Атмосфера дегенiмiз
Мақсаты: Климаттың ауылшаруашылығына әсерін бағалау, оны дұрыс пайдалану жолдарымен таныстыру. Міндеті
жүктеу/скачать 4.93 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйінді сөздер
- 3. Агроклиматтық аудандастыру 4. Ауылшаруашылық дақылдарының зиянкестерiне климаттың әсерi
- Климат
| Мақсаты: Климаттың ауылшаруашылығына әсерін бағалау, оны дұрыс пайдалану жолдарымен таныстыру.
Міндеті: Ауылшаруашылық дақылдардың зиянкестеріне, ауруларына климаттың әсерін және олармен шаруашылықта күресу шараларын үйрету. Түйінді сөздер: Климат, микроклимат, фитоклимат. Дәріс жоспары: 1. Климат туралы мәлiметтер 2. Ауылшаруашылық климатын бағалау әдiсi 3. Агроклиматтық аудандастыру 4. Ауылшаруашылық дақылдарының зиянкестерiне климаттың әсерi Атмосферада метеорологиялық элементтердiң өзгерiп тұратыны бiзге белгiлi. Ол өзгерiстер әр жерде, аймақта әр түрлi болады. Сол өзгерiстер белгiлi бiр ауданның ауа-райын, климатын сипаттайды. Ауа-райы дегенiмiз бiр мезгiлдегi (уақыттағы) белгiлi бiр аудандағы (аймақ) метеорологиялық элементтердiң жиынтығы, ал климат – бiр аймақтағы ауа-райының көп жылдық режимi. Климат – көп метеорологиялық факторлардың жиынтығы, негiзiнде географиялық орналасуына байланысты болады. Климаттың қалыптасуына мына факторлар әсер етедi: Географиялық ендiк және жергiлiктi жердiң бедерi; Теңiздер мен мухиттардан алшақтығы; Өсiмдiк жамылғысы; Адамның шаруашылықтық iс-әрекетi (климатты жақсарту, су қоймасы, орман жолақтары). Климатқа үлкен әсер ететiн негiзгi факторларға күн радиациясы, атмосферадағы ауа массаларының айналымы, жер бетi жамылғысы. Жер бетiне келiп түсетiн күн радиациясының мөлшерi географиялық ендiкке байланысты. Экваторға түсетiн күн радиациясының жылдық мөлшерi 186,5 ккал/см2, ал полюсте – бар болғаны 40,2 ккал/см2. Осыған байланысты климат қалыптасады. Теңiздер мен мұхиттар үстiнде тәулiктiк және жылдық амплитудасы төмен ылғалды климат қалыптасады, ал неғұрлым құрылыққа қарай алыстаған сайын тәулiктiк және жылдық амплитудасы жоғары (үлкен) құрғақ климат қалыптасады. Климат өзгермей тұрақты болып тұрмайды, кейбiр жылдары метеорологиялық элементтердiң орташа көпжылдықтан ауытқулары болып тұрады. Мысалы: Алматының климаты жұмсақ қысымен сипатталады, ал кейбiр жылдары (1950, 1968, 1972, 1979) қыс айларында температура -40, -420С дейiн төмендейдi. Мұндай жағдайды климаттың ауытқуы дейдi, оның себебi – суық (жылы) ауа массасының басқа аймақтан келуi. Микроклимат – шағын участкелердiң климаты, оған жер рельефi, су қоймалары, өсiмдiк жамылғысы, топырақ әсер етедi. Бұл танаптың, қаланың, орманның климаты микроклиматты анықтау үшiн арнайы бақылаулар жүргiзу қажет. Микроклимат барлық жоғарыда аталған факторлардың әсер етуiмен қалыптасады (оңтүстiк, солтүстiк беткейлер олар әртүрлi қызады, өйткенi әртүрлi мөлшерде күн энергиясын қабылдайды). Егiлетiн дақылдың сортын, түрiн таңдағанда әр бiр танаптың микроклиматын ескерiп, өзiне тән агротехникалық шаралар жүргiзу қажет. Ауылшаруашылық маманы мынаны бiлу тиiс: бiр танапта, (участкеде) әртүрлi микроклимат болуы мүмкiн, өйткенi топырақтың түрiне байланысты жылу, ылғал, жарық әртүрлi мөлшерде болады. жүктеу/скачать 4.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|