Өзіндік тексеруге арналған сұрақтар

1.Өнімнің өзіндік құнын қалай анықтайды?

2.Өнімнің өзіндік құныныа әсер ететін факторлар?

3Өнімнің өзіндік құнын қалай төмендетуге болады?

Дәріс сұрақтары

1.Қаржылық талдаудың мақсаты мен міндеті.

2.Басқарушылық шешімдерді қабылдаудағы қаржылық талдаудың ролі. 3.Қаржылық және басқарушылық талдаудың өзара байланысы.

• 
  Кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтау.
  
• 
  Қаржылық жағдайдың өзгеруі мен уақыт кеңестіктің арасын анықтау.
  
• 
  Қаржылық жағдайдағы өзгеріс кезінде туындайтын негізгі факторларды анықтау.
  
• 
  Қаржылық жағдайдың негізгі тенденциясын болжау.
  

• 
  Бухгалтерлік есеп беруді алдын –ала шолу;
  
• 
  Кәсіпорынның мүлік сипаттамасы: ағымдағыдан тыс және ағымдағы активтер.
  
• 
  Қаржылық тұрақтылықтың бағалануы.
  
• 
  Құралдардың деректемелік сипаттамасы: меншік және қарыздық;
  
• 
  Табыстың және тиімділіктің талдауы;
  
• 
  Кәсіпорынның қаржылық –шаруашылық қызметінің жақсарту үшін іс –шараны әзірлеу.
  

2.Қаржылық талдау көмегімен мынандай шешімдер қабылданады.

1. 
   Кәсіпорынның қысқа мерзімді қаржыландыру ағымдағы активтерді толықтыру.
   
2. 
   Ұ зақ мерзімді қаржыландыру (инвестициялық жобаларға тиімді капитал салымдар және эмиссиялық бағалы қағаздар).
   
3. 
   Акция иелеріне дивидентті төлеу.
   
4. 
   Экономикалық өсудің резервтерді жұмылдыру (пайда және сатудан өсу көлемі).
   

• 
  Кәсіпорынның қамсыздандырудың бағалауы және зерттеуі және оның толық еңбек ресурстардың құрылымына бөлу, сонымен қатар мамандық категорияға бөлу.
  
• 
  Ағымдағы кадрлардың көрсеткіштерін анықтау және зерттеу.
  
• 
  Еңбек ресурстардың резервтерін және оның толық тиімді қолдануды анықтау.
  

Жұмыскерлерді қабылдау бойынша айналым коэффициенті (Кф.ж.қ.)

Кф.ж.қ. = жұмысқа қабылданған қызметкерлердің саны / ортатізімді қызметкерлердің санына;

Кету коэффициенті бойынша (К.Кф.)

К.кф. = жұмыскерлердің жұмыстан шығып кеткен саны / ортатізімді есептелген қызметкерлерге

Ағымдағы кадрлар коэффициенті (А.к.кф.)

А.к.кф. = өз еркімен шығып кеткен және жұмыс тәртібін бұзған жұмысшылардың саны / ортатізімді есептелген қызметкерлерге.

Кәсіпорынның тұрақты қызметкерлердің коэффициенті (К.т.қ.кф.)

К.т.қ.кф. = 1 жыл жұмыс істеген жұмысшылар саны / ортатізімді қызметкерлерге

Еңбек ресурстардың тлық қолдануды бағалау үшін уақыт кезеңін талдап бір жұмысшының орындалған күндер мен сағатын есептеп, сонымен қатар оны жұмыс уақыт қорын қолданылған дәрежеге бөлу;

Мұндай талдау әр жұмыскерлердің категория бойынша жүргізіледі, әр бір өндірістік бөлімшеге және толық кәсіпорынға.

Жалпыланған көрсеткіштер оларға ортажылдық, орта күндік және орта сағаттық бір жұмысшымен шығарылған өнім жатады.

Жеке көрсеткіштер белгілі бір жұмыс түріне және өндірістік өнімге кеткен уақыт шығыны немесе табиғи түрдегі белгіленген өнімнің түрі бір адам күн немесе адам сағат шығарылған.

Көмекші көрсеткіштер – бір уақытта орындалған жұмыстың көлемі немесе белгілі жұмыс түрінің және орындалған уақыт шығыны.

Еңбек ақы қорды қолдануды талдау кезінде ең алдымен жоспардың көлеміне қатысты фактілік және абсолютті ауытқуды есептеу.

Абсолютті ауытқу толық кәсіпорынмен еңбек ақы қордың жоспарымен қолданылған құралдарымен салыстыру және өндірістік бөлімшелерімен жұмыскерлердің категорияларымен.

Δ ЕА Қоры абс. = Δ ЕАҚ факт – ЕАҚ жоспар

Қатысты ауытқу есептелген еңбек ақы сомасы мен жоспарлық қордың айырмашылығын және коэффициент өндірістік өнімге жоспардың орындалу коэффициентіне:

ΔЕАҚ қатысты = ЕАҚ факт * ЕАҚ корр-ген = ЕАҚ ф –(ЕАҚ жоспардың ауыспалы * Кф. Жоспардың орынд. + ЕАК тұрақты жоспар);

Еңбек ресурстарын физикалық қабілеттілігі бар, еңбекті жақсы меңгерген халықтың бөлігін жатқызады.

Талдаудың негізгі міндеттері:

• 
  кәсіпорын және оның структуралық бөлімшелердің еңбек ресурстарымен сонымен қатар профессиялық категориялармен толық қамтамасыз етуді бағалау және оқыту;
  
• 
  ағымдағы мамандардың көрсеткіштерін оқыту және анықтау;
  
• 
  еңбек ресурстарының резервтерін айқындау және оларды толық және эффектілі қолдану;
  
• 
  еңбек күштерінің қозғалысын сипаттау динамиканы есептеу мен талдаудың көрсеткіштері қолданылады.
  

К_ж.қ. – персоналдардың жұмысқа қабылдау жиыны/персоналдардың орта тізімдік саны

Шығару айналымының коэффиценті (К_ш)

К_ш – жұмысшылардың жұмыстан шыққан жиыны/персоналдардың орта тізімдік саны

Ағымдағы кодриардың коэффиценті (К_а)

К_а – еңбек тәртібін бұзған және өз бетінше жұмыстан шыққандардың жиыны/персоналдардың ортатізімдік саны

Еңбек ресурстарын толық қолдануын уақыт периодтарын талдауда бір жұмысшының сағат және күнмен жасаған жұмыстың жиынын сонымен қатар жұмыс уақытының қорын қалай қолданғанын бағалауға болады. Бұндай талдау жұмысшылардың әрбір категорияларына әрбір өндірістік бөлімшелерде және толық кәсіпорындарда жүргізіледі.

Жалпылау көрсеткіштеріне – бір жұмысшының өндірген ортажылдық, ортакүндік және ортасағаттық өнімі жатады.

Меншік көрсеткіштері – бұл жұмысшылардың кәсіпорындағы өнім шығарған бірліктердің уақыт шығыны.

Көмекші көрсеткіштер – бұл жұмыстың жасалған көлемінің бірлікте кеткен уақыты немесе белгілі бір жұмысты атқаруға кеткен уақыт бірлігінің шығыны.

Еңбекақы қорларын пайдалануды талдау кезінде ең бірінші нақты көлемді жоспарлауда да абсалютті және қатысты ауқымдарын қарастыру қажет.

Абсалютті ауытқу нақты қолданған қорлардың еңбек ақының жоспарлық қорлармен салыстырғанда анықталады. өндірістік бөлімшелер мен жұмысшының категориялары:

Қатыстылық ауытқу жоспарлық қор мен нақты есептелінген еңбекақы сомасының арасындағы есептесу, өндірген өнімді жоспарлы орындау коэффицентімен корректірленген.

3. Қаржылық және басқарушылықтың талдаудың ерекшеліктері мен айырмашылықтары.