлiктiң бiр бөлiгiн осы Заңда және өзге де заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен алуға да құқық бередi.

24-бап. Қоғамның артықшылықты акциялары

1. Артықшылықты акцияларды иеленушi акционерлердiң жай акциялар иелерiнiң алдында, эмиссия проспектiсiмен белгiленген алдын ала айқындалған кепiлдi мөлшердегi дивидендтер, сондай-ақ қоғам таратылғаннан кейiн қалған мүлiктiң бiр бөлiгiн осы Заңда белгiленген тәртiппен алуға артықшылықты құқықтары бар.

Қоғамның жарғысында осы акциялар бойынша қосымша артықшылықтар көзделуi мүмкiн.

2. Қоғам артықшылықты акциялардың мынадай санаттарын:

1) дауыс беру құқығынсыз дивидендтердiң ең төменгi мөлшерi белгiленген акциялар;

2) дауыс беру құқығы бар дивидендтердiң ең төменгi мөлшерi белгiленген акциялар шығаруды жүзеге асыруға хақылы.

Бұл орайда дауыс беру құқығынсыз артықшылықты акциялардың ол таратылғаннан кейiн қалған дивидендтер жөнiнде және қоғам мүлкiнiң бiр бөлiгiн алуда басым құқықтары бар.

Артықшылықты акциялардың әрбiр санатының артықшылықтары оларды шығарған кезде сол акциялар эмиссиясының проспектiсiнде белгiленiп, қоғам жарғысында реттелуге тиiс. Жарғыда мұндай ереже жоқ болса, артықшылықты акциялардың бәрi белгiлi бiр санаттағы акциялар деп саналады.

3. Артықшылықты акциялар бойынша төленбеген дивидендтер жинақталып, эмиссиясының проспектiсiне сәйкес дивидендтер төлеудiң белгiленген мерзiмi аяқталғаннан кейiн төленуге тиiс. Егер төлеу мерзiмi белгiленген күннен бастап үш айдың iшiнде дауыс беру құқығынсыз артықшылықты акциялар бойынша дивидендтер төленбесе, осы мерзiм бiткен соң артықшылықты акцияларды иеленушi акционерге акционерлердiң жалпы жиналысына оның құзыретiндегi барлық мәселелер бойынша мерзiмi өтiп кеткен дивидендтердi төлеу кезiне дейiн дауыс беру құқығы берiледi. Бұл жағдайда артықшылықты акция қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысында шешiмдер қабылдау үшiн белгiленген кворумды айқындау кезiнде ескерiледi.

4. Дивидендтерi төленбеген артықшылықты акцияны иелiктен айыру оны акцияның жаңа меншiк иесiнiң алу құқығымен жүзеге асырылады.

5. Қоғам таратылған жағдайда артықшылықты акциялар иелерiнiң басқа акционерлердiң алдында тиесiлi, бiрақ төленбеген дивидендтердi бiрiншi кезекте толық көлемiнде алуға, өздерiне тиесiлi акциялардың атаулы құнын өтетуге және ол таратылғаннан кейiн қалған қоғам мүлкiнiң бiр бөлiгiн өздерiне тиесiлi акциялар құнына сай жай акциялар иелерiмен тең алуға құқығы бар.

6. Жарғыға енгiзiлген, жекелеген санаттағы артықшылықты акциялар иелерiнiң құқығын шектейтiн кез келген өзгерiстердi акционерлердiң жалпы жиналысы осындай санаттағы акциялардың жалпы санының кемiнде үштен екiсiн иеленетiн акционерлер аталған шектеулердiң қабылдануын жақтап дауыс берген жағдайда ғана қабылдай алады. Бұлай болмаған жағдайда акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмi ол қабылданған сәттен бастап жарамсыз деп саналады.

25-бап. Жарияланған және шығарылған акциялар

1. Қоғамның жарғысында жарияланған акциялардың саны, түрлерi және санаттары, олардың атаулы құны, сондай-ақ қоғамның артықшылықты акцияларының әрбiр санаты бойынша акционерлерге берiлетiн құқықтар айқындалуға тиiс.

2. Егер қоғамның жарғысында өзгеше көзделмесе, жарияланған акциялар шегiнде акциялардың эмиссиясы туралы шешiмдi қоғамның директорлар кеңесi қабылдайды. Шешiмде шығарылатын акциялардың әрбiр түрiнiң саны және олардың санаттары, сондай-ақ оларды орналастырудың мерзiмдерi мен шарттары айқындалуға тиiс.

3. Ашық қоғам уәкiлеттi мемлекеттiк органға акциялардың шығарылуы мен орналастырылуының қорытындылары туралы есеп беруге мiндеттi. Есеп берудiң тәртiбi мен мерзiмдiлiгi бағалы қағаздар рыногы туралы заңдармен белгiленедi.

Уәкiлеттi орган шығарылған және орналастырылған акциялардың қорытындылары туралы есептi бекiткенге дейiн қоғамның акциялардың эмиссиясы нәтижесiнде алынған ақшаға және өзге де мүлiкке билiк етуге құқығы жоқ.

26-бап. Қоғамның акцияларды орналастыру тәсiлдерi

1. Қоғамның акциялары мынадай тәсiлдермен:

1) жабық, яғни қоғамның құрылтайшылары және осы Заңға сәйкес алдын ала белгiленген тұлғалар тобы арасында;

2) жекеше, яғни бiлiктi инвесторлардың арасында;

3) ашық, яғни бағалы қағаздар туралы заңдарға сәйкес аукцион өткiзу және (немесе) еркiн сату жолымен тұлғалардың шектеусiз тобы арасында орналастырылады.

2. Қоғамның үлгiсiне қарамастан, қоғамның акцияларын бастапқы орналастыру оның құрылтайшылары арасында жабық тәсiлмен олардың эмиссиясын заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк тiркеусiз жүзеге асырылады.

3. Қоғам акцияларының алдыңғы эмиссиясы толық орналастырылғанға дейiн акцияларды одан кейiн шығаруға және орналастыруға жол берiлмейдi.

4. Жабық қоғам акцияларының кейiнгi эмиссияларын орналастыру тек жабық тәсiлмен олардың эмиссиясын осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк тiркеусiз жүзеге асырылады. Жабық қоғамды ашық қоғам етiп қайта құрған кезде қоғам қайта құрылған кезден бастап үш ай iшiнде бағалы қағаздар рыногы туралы заңдарға сәйкес уәкiлеттi органға бұрын шығарылған акциялар орналастыру жөнiнде есеп беруге мiндеттi.

5. Ашық қоғамның жабық немесе жеке әдiспен орналастыратын акцияларының эмиссиясы мемлекеттiк тiркеуге жатпайды.

Жабық тәсiлмен сатып алынған акцияларды одан әрi беру, уәкiлеттi органның ережелерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, олардың эмиссиясын мемлекеттiк тiркеу шартымен жүргiзiледi.

Ашық қоғамның жеке тәсiлмен орналастырылған және бiлiктi инвестор сатып алған акциялары басқа бiлiктi инвесторға ғана мемлекеттiк тiркеуден өткiзiлмей берiлуi мүмкiн.

6. Қоғамның акцияларын кез келген тәсiлмен орналастыруға осы акциялар эмиссиясының уәкiлеттi орган берген ұлттық сәйкестендiру нөмiрi болған жағдай ғана рұқсат етiледi. Бағалы қағаздар эмиссиясына ұлттық сәйкестендiру нөмiрлерiн берудiң тәртiбiн уәкiлеттi орган белгiлейдi.

27-бап. Қоғамның орналастыратын акцияларын төлеуi

1. Акцияларды қоғам атаулы немесе нарықтық құны бойынша орналастырады. Бұл ереже:

1) нарықтық бағасы осындай акцияларды орналастыру бағасына проценттiк арақатынасында белгiленген андеррайтерлiк сыйақы мөлшерiнен төмен бола алмайтын баға бойынша андеррайтерлер орналастыратын акцияларға;

2) опционға сәйкес орналастырылатын акцияларға;

3) осы қоғамның басқа бағалы қағаздарын конверсиялау жолымен орналастырылатын акцияларға қолданылмайды.

2. Қоғамның акцияларын төлеуге ақша, мүлiктiк құқықтар, жердi пайдалану құқығы, интеллектуалдық қызмет нәтижесiне құқықтар және өзге де мүлiк енгiзiлуi мүмкiн.

Акцияларды бағалы қағаздармен төлеуге соңғыларының бағалы қағаздардың ұйымдасқан рыногында белгiленетiн құны бойынша ғана жол берiледi.

3. Қоғамның директорлар кеңесiнiң шешiмi бойынша ақшадан басқа, акцияларды төлеу үшiн енгiзiлетiн өзге де мүлiк оның ағымдағы нарықтық құны ескерiле отырып, ақшамен бағаланады. Қоғам осы мүлiктi бағалау туралы шешiмде оның құны белгiленген негiздердi көрсетуге мiндеттi. Акциялар үшiн ақы төлеуге енгiзiлетiн салымды, оның бағасын тәуелсiз аудитор растауға тиiс. Қоғамның жарғысында акцияларды төлеуге қолданылатын мүлiктiң түрлерiне шектеу белгiленуi мүмкiн.

4. Акциялар үшiн төлем ретiнде мүлiктi пайдалану құқығы берiлген жағдайларда бұл төлемнiң мөлшерi осы мүлiктi қоғамның бүкiл пайдалану мерзiмi үшiн есептелген пайдалану ақысымен айқындалады.

Пайдалану құқығы қоғамның акциялары үшiн ақы төлеу болатын мүлiктi акционерлердiң жалпы жиналысының келiсiмiнсiз мерзiмiнен бұрын алып қоюға жол берiлмейдi.

5. Қоғамның акциялары құрылтайшылар арасында олардың атаулы құны бойынша орналастырылады.

Қоғамның құрылтайшылар арасында орналастырылатын жарияланған акциялары, егер құрылтай шартында акцияларды толық төлеудiң неғұрлым ерте мерзiмi көзделмесе, қоғам мемлекеттiк тiркелген күннен бастап бiр жылдың iшiнде толық төленуге тиiс.

Сатып алған акцияларының құнын белгiленген мерзiмде толық көлемiнде төлемеген құрылтайшы қоғамның шешiмi бойынша құрылтайшылар қатарынан шығарылған болып танылады, бұл туралы оған тиiстi хабарлама жiберiледi. Мұндай құрылтайшының құрылтай шартымен белгiленген құқықтары мен мiндеттерi оны құрылтайшылар қатарынан шығарылған деп тану туралы шешiм қабылданған күннен бастап тоқтатылады.

Құрылтайшы акцияларды толық төлемеген жағдайда акциялар құнының төленбеген бөлiгi қоғамның шешiмi бойынша акцияларды қайта бөлуге сәйкес қоғамның жарғысында белгiленген тәртiппен төлеу үшiн басқа құрылтайшыға берiлуi мүмкiн.

6. Толық төленбеген акциялар мен қоғам сатып алған акциялардың дауыс беру құқығы болмайды және олар бойынша дивидендтер төленбейдi.

28-бап. Қоғамның шығарылған акцияларды сатып алуы

1. Қоғамның шығарылған акцияларды сатып алуы осы заңға сәйкес белгiленген, шығарылған акцияларды сатып алу туралы хабарландырылған күннiң алдындағы соңғы отыз күнтiзбелiк күндегi олардың нарықтық орташа есептелген бағасы бойынша немесе сатып алу туралы талаптың бағасы бойынша жүргiзiледi. Қоғамның шығарылған акцияларды сатып алуы акцияларды қайта бөлу не жою мақсатында және қоғамның жарғысында көзделген басқа да негiздер бойынша жүзеге асырылады.

2. Егер қоғамның жарғысында және (немесе) қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысының шешiмiнде өзгеше көзделмесе, шығарылған акцияларды қоғамның сатып алуы заңмен белгiленген тәртiппен қоғамның директорлар кеңесiнiң шешiмi бойынша жүзеге асырылады. Шешiмде сатып алынатын акциялардың саны, олардың түрлерi мен санаттары, сатып алу бағасы мен төлеу мерзiмдерi көрсетiлуге тиiс.

3. Қоғамның мөлшерi шығарылған акциялардың жалпы мөлшерiнен бiр процент асатын шығарылған акцияларды сатып алуы туралы ұсыныс бағасы мен сатып алу шарттары бойынша барлық акционерлер үшiн бiрдей дәрежеде қол жетерлiк болуы және баспасөз басылымында жариялануға тиiс. Шығарылған акцияларды сатып алу туралы ұсыныста акциялар сатып алынатын мерзiм мен ол аяқталғаннан кейiн қоғам оларды сатып алудан бас тартуға хақылы мерзiм көрсетiлуге тиiс.

4. Қоғамның:

1) қоғамның эмиссияланған акциялары толық төленгенге дейiн;

2) егер қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталы акцияларды сатып алудың нәтижесiнде қоғамның тиiстi үлгiсi үшiн шығарылған (төленген) жарғылық капиталдың ең төменгi мөлшерiнен кем болып қалса;

3) егер акцияларды сатып алу кезiнде қоғам төлемге қабiлетсiз немесе дәрменсiз (банкрот) болса, немесе акцияларды сатып алу нәтижесiнде осындай болуы мүмкiн болса;

4) егер акцияларды сатып алу кезiнде қоғамның өз капиталы шығарылған (төленген) капиталдың мөлшерiнен кем болса, акцияларды сатып алуды жүзеге асыруға құқығы жоқ.

5. Қоғам сатып алатын акциялардың мөлшерi қоғамның шығарылған акциялардың жалпы мөлшерiнiң жиырма бес процентiнен аспауға тиiс, ал қоғам акциялар сатып алуға жұмсайтын қаражат қоғамның акцияларын сатып алу туралы шешiм қабылданған күнгi немесе осы баптың 6-тармағының ережелерiне сәйкес сатып алу құқығы пайда болған күнгi қоғамның өз капиталының он процентiнен аса алмайды. Егер акциялардың оларға қатысты сатып алу туралы талаптар (ұсыныстар) мәлiмделген жалпы саны қоғам жоғарыда белгiленген шектеудi ескере отырып сатып алу мүмкiн акциялар санынан артық болса, акциялар акционерлерден мәлiмделген талаптарға (ұсыныстарға) бара-бар сатып алынады.

6. Қоғам қайта құрылған, қоғам iрi мәмiлелер жасаған не қоғамның жарғысына акционердiң құқығын шектейтiн өзгерiс енгiзiлген кезде, егер ол осындай шешiмдi қабылдауға қарсы дауыс берсе немесе акционерлердiң осындай шешiм қабылдаған жалпы жиналысына қатыспаса, акционердiң талабы бойынша қоғам акцияларды сатып алуға мiндеттi.

Акционер өзiне тиесiлi қоғамның акцияларын жалпы жиналыс тиiстi шешiм қабылдағаннан кейiнгi отыз күн iшiнде, олардың атаулы құнынан кем емес бағамен сатып алуды талап етуге хақылы.

Акционер аталған талаптарды қойған жағдайда қоғам акционер қоғамға өтiнiш жасаған күннен бастап отыз күн iшiнде оған тиесiлi акцияларды сатып алуға мiндеттi.

7. Акционер қоғамның акцияларды сатып алудан бас тартуына, сондай-ақ онымен келiспеген жағдайда акциялардың сатып алу бағасына сот тәртiбiмен шағым жасауға құқылы.

8. Қоғам сатып алған акциялар туралы мәлiметтер қоғамның акцияларын ұстаушылардың тiзiлiмiне мiндеттi түрде енгiзiлуге тиiс.

9. Егер қоғамды қайта құру, қоғамның iрi мәмiлелер жасау немесе қоғамның жарғысына өзгерiстер енгiзу туралы шешiмдер қабылданған кезде акционерлер құқықтарының бұзылғаны не акционерлердiң құқықтарын шектеуге әкеп соқпайтын шешiмдер қабылдауға акционерлердiң әдейi кедергi жасайтыны анықталса, қоғамның директорлар кеңесiнiң не қоғамның дауыс берiлетiн акцияларының кемiнде он процентiн ұстаушылардың өтiнiшi бойынша уәкiлеттi орган осы баптың 5 және 6-тармақтарында белгiленген шектеулердiң күшiн жоюға хақылы.