Ќазаќстан оќу жєн е білім министрлігі
жүктеу/скачать 3.33 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тік ішектің түсуі
| Шарбының шығуы
Клиникалық белгісі. Пішкен кездегі жара тілігінен мал тұрран уақытта шарбы салбырап ШЫРЫП , көлемі тез үлкейеді әрі тез ластанып , ОРӘН инфекция ЖҰРӘДЫ . Қынап жолында кедергі пайда болып , шарбы ісінеді. АЛРЭШҚЫ ветеринарлық ж ә р д е м. Шарбының салбырап ШЫРЫП тұрран бөлігін тез кесіп тастайды . Бұл үшін оны жорарыдан ұстап темен тартады да , сау жерінен бунап байлайды. Байларан жерден 2-3 см төменіректен кесіп , сау шарбыны құрсақ қуысына салады . Ұма айналасындары дәнекер ұлпаның қабынуы- көбінесе қошқарда кездеседі, бұл өзге түлікте сирек байқалады. Дәнекер ұлпаның қабы-нуы пішкенде ұманы өте тар тілгендіктен , жалпы қынап қабырының астына қан ұйыранда белокты талшық (жіп тәрізді) өлі ұлпалар және анаэробтық микроб жиналуынан пайда болады . Клиникалык белгілері. Ұманың ісігі үлкейіп бауырын қуалап шабы-на дейін жайылады. АЛРӘШҚЫДӘ ауырран жердің қызуы көтеріліп, ісікті ұстаранда мал қатты ауырсынады. Ісік қалындаран сайын бұл айтылр-ан белгілер жойылып, ұма терісі салқындайды . Кескен жерден қан, кейде көпіршіген жалқаяқ арады. Ұма ұлпасын газ кернейді. Малдың жүні үрпейіп, азады. Ауру басталран соң қошқар 2-3-ші тәулікте, жылқы 5-6-шы күнде еледі. Дәрігерлік жәрдем. Мүмкіндігінше кескендегі жараға қарай енді жанынан тереңдете тіліп, енбаудың ұшына жеткізеді. Ұма қуысын және жараны тазартып жуады да, оған сутегінің асқын тотыгына ма-лынған (ең жақсысы 20-30 пайыздық, магний сульфаты не хлорлы натрий ерітіндісінен дайындалған гипертониялық, ерітінді) дәкені са-лып таңады. Міндетті түрде сульфаниламид және антибиотиктер мен жүрек дәрілері беріледі. Тік ішектің түсуі Анатомия: соңгы бел омыртқадан 7 (ірі қара малда) жылқыда 2-ші құйрық омыртқасына дейін, итте 3-4 құйрық омыртқаға дейін жетеді. Жамбас қуысының 2/3 бөлігін алады. Тік ішектің тгсуі - анус арқылы сыртқа шығуы. Тік ішектің өзінің бір бөлігінің шығуы не болмаса оның кілегей қабығының шыгуы тек қана жылқыда болады. Сондықтан тік ішектің өзі шыгып қоймай тагы да инвагинациясы болады. Тік шіектің шығу себептері: 1) осы аймақта қысым кебейгенде 2) туалмаганда 3) қи қатқанда 4) дәрігер тік ішекке дұрыс қол салмағанда 5) дұрыс дәрі жібермегенде, не тітіркендіргіш дәрілер жіберілгенде 6) сфинктер мен ішектің байламы әлсіресе. Тік ішектің бір бөлігі шықса - анустан қызіылттанган ісік көрінеді, пішіні цилиндрге ұқсайды, үстін кілегей қабық жабады. Соңғысының түсі уақыт еткен сайын қоңырлана бастайды. Тік ішектің кілегей қабыгы шықса - анустан ортасында тесігі бар қызгылттанған домбыгу (ісік) байқалады. Аурудың дамуы: тік ішек анустан сыртқа ШЫРӘДЫ, спринктер шық-қан ішекті оның ісінуіне байланысты қатты қысады. Қан жүруі азаяды, қыста үсиді, жазда кебеді, .жарылады, ойлым жара пайда болып, тік ішек тесіледі, мезгілінде емдемесе шыбын үймелеп құрттайды (воль-фартиоз) одан әрі күшенгеннен кейін аш ішек тік ішектің ішіне енеді (тік ішектің жарыры). Клиникасы: тік ішектің бір бөлігі түссе анустың терісі клегей қабық-пен бірге болады. Енді тік ішектің жай өзінің шығуымен инвагинациялы шыгуын ажырата білуіміз қажет. Ол үшін анусқа саусағымызды салып тексереміз. Егер де тік ішектің бір бөлігі шықса -саусағымызда анус пен шыққан бөліктің арасынан енгізсек, саусақ ешнәрсеге тірелмей тіке енеді және тік ішектің дорсальды жағында қолымызды тереңірек сұқсақ шажырқайдың бждырмағы байқалады. Инвагинациясыз тік ішек шыққанда ісігі төмен қарайды, ал инвагинация болып шыққанда жога-ры көтеріліп тұрады. Болжам: бір айта кететін жай, кептеген оқулықтарда, РЫЛЫМИ еңбек-терде тік ішектің шығуы көбінесе шошқа мен итте кездеседі, ал қалған малда бұл патпроцесс сирек кездеседі деп жазады. Бұран мен ез дәрігерлік тәжірибемнен сиырларда тік ішек шыруын көп кездестірдім, әсіресе көктемде, малда азық азайып жүдей бастаганда және төлдеу науқанында, олардың ішінде құнажындарда көбірек кездеседі. (Б.К.И-льясов, 2008) Сондықтан болжам шошқа, сиырда жақсы, ал иттен сақ болу керек, неге десеңіз ит тік ішегі шыққанда жерге Үйкейді, тісімен тістеп жырта-ды. Емі: 1) Консервативтік. Тік ішек шығып асқынбаса (1-2 тәулік) оны қайта-дан анус арқылы салуға болады. 2) Бөгде заттан тазалау, антисептикалық ерітіндімен шаю. 3) Ісікті азайту үшін эластикалық дәкемен айналдыра қысып орап тастау, жылылық. 4) Шыққан ішектің саңылауынан 0,5% новокаин енгізу. 5) Ішекті ішке саламыз, 3-4 тігін саламыз. Өліеттену болса кесеміз. Оперативтік-резекция: 6) Жансыздандыру жергілікті 7) Жуып тазалап өңдеу 8) 1 см кейін алып өлген жерін кесеміз, қанын тоқтатамыз. 9) 4 тігін саламыз, жамбас қуысына саламыз. 10) Антибиотикке малынған тампонды саламыз. Алдын-ала болдырмау шаралары: себептерін жою керек. Қансырау. Қан ұма артериясы мен венадан, әсіресе енбаудыцң тамыр бөлі гінен көп ағуы мумкін. жүктеу/скачать 3.33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|