76.Үсік кезіндегі клиникалық көрініс.
Усiк шалудын таралғыштығын және дәрежесiн тек барлык белгiлердiн дамыған кезiнде, яғни бірнеше күннен кейiн анықтауға болады. I дәрежелі үсік шалу кезiнде наукастар ауырсынудын пайда болганына, жылыту кезенiнде кейде күйдiрiп және шыдатпауына шағымданады. Терінін бозгылттыгы жылыту барысында гиперемиямен ауысады, терi устаганда жылы, тiндердiн iсiнуi шамалы, закымдану шекарасымен шектелген және өршімейді. Сезiмталдыктын барлық түрi кол және аяк ұштарынын буындарындағы козгалыс сакталган. II дәрежелі үсік шалу кезінде наукастар терiнiн кышуына, куйдiруге, бiреше кунге сакталатын тiндердiн кернеуленуіне шағымданады. Тән белгiсi көпіршіктердін түзiлуi; көбiнесе олар бастапкы тәулікте, кейде 2-ші тәулікте, сирек - 3-5-шi кунi пайда болады. Көпiршiктер мөлдір сұйыктыкпен толған, оларды жарған кезде терiнiн емiзiктi кабатынын бетi акшыл кызыл немесе кызыл тусi аныкталады, кейде фибринмен жабылған (94-суреттi караныз). Көпiршiктiң жаланаштанған қабатынын түбiне тиiскенде ауырсыну реакция сын шакырады. Терiнiн iсiнуi закымдану аймағынан шығып кетеді. III дәрежелі үсік шалғанда өте катты және ұзак ауырсыну байкалады, анамнезiнде төмен температуранын узак әсер етуі реактивтi кезенде терi коныр кызгыш-көкшіл түстес, ұстаганга салкын. кепiршiктер сирек түзіледі, геморрагиялык сұйыктыктармен толған. Бастапкы тәулікте, тiптi сағаттарда терiнiн закымданған шекарасынан шығып кететiн айкын iсiну дамиды. Сезімталдықтын барлык түрi жойылған. Көпіршіктерді алып тастағанда олардын көкшiл-кызыл түстегі түбi жаланаштанады, шаншығанды және спиртке малынған тiтiркендiрушi дәкелi түйіршіктерді сезбейді. Сонынан терiнiн кургак немесе ылғалды некрозы дамиды, онын ығысуынан кейiн грануляциялык тiн пайда болады. IV дәрежелі үсік шалу бастапкы сағаттар және күндерде 11-дәрежелі үсік шалудан аз ерекшеленеді. Терiнiн закымданған аймагы бозғылт немесе көкшіл сезімталдыктын барлык түрі жойылған, кол-аяк ұстағанға салкын. Көпіршіктер бастапкы сагаттарда пайда болады, олар солгын, коныр түстегi геморрагиялык сұйыктыкпен толған. Қол-аяктардын iсiгi тез дамиды оны жылытканнан 1-2 немесе бірнеше сағат өткеннен кейін. Ісіну некроз аймағына қарағанда айтарлықтай улкен аланды камтиды: саусактарды үсік шалуы кезiнде ол бүтiн кол немесе аяк ұшына таралады, кол немесе аяк ұшы закымданғанда балтырга немесе білекке. Соңынан кургак немесе ылғалды некроз дамиды (95-сурет кара). Бастапкы күндерi әркашанда сырткы түрiне карап, закымданудын III және IV дәрежелерін ажырату киын. АПТа өткеннен кейiн iсiну кайтып, демаркациялык сызык түзіледі некрозданган тiндердiң сау тiндерден шектелуі. Аяктардын 0 ден +10°С дейiн жоғары ылғалдылык кезiнде узак кайталанган (суык тиюмен жылынудын кезектесуiнде) суык тиюдiн нәтижесiнде жергiлiктi суыктык жаракаттын ерекше түрi дамиды - «траншеялык табан». Суык тиюдiн Ұзактыгы әдетте бірнеше күндерді кұрайды, осыдан бірнеше күннен кейін аяктарда сыздап ауру, күйдіру сезiмi, ағаштану сезiмi пайда болады.Аяк ушын караган кезде бозғылт, iсiнген, ұстағанға салкын. Сезімталдықтың барлық түрінін жоғалуы тән. Содан сон iшiнде геморрагиялык суйыктыгы бар көпіршіктер пайда болады, онын түбi терiнiң емiзiктi кабатынын некрозданган аймактары болып табылады. Интоксикациянын айкын белгiлерi байқалады: жогары дене кызуы, тахикардия, әлсiздiк. Көбінесе сепсис косылады.
Достарыңызбен бөлісу: |