Астық туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 19 қаңтардағы n 143 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2001 ж., N 2, 12-құжат. "Егемен Қазақстан" 2001 жылғы 23 қаңтар n 14

      1. Астық қабылдау кәсiпорнын уақытша басқару мынадай негiздемелер:

      1) уәкiлеттi органның шешiмiмен белгiленген уақытша басқару мерзiмiнiң өтуi;

      2) уақытша басқарудың мерзiмiнен бұрын аяқталуы туралы уәкiлеттi органның шешiм қабылдауы;

      3) соттың заңды күшiне енген шешiмi бойынша тоқтатылады.

      2. Астық қабылдау кәсiпорнын уақытша басқаруды оның енгiзiлуiне әкеп соққан себептердiң жойылуына байланысты тоқтату (оның iшiнде мерзiмiнен бұрын тоқтату да) уәкiлеттi орган немесе уақытша әкiмшiлiк осы астық қабылдау кәсiпорнына қатысты белгiлеген барлық шектеулердiң күшi жойылуына әкеп соғады.

      3. Егер астық қабылдау кәсiпорнын уақытша басқару астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердi орындау қабiлетiн қалпына келтiруге жеткiзбесе, лицензиат заңнамада белгiленген тәртiппен лицензиясынан айырылады және уәкiлеттi орган астық қабылдау кәсiпорнының таратылуына бастама жасай алады.
      Ескерту. 33-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. N 116(2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2007.01.12. N 222(ресми жарияланған күнiнен бастап алты ай өткеннен кейiн қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

  6-1-тарау. Астықты экспортқа шығарушылардың және астық қабылдау кәсiпорындарының қызметiн тексеру

      Ескерту. 6-1-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2007.07.26. N 313(қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      33-1-бап. Астықты экспортқа шығарушылардың және

      2. Астықты экспортқа шығарушылар және астық қабылдау кәсiпорындары тексеруге берiлген тапсырмада көрсетiлген мәселелер бойынша тексерудi жүргiзуге уәкiлеттi органға жәрдемдесуге, сондай-ақ тексеру жүргiзу үшiн қажеттi барлық ақпарат көздерiне қолжетiмдiлiктi қамтамасыз етуге мiндеттi.

      3. Уәкiлеттi органның қызметкерлерiне астықты экспортқа шығарушылардың және астық қабылдау кәсiпорындарының қызметiн тексеру барысында алынған мәлiметтердi жария етуге не үшiншi тұлғаларға беруге тыйым салынады.

      4. Тексерудi жүзеге асыратын тұлғалар астықты экспортқа шығарушылардың және астық қабылдау кәсiпорындарының қызметiн тексеру барысында алынған және коммерциялық құпия болып табылатын мәлiметтердi жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.

      33-2-бап. Мемлекеттiк астық инспекторы және оның
                 өкiлеттiгi
 
      1. Уәкiлеттi органның басшысы мемлекеттiк қызметшiлердiң тиiстi лауазымдарына "Қазақстан Республикасының бас мемлекеттiк астық инспекторы" және "Мемлекеттiк астық инспекторы" деген қосымша арнайы атауларды беруге құқылы.

      2. Уәкiлеттi органның мемлекеттiк астық инспекторы мынадай

      1) мыналарды:

      2) астық қабылдау кәсiпорындарын олардың бiлiктiлiк талаптарына сәйкестiгiне жыл сайынғы тексерудi өткiзуге қатысуды;

      3) астық қолхаттарын беру арқылы қойма қызметi бойынша қызметтер көрсету жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру құқығына лицензияның қолданысын тоқтата тұру және (немесе) лицензиядан айыру туралы облыстың жергiлiктi атқарушы органына ұсыныстар енгiзудi;

      4) астық қабылдау кәсiпорынына уақытша басқаруды енгiзу жөнiнде ұсыныстар берудi;

      5) астық қолхаттарын ұстаушыларға астық қабылдау кәсiпорынын
уақытша басқару жөнiндегi комиссияның құрамына енгiзу үшiн
кандидатуралар ұсыну туралы хабарлама жiберудi;

      6) Қазақстан Республикасының астық туралы заңнамасын

      7) әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы хаттамалар жасауды және Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы заңнамасына сәйкес әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тарту туралы ұсыныстар енгiзудi;

      Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 2003.10.13. N 488 Заңымен.

      34-бап. Астық қабылдау кәсiпорындарын
              таратудың түрлерi мен негiздемелерi

      1. Астық қабылдау кәсiпорны:

      1) құрылтайшыларының (акционерлерiнiң) шешiмi бойынша кредиторлық берешегi болмаған жағдайда өз еркiмен таратылуы мүмкiн. Бұл орайда уәкiлеттi органға хабарлама жiберiледi;

      2) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жағдайларда сот шешiмi бойынша таратылуы мүмкiн (мәжбүрлеп тарату).

      2. Астық қабылдау кәсiпорындары қызметiнiң тоқтатылуы банкроттық туралы заңдар мен осы Заңның талаптары ескерiле отырып, Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      35-бап. Астық қабылдау кәсiпорындарын мәжбүрлеп

      Астық қабылдау кәсiпорындарын таратуды мына жағдайларда:

      1) банкрот болған;

      2) қызметтi тиiстi рұқсатсыз (лицензиясыз) не заң актiлерiнде тыйым салынған қызметтi, не заңдарды әлденеше рет немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған;

      3) заң актiлерiнде көзделген басқа да жағдайларда сот жүргiзедi.

      36-бап. Астық қабылдау кәсiпорнын банкрот деп тану

      1. Астық қабылдау кәсiпорны белгiленген тәртiппен тек қана сот шешiмi бойынша банкрот деп танылуы мүмкiн.

      2. Астық қабылдау кәсiпорнының банкроттығы туралы iс бойынша тараптардың бiтiм келiсiмiн жасасу мүмкiндiгiне жол берiлмейдi.

     37-бап. Астық қабылдау кәсiпорнының астық қоймасын

      1. Астық қабылдау кәсiпорнының астық қоймасы (элеватор, астық қабылдау пунктi)  бөлiнбейтiн мүлiк болып табылады және сатып алушының (алушының) оны астық сақтау мақсаты үшiн пайдалану шарты бойынша бiрыңғай кешенмен иелiктен шығарылады.

      2. Астық қоймасын (элеваторды, астық қабылдау пунктiн) сатуға кем дегенде екi ай қалғанға дейiн астық қабылдау кәсiпорны өзiне белгiлi астық қолхаттарын ұстаушыларды мүлiктiк кешеннiң иелiктен шығарылатыны туралы жазбаша хабардар етуге, сондай-ақ республикалық баспа басылымдарында мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде бұл туралы хабарландыру беруге тиiс.

      3. Астық қабылдау кәсiпорны мүлiктiк кешендi иелiктен шығарған жағдайда астық қолхаттарын ұстаушыда сақтау шартын мерзiмiнен бұрын бұзу және астықты белгiленген тәртiппен алу не астық қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктiнiң) бұрынғы иесiмен жасасқан шарт талабымен бiрдей астық қоймасының жаңа иесiмен де қайта шарт жасасу құқығы сақталады.

      4. Астық қабылдау кәсiпорнының осы баптың 1-3-тармақтарын бұза отырып жасаған астық қоймаларын (элеваторды, астық қабылдау пунктiн) сату жөнiндегi мәмiлелерiн астық қолхаттарын ұстаушылар мен өзге де мүдделi тұлғалардың талап-арызы бойынша сот заңсыз деп тануы мүмкiн .

      5. Астық қоймасын (элеваторды, астық қабылдау пунктiн) иеленген не оны сот (аралық сот) шешiмiн орындау тәртiбiмен алған тұлға бұрынғы астық қабылдау кәсiпорны берген астық қолхатынан туындайтын мiндеттемелер бойынша астықты қабылдап-өткiзу жөнiндегi комиссия жасаған және уәкiлеттi органның тиiстi аумақтық бөлiмшесiнiң мемлекеттiк астық инспекторы бекiткен астық қалдықтарын түгендеу актiсiмен белгiленген мөлшерде жауапты болады.

      38-бап. Мәжбүрлеу тәртiбiмен таратылатын астық

      1. Мәжбүрлеп таратылатын, соның iшiнде банкроттығына байланысты таратылатын астық қабылдау кәсiпорны кредиторларының талаптары осы бапта белгiленген тәртiппен қанағаттандырылады.

      2. Таратудың жүргiзiлуiне байланысты, соның iшiнде астық қабылдау кәсiпорнын тарату комиссиясының қызметiн қамтамасыз ету жөнiндегi шығындар, сондай-ақ таратылатын астық қабылдау кәсiпорнының негiзгi мiндеттерiн қамтамасыз ету қажеттiгiнен туындайтын шығындар кезектен тыс және тұрақты жүргiзiледi.

      3. Кредиторлардың белгiленген тәртiппен танылған талаптары мынадай кезекпен қанағаттандырылуға тиiс:

      1) бiрiншi кезекте өмiрiне немесе денсаулығына зиян келтiргенi үшiн таратылушы астық қабылдау кәсiпорны жауап беретiн азаматтардың талаптары қанағаттандырылады;

      2) екiншi кезекте еңбек шарты бойынша жұмыс iстеушi адамдармен еңбекке ақы төлеу бойынша есеп айырысу жүргiзiледi;

      3) үшiншi кезекте кепiл туралы мәлiметтерi бар астық қолхаттарын ұстаушылардың талаптары қанағаттандырылады;

      4) төртiншi кезекте кепiл туралы мәлiметтерi жоқ астық қолхаттарын ұстаушылардың талаптары қанағаттандырылады;

      5) бесiншi кезекте кредиторлардың таратылатын астық қабылдау кәсiпорнының мүлiк кепiлiмен қамтамасыз етiлген мiндеттемелер жөнiндегi талаптары қанағаттандырылады;

      6) алтыншы кезекте бюджетке төленетiн мiндеттi төлемдер бойынша берешек өтеледi;

      7) жетiншi кезекте заң актiлерiне сәйкес басқа кредиторлармен есеп айырысу жүргiзiледi.

8-тарау. АСТЫҚ ҚОЛХАТТАРЫ

      39-бап. Астық қолхаты

      1. Астық қабылдау кәсiпорны астықты сақтауға қабылдағанын растайтын астық қолхатын бередi.

      2. Астық қолхаты қажет болған жағдайда бiр-бiрiнен бөлiнуi мүмкiн екi бөлiктен - қойма куәлiгiнен және кепiл куәлiгiнен тұрады. Астық қолхаты және оның бөлiктерiнiң әрқайсысы эмиссиялық емес ордерлiк бағалы қағаз болып табылады.

      РҚАО-ның ескертпесi!
      3-тармаққа өзгерiс енгiзу көзделген - ҚР 2012.01.12 № 538-IV (2013.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
      3. Астық қолхатының әрбiр бөлiгi мынадай мiндеттi деректемелердi бiрдей қамтуға тиiс:

      1) облыстың жергiлiктi атқарушы органы берген код;

      2) астық қолхаты бланкiсiнiң сериясы мен нөмiрi;

      3) астықты сақтауға қабылдап алған астық қабылдау кәсiпорны салық төлеушiсiнiң атауы, тұрған жерi мен тiркеу нөмiрi;

      4) астық қабылдау кәсiпорнының тiзiлiмi бойынша астық қолхатының ағымдағы нөмiрi;

      5) заңды тұлғаның атауы, тұрған жерi, мемлекеттiк тiркеу (қайта тiркеу) туралы куәлiктiң нөмiрi, салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi не аты-жөнi, сондай-ақ тiлегi бойынша әкесiнiң аты, тұрғылықты жерi, салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi, астықты сақтауға тапсырған жеке адамның жеке басын куәландыратын құжат;

      6) астықтың түрi, оның сандық және сапалық сипаттамалары;

      7) егер ондай белгiленген болса, астықтың сақтауға қабылданған мерзiмi;

      8) сақтау төлемi туралы белгi;

      9) куәлiктiң берiлген күнi;

      10) уәкiлеттi адамның қолы мен астық қабылдау кәсiпорнының мөрi.

      4. Осы баптың талабына сай келмейтiн құжат астық қолхаты болмайды.

      5. Кепiл куәлiгiн қойма куәлiгiнен бөлу кезiнде қойма куәлiгiне мынадай ақпарат бар белгi жасалынады:

      1) жеке тұлғаға қатысты - индоссаттың аты-жөнi, сондай-ақ тiлегi бойынша - әкесiнiң аты мен тұрғылықты жерi, заңды тұлғаларға қатысты - индоссаттың атауы және тұрған жерi;

      2) кепiлмен қамтамасыз етiлген мiндеттеменiң мәнi, оның мөлшерi, ол бойынша сыйақының ставкасы, орындалу мерзiмi;

      3) индоссаттың қолы;

      4) кепiл куәлiгiнiң бөлiнген күнi.

      6. Кепiл куәлiгiн қойма куәлiгiнен бөлу кезiнде кепiл куәлiгiне мынадай ақпарат бар белгi жасалынады:

      1) жеке тұлғаға қатысты - индоссаттың аты-жөнi, сондай-ақ тiлегi бойынша әкесiнiң аты мен тұрғылықты жерi, заңды тұлғаларға қатысты - индоссаттың атауы және тұрған жерi;

      2) кепiлмен қамтамасыз етiлген мiндеттеменiң мәнi, оның мөлшерi, ол бойынша сыйақының ставкасы, орындалу мерзiмi;

      3) индоссанттың қолы;

      4) кепiл куәлiгiнiң бөлiнген күнi.

      7. Астық қолхаты жазылатын бланкiлерге қойылатын талаптарды, оларды шығару, сатып алу, сақтау және жою тәртiбiн, сондай-ақ астық қолхаттарының үлгiсiне қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

      8. Астық қабылдау кәсiпорны облыстың жергiлiктi атқарушы органына астық қолхатына қол қоюға уәкiлеттi адамдардың аты-жөнi және әкесiнiң аты жазылған карточканы, олардың қолтаңбаларының үлгiлерiн, сондай-ақ астық қолхатына қойылған мөрдiң бедер-таңбасының үлгiсiн табыс етуге мiндеттi.

      9. Астық қолхатындағы қойылған қолдардың, мөр бедер-таңбасының облыстың жергiлiктi атқарушы органына берген карточкада көрсетiлген қойылған қолдар мен мөр бедерiнiң үлгiсiне сәйкес келмеуi осы астық қолхатын жарамсыз деп тану үшiн негiздеме болып табылады.
      Ескерту. 39-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.10.13 N 488, өзгерiс енгiзiлдi - 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2007.01.12 N 224 (2012.01.01 бастап күшiне енедi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгiзiледi),  2012.01.12 № 538-IV (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      39-1 бап. Астық қолхатын беру тәртiбi

      1. Астық қолхаты сапасы бойынша бiр тектес әрбiр астық партиясына берiледi. Тапсырылған астықтың барлық көлемiне берiлетiн астық қолхатының санын астықтың иесi оған берiлген өтiнiм бойынша айқындайды.

      2. Астық қолхаттары астық иесiне астық қолхаттарының тiзiлiмiне тiркелiп және оның қолы қойылып берiледi, оны астық қабылдау кәсiпорны хронологиялық тәртiппен жүргiзiп отырады.

      3. Жаңа астық қолхатын астық қабылдау кәсiпорны:
      1) онда индоссаменттi жасау үшiн бос орын болмаған;

      2) табиғи тозығы жеткен;

      3) жоғалған жағдайларда беруi мүмкiн.
      Ескерту. 39-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.10.13. N 488 Заңымен.

     40-бап. Астық қолхатын және оның бөлiктерiн

     1. Астық қолхатын ұстаушының астық қабылдау кәсiпорнында сақтаулы астыққа астық қолхатында көрсетiлген көлемде билiк етуге құқығы бар.

      2. Қойма куәлiгiн ұстаушы астық қабылдау кәсiпорнында сақтаулы астыққа билiк етуге құқылы, бiрақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен кепiл куәлiгi бойынша борышты өтегенге дейiн астық қабылдау кәсiпорнынан астық берудi талап етуге құқылы емес.

      3. Кепiл куәлiгiн ұстаушының:

      1) кепiл куәлiгiн қойма куәлiгiнен бөлген тұлғадан кепiл куәлiгiмен куәландырылған мiндеттеменiң орындалуын және ол бойынша сыйақы төлеудi талап етуге;

      2) кепiл куәлiгiн және ол бойынша құқықтарды үшiншi тұлғаларға беруге құқығы бар.

      40-1-бап. Астық қолхаты және оның бөлiктерi

      1. Астық қолхаты және оның бөлiктерi бойынша құқықтар оларда беру жазбаларын жүргiзу арқылы берiледi.

      2. Кепiл куәлiгiн бөлу осы Заңның 39-бабының 5 және 6-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.

       41-бап. Астық қолхаты бойынша астық беру <*>

      1. Астық қолхатын ұстаушы немесе қойма куәлiгiн ұстаушы астықты талап ету үшiн астық қабылдау кәсiпорнының тұрған жерiне өзi келуге немесе уәкiлеттi өкiлiн жiберуге мiндеттi.

      2. Астықты беру астық қолхатын ұстаушының өтiнiшi бойынша өтеуге жататын қойма және кепiл куәлiктерiнiң түпнұсқасына айырбастау арқылы жүзеге асырылады.

       41-1-бап. Кепiл куәлiгi бойынша құқықтарды жүзеге

      1. Қойма куәлiгiн ұстаушы қойма куәлiгiнде көрсетiлген мiндеттеменi орындау мерзiмi басталғанға дейiн кредитор алдындағы мiндеттеме мөлшерiнде борышты өтеген кезде кепiл куәлiгiн ұстаушы кепiл куәлiгiнде индоссамент жасауға және оны қойма куәлiгiн ұстаушыға қайтаруға мiндеттi.

      2. Кепiл куәлiгiмен куәландырылған мiндеттеме орындалмаған немесе дұрыс орындалмаған жағдайда, кепiл куәлiгiн ұстаушы кепiл куәлiгiнде көрсетiлген астықты өндiрiп алуға құқылы.

      3. Егер өндiрiп алу сәтiне дейiн астық қабылдау кәсiпорнынан астықты қойма куәлiгiн ұстаушы талап еткен, ал астық қабылдау кәсiпорнына кепiлмен қамтамасыз етiлген мiндеттеменiң орындалғанын және ол бойынша сыйақының төленгенiн куәландыратын құжат табыс етiлген болса, онда кепiл куәлiгiн ұстаушы кепiл куәлiгiн өтеу үшiн қайтарып беруге мiндеттi.

       41-2-бап. Кепiлге салынған астықты сату

      1. Кепiл куәлiгiн ұстаушы кепiлмен қамтамасыз етiлген өзiнiң талабы мерзiмiнде қанағаттандырылмаған жағдайда, кепiлге салынған астықты Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сатуға және өзiнiң талаптарын басқа кепiл берушi кредиторлар алдында басым жабуға құқылы.
      Кепiл куәлiгiн ұстаушының талабын кепiлге салынған мүлiктiң құнынан қанағаттандыру, егер шартта өзгеше белгiленбесе, кепiл куәлiгiн ұстаушының сенiм бiлдiрген тұлғасы ұйымдастыратын және өткiзетiн сауда-саттықта кепiлге салынған астықты соттан тыс тәртiппен мәжбүрлеп сату арқылы жүргiзiледi.
      Кепiл куәлiгiн ұстаушының сенiм бiлдiрген тұлғасы кепiл берушiге кепiл беру туралы шартта көзделген мiндеттеменiң орындалмағаны туралы хабарлама жасайды және сонымен бiр мезгiлде бұқаралық ақпарат құралдарында сауда-саттықтың өткiзiлетiн уақыты, орны, сауда-саттық нысанасы, оны өткiзу тәртiбi, сауда-саттыққа қатысуды ресiмдеу туралы және кепiлге салынған астықтың бастапқы бағасы туралы мәлiметтердi қоса алғанда, сауда-саттық өткiзу туралы хабарлама жариялайды.
      Сауда-саттық ол туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабарландыру жарияланған күннен бастап он төрт күннен кейiн өткiзiледi.

      2. Сауда-саттықта астық сатудан түскен сома мынадай кезекпен бөлiнедi:

      1) бiрiншi кезекте сауда-саттықты өткiзуге және ұйымдастыруға байланысты шығындар жабылады;

      2) екiншi кезекте астық қабылдау кәсiпорнына сақтау жөнiнде көрсеткен қызметi үшiн сыйақы төленедi;

      3) үшiншi кезекте кепiл куәлiгiн ұстаушының талабы қанағаттандырылады;

      4) төртiншi кезекте астық сатудан қалған сома қойма куәлiгiнiң түпнұсқасына айырбастауға қойма куәлiгiн ұстаушыға қайтарылады.

      3. Әрбiр кезектiң талаптары алдыңғы кезектiң талаптары толық қанағаттандырылғаннан кейiн қанағаттандырылады.
      Ескерту. 41-2-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.10.13. N 488 Заңымен.

      41-3-бап. Астық қолхатының жоғалуы немесе бүлiнуi

      1. Астық қолхаты, қойма куәлiгi немесе кепiл куәлiгi жоғалған жағдайда тиiстi куәлiктi жоғалтқан тұлға бұл туралы астық қабылдау кәсiпорнына жазбаша нысанда дереу хабарлауға мiндеттi.

      2. Жоғалған астық қолхаты, қойма куәлiгi және (немесе) кепiл куәлiгi бойынша құқықтарды жүзеге асыру сот шешiмiне сәйкес жүргiзiледi.

      41-4-бап. Қазақстан Республикасының астық туралы

      Қазақстан Республикасының астық туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.

       Ескерту. Заң 41-4-баппен толықтырылды - ҚР 2009.12.11 N 229-IV (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 2-б. қараңыз) Заңдымен.

9-тарау. Қорытынды ережелер

      42-бап. Осы Заңның қолданысқа енгiзiлу тәртiбi

      Осы заң ресми жарияланған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

      Қазақстан Республикасының