Аңлатма язуы Татар әдәбиятын укытуның максатлары



бет2/10
Дата11.07.2016
өлшемі0.85 Mb.
#190964
түріПрограмма
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Лицей №26»

РАССМОТРЕНО СОГЛАСОВАНО УТВЕРЖДАЮ

методическим объединением Заместитель директора Директор лицея

учителей по УР _____ Ситдикова Т. Г. ________Р. Р. Зарипов

Протокол № _____ Приказ № _73__

от « 2 » сентября 2013 г. « 2 » сентября 2013 г. от «2» сентября 2013г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Учителя татарского языка и литературы

первой квалификационной категории

Камалеевой З. М.

по учебному предмету «Татарская литература»

5 класс (русская группа, базовый уровень)

Программа рассмотрена на заседании

педагогического совета.

Протокол №2 от 2 сентября 2013 года.

2013-2014 учебный год



Аңлатма язуы

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдәбияты укытуның төп максаты һәм бурычлары:

- укучыларның башлангыч мәктәптә үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү;

- татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;

- программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;

- татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү, текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;

- татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү;

- татар халкының фән, мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкәсендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән таныштыруны дәвам итү;

- халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү;

- укучыларның татар телен өйрәнүгә ихтыяҗын арттыру;

- милли-төбәк компонентына караган материалларны активрак куллану.



Эш программасы нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды, ТР Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган «Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту программасы» (Казан, «Мәгариф», 2010 ел), 5 нче сыйныф өчен А.Х.Нуриева, Р.Х.Ягъфәрова, К.С.Фәтхуллова тарафыннан эшләнгән (Казан, Мәгариф, 2011) дәреслеккә нигезләнеп төзелде.

Укыту планында 5 нче сыйныфта татар эдэбиятыннан атнага 1 сәгать, вакыт бирелә. Тематик планны “Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы”на (К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2010) нигезләнеп төзедем. Лицейның укыту базис планында 35 атнага исәпләнә.

1 чирек – 9 сәг.

2 чирек – 7 сәг.

3 чирек – 10 сәг.

4 чирек – 9 сәг.

Милли-төбәк компонентына караган материалларны түбәндәге темаларны өйрәнүдә кулланылды:


  1. Татарстан – минем республикам (Ватаныбыз – Татарстан)

  2. Уйныйбыз да, биибез дә (Татар халкының милли гореф-гадәтләре)

  3. Һөнәрләр доньясында (Татарстан горурлыгы – КамАЗ)

  4. Туган як табигате (Татарстанда үсүче дару улэннэре)

Эш программасының эчтәлеге



Сәгать саны

Тема

Лексика

Белем һәм күнекмәләр

1




Яңа уку елы котлы булсын!

Ишегалды, каршы ал, барысы да, сыйныфташ, калын сузыклар, нечкә сузыклар, һәрвакыт, кайвакыт, истә тотыгыз, истә калдырыгыз, искә төшерегез, онытмагыз, һәр, һәрбер, һәркем, тартык авазлар, яңгырау тартыклар, саңгырау тартыклар, ясалма сүзләр, кушма сүзләр, парлы сүзләр

- Бүген беренче сентябрь – Белем көне. Мәктәптә.

- Минем дустым.

- Дүрт ел фасылы.

- Җәйге ял.



2




Кеше һәм сәламәтлек

Гадәттә, торырга, йокларга ятарга, .. чамасы, уртача, тән, гәүдә, тире, тез, терсәк, сөяк, яңак-маңгай, җыерылмаган, саф, җитеп килә, җем-җем итә, җитен сакал, сөеп, эндәшә, кем дә белә, тотын эшеңә, өсти, кан басымы, түбәнәя, йөрәк тибеше, сулыш алу, төшә, шәхси, грипп йоккан, еккан, урынга яткан, бирешмәгән, чыныккан

-Сәламәтлек – зур байлык

- Күзләреңне сакла!

- Г.Тукай “Бабай”

- Кеше ничек үсә? Кеше нигә йоклый?


3




Өйдә һәм кунакта

Рәхим итегез, гафу итегез, олыларны хөрмәт итегез, бу ризыкларны авыз итегез, сәламәт булыгыз, бу китапны алырга рөхсәт итегез, мин гафу үтенәм, кунакчыл, сыйларга, әзерләргә, бүләкләргә, чын күңелдән, туганнан туган, бергәләп, куярга, күңел ачарга, тартып китә, укырга тотынсам, ертып китә, охшаган, җинаятьче, карак, урларга, аерырга, кыю, көчле, түземле, хөрмәтле, абага, бага-бага, багана, бәрдем, бар әле,әйт әле,усак гөмбәсе, каен гөмбәсе, майлы гөмбә, җирән гөмбә, ал гөмбә, ак гөмбә, гөреҗдә, аксым, куярга, туярга, сыярга, тияргә, ат чабышы, чүлмәк вату, капчык киеп йөгерү

-Безнең гаилә.

- Туган көн. Үзеңне әдәпле тоту кагыйдәләре

- Г.Гыйльманов “Энем бар минем”

- Эт – кешенең дусты


4




Туган як табигате

Песнәк, чәүкә, ала карга, саескан, урман тавыгы, калдык ризыклар, бурсык, сак, чуар, тирән, тигез, өченчекөн, берсекөнгә, томалый, кышкы йокыга тала, исләре китми, нәфис, сылу, зифа, гүзәл, мәһабәт, бака яфрагы, кычыткан, мәтрүшкә, сары мәтрүшкә, энҗе чәчәк,

-Урман.

- Гөмбәләр.

- Безнең бакчабыз.

- Җәнлекләр һәм кошлар.

- Агачлар. Туган ягым табигате.



- Дару үләннәре.

5




Татарстан – минем республикам

Аталырга, күрсәтергә, таныштырырга, җитештерелергә, билгеле, мул, гомуми, төп, тәүлек, гасыр, чор, йөз, дан җырлаган, җан, сердәш, юлдаш, зурларга, Тын океан, Кара диңгез, Алҗп таулары, Кабан күле, Идел елгасы, Төмән шәһәре, димәк, шулай итеп,

-Татарстан Республикасы

- Татарстанның зур байлыгы – аның халкы

- Казан – Татарстанның башкаласы

- Ә.Хәсәнов “Урамда сак булыгыз!”



6




Уйнап көл дә шатлан

Каршылыйлар, арасында, яһүд, азак, чак, мөселман, шул исәптән, дәвам итә, беләмсез, сөенче, борынгы, туктаган, катнаша, төр, көтүләдек, колагын селкетә, төртеп күрсәтә, ахры, юк һөнәр, түзмәдем, атап чыктым, бала-чага, исланд теле, каеш, бөтен, һәммә, җаен тапты, отып ала, мәзәк итеп, үзебезчә, эче катып, каенсар, абыналар, чүлмәк ватыш, уйнап карады, ничек тисен инде, чакрым, ничек чыдарсың, таган, атындырган, тик тора, күгәргән, чыгыр-чыгыр, сагына, үлем, котылган, охшашлык, казык, җыелып, куркыныч, ара, тотылган, сукыр тәкә, әүвәл, кулыңны җәеп, кагылса, сөзеп аударды, урам шаулатып, тояк, типкәләп, тәкә, үпкәләп, уйнап йөр менә, кибә, көя, котырына, тишә, боз суга, яндыра, мәрхәмәтле, такыя, мактап, якканнар, соңыннан

-Яңа ел кайчан була?

- Нәүрүз.

- Олимпия уеннары.

- Кызык уен. Р.Хафизов.

-Яраткан уен. Р.Хафизов

- Сабантуй.

- Сабан туенда. Б.Рәхмәт.

-Таган. Ә.Гаффар.

-Балаларның яратып уйный торган уеннары

- Борынгы славяннарның нинди бәйрәмнәре булган.



7




Һәр эшнең үз остасы бар

Тереклек, шул, иң кимендә, чүәк, алыштырабыз, күн, кисүче, башкара, өслек, калып, кырый, беркетәләр, олтан, ябыштыралар, бергә кушалар, кызгылт-сары, шәмәхә, казан, иләк, катнаштыра, камыр, әчү, чүпрә, әче, камыр басу, өлгереп җитә, казан асар, салма, үзгәрә, бөтен җирдә, төзелеш, уңай, табигый, ягу майлары, майлау материалы, шәм, күчергеч кәгазь, ашлама, чүп үләне, юкка гына, акча эшләү, орчык, акча янчыгы, эшләп алган акча, чүпрәкче, эшкә яраклы, ямаганнар, төзәткәннәр, оешма,мактаулы исем, интегеп бетте,җитештерү, тотыла, өлеш, ташкүмер, яраклы, исәпләп, ватылган, төзәтми, куасың, чүп, тәртибе шулай, кулга алырга, тыя, микәнни, ышанычлы

-Аяк киеме фабрикасында. Г.Черненко.

- Шикәрне ничек ясыйлар?

- А.Ивич. Китапны кемнәр яза?

- В.Дакевич. Күмәч ничек пешә? Г.

-Черненко. Нефтьтән нәрсә ясыйлар?

-Акча эшләргә теләсәң

-Су. В.Мезенцевтан

-Ни өчен Ник. Д.Родари



8




Кураен югалткан сыбызгыга калган

Гаҗәеп, тире, милли, шушы, мәчет кенәгәсе, ятим бала, әле, мәҗгелек, шәхси, диярлек, шаян, наян, эре, кире, мәйдан, күзәтергә, җир асты, табигый, кыр кәҗәсе, карачкы, бәрхет, югалуы мөмкин, хисап, киек, игътибар үзәгенә кую, юкка, сискәндерә, мәгънәле, төр, өлеш, сарай, тамаша, кытыклап, җанлана, әверелә, увертюра, салмак, ягымлы, үткен, шыксыз, кыллы, тынлы, бәрмә, яңгырый, хикмәтле, һәй, оч, тылсымлы, бугай, серле, чума, тугай, былбыл, балкыш, ил гизүче, тиеш, кирәк, мөмкин, ярый, тиеш түгел, кирәкми, мөмкин түгел, ярамый, сынлы сәнгать, мәрмәр, сын, тирә-юнькүз салабыз, урнаша, иркен, бәлки, яши алмыйсыз, өсти, алып китә, янәшә, хозурланыгыз, баерак

- Музейлар кайчан барлыкка килгән?

- Габдулла Тукай музее.

-Татарстанның Милли музее.

-Кызыл китап. Р.Фәйзуллин.



-Балет.

- “Шүрәле” балеты.

-Татарстан театрлары

- Сынлы сәнгать музее. О.Туберовская.




9




Йөргән йөрәкле булыр

Юлчы, юлдаш, зирәк, юлга чыга, терәк, хур булмый, сынап карарга, су төбе, кушсалар, авызы ашлы була, бара икән, барып җиткән, басма, карурман, кайтыр юл, чамалый, тәвә кошы, тәбә, ис китеп, телем барда, каһәр, Каһирә, гөжли, берочтан, Һиндстан, һуштан яза, ярык, ничек итсәм-итәм, 5 минуттан, хыял, ышанганнар, имеш, җилем, сибә, көн буе, юып төшерәләр, алтынга манылган, эзләүчеләр, мәкаль, шуңа күрә, канат, ашамассың, игезәк, Әбугалисина, риза булмый, озатып калдылар, моның өчен, гомуми, ясалма, ызгышканнар, нибары, моң, кайбер, үрмәләп йөргән, кирәк-ярак, өстерәгән, кысылган, җайланма, хәрәкәт итә, бөтенләй, элеккечә, очыш, хәл, әлбәттә, дулкынландым, ышаныч, элемтә, офык, күмелгән, аерып тора, сизелә, күрәсең, сәер, җәяүле кеше, туктаусыз, илтә, тереклек,

-Х.Халиков “Юлчы бабай юлдаш эзли”

-Эльдорадо кайда?

-Белем эзләп ерак юлга

-Эсперантоны кем уйлап тапкан?

- Көньяк полюска иң беренче кем барган?

-Кем ул водолаз?

-Космоска сәяхәт.

-Айга сәяхәт



10




Бигрәк матур җәй!

Бая, яшәрә, чык, беләмсең, сизелми кала, төз, изге, сыйпап уза, таң ата, сүнә, телгә килә, кояш күбәләге, аяз, ураган, һичшиксез, зифа буйлы, киңлек, сузыла-сузыла, шыбыр-шыбыр, күк күкри, яшен яшьни, кыйбла, өркелә, морҗа, дәрәҗә, каба, тиеп-тиеп китә, төнгә таба, һава, я, итәсең, тар, һәммәсен, иксез-чиксез, хәтфә, чигәсем бар, тирәли, серле, өем, сабан, сөйри дә чыгара, чабак, кызылканат, алабуга, төш, һаман, төшкәли башлады, тумыштан, диңгез тубыктан, посып, якынга, берсе артыннан берсе, нидер, тәгәрәп китәләр, бак, менә мә, ала, купшы, кәлтә, эләктереп алган, ялварган, симез, вәгъдә иттем, лачын, атылып төшкән, мылтык, ычкындырган, мөһаҗир, сүз тыңлаучан, баш ия, ертырсың, тузга язмаган, чуарлама, җәберләмә, чапма, абау, зарланды, менә сиңа мә, чыңлады, моңаеп, кузгатты, җилкетте, тирбәлә, баш төртә, шифалы, сөенде

-М.Гафури “Җәй”

- Р.Вәлиева “Җәй һәм бала”

-Бала болыт

-Серле амбар турында

- Кемгә кирәк, кемгә кирәкми

- Ана каз белән ата каз һәм аларның унике бәбкәсе

- Чикерткә ничек ашарга эзләгән?

-Сүз тыңлаучан малай



11




Күп укыган күп белер

Әйтәсе, әлепби. көйләп, хәйран булды, китапчы, татлы тапты, шартлатып, торышалар, шаккатып, сабый, сабыр ит, пешерә, бәбкәем, син әйткәнең, төп бабамнар, оя корганнар, тотынганнар, кайгы, карлыгач, карчыга, карама, һөнәр, бу юлы, күзәткән, бакырган, шаркылдап көлгән, чалыш, мәтәлеп киткән, үзенчә, гөр килеп, ким, тишелеп чыктылар, елтыр кара, томшык, кемгә булсын, өлеш, кыска гына әйткәндә, таянган, калышма, куып җитәрмен, йокымсырап, кереште, юксынган, кинәнеп, ышкы, очынды, талпынды, шәп,

-Сабитның укырга өйрәнүе. Г.Тукай.

- Кара карганың кара баласы. А.Алиш.

- Бакчачы. М.Җәлил.

-Ә.Бикчәнтәева “Үрдәк беренчелекне алган”

-И.Туктар “Ялкау өчен ботка суынган”

-Р.Вәлиева “Кыңгырау чәчәк

- Г.Мөхәммәтшин “Ак песи








Кабатлаулар. Төрле формадагы тикшерү эшләре, тестлар










70 сәг.











Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет