Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі павлодар мемлекеттік педагогикалық институты

34 
№ 8 ДӘРІС
 
Аударманың эквиваленттілігі 
4.Эквивалеттінің төртінші деңгейі немесе типі  
Төртінші типті сөйлем аудармасында, сөйлемнің синтактикалық 
құрылысы, сөздердің орны, байланысы, мазмұны дәл күйінде сақталады. 
Сондықтан да аудармада синтактикалық құрылысының мұқият түрде сақ-талуы 
- аударманың толық болуына әсер етеді. Мысалы: 
One thing troubled me along at first - the immense interest which people took 
in me. Apparently the whole nation wanted a look at me. It soon transpired that the 
eclipse had scared the British world almost to death; that while it lasted the whole 
country, from one end to the other, was in a pitiable state of panic, and the churches, 
hermitages and monkeries overflowed with praying and weeping poor creatures who 
thought the end of the world has come. Then had followed the news that the producer 
of this awful event was a stranger, a mighty magician at Arthur's court; that he could 
have blown the sun like a candle, and was just going to do it when his mercy was 
purchased, and he then dissolved his enchantments, and was now recognized and 
honored as the man who had by his unaided might saved the globe from destruction 
and its people from extinction. 
Одно тревожило меня вначале - то необыкновенное любопытство, с 
которым относились ко мне все. Казалось, весь народ хотел на меня 
поглядеть. Вскоре стало известно, что затмение перепугало всю Британию до 
смерти, что пока оно длилось, вся страна от края и до края была охвачена 
безграничным ужасом и все церкви, обители и монастыри были переполнены 
молящимися и плачущими людьми, уверенными, что настал конец света. 
Затем все узнали, что эту страшную беду наслал иностранец, 
могущественный волшебник, живущий при дворе короля Артура, что он мог 
потушить солнце, как свечку, и собирался это сделать, но его упросили 
рассеять чары, и что теперь его следует почитать как человека, который 
своим могуществом спас вселенную от разрушения, а народы - от гибели. 
 
Осы үзіндінің аудармасынан, орыс тілінің байлығын көрсету арқылы 
жоғары білімділікпен қолдана алатын аудармашы жасаған. Сөйлемдердің ойы 
жеңіл ашылады.
Сонымен бірге негізгі мәтін мен аударманың арасындағы синтактикалық 
құрылым тең болып көрінеді, және де сөйлемдердің жалпы саны бірдей.
Алайда, төртінші типте немесе деңгейде ауыстырылымдар қолданылады. 
Бірақ осы ауыстырылымдардың синонимдік құрылымдары бірдей. Олар 
сөйлемнің синтактикалық құрылысын, мағынасын түгелімен сақтайды. 
Мысалы: 
I told him what I thought of her. - Я сказал ему свое мнение о ней. Мен ол 
туралы өз ойымды айттым. 
He was never tired of old songs. - Старые песни ему никогда не надоедали. 
Ескі әндер оны ешқашан жалықтырмайтын. 

35 
It is very strange this domination of our intellect by our digestive organs. - 
Странно, до какой степени пищеварительные органы властвуют над нашим 
рассудком. Қызығы сонда, қандай деңгейге дейін біздің асқорыту мүшелеріміз 
ой қабілетімізді басқарады. 
Аудармада осындай сөйлем құрылысының қолданылуы, сөйлемдегі 
сөздердің орналасу тәртібінің өзгеру жағдайында ғана мүмкін. Бірақ бұл 
сөйлемдегі сөздердің субъективті-объективті өзгеруімен байланысты емес 
мысалы: «Танкілер бұтақтарды жапты немесе Бұтақтар танкілерді жапты»  
Сөйлемдегі сөздердің орналасу тәртібі келесі үш қызметтердің бірін 
атқарады: 
1. 
Қандай да бір грамматикалық категорияның тіркеу туралы ретінде 
қызмет атқарады. 
2. 
Сөйлем ішіндегі сөйлем мүшелері мен көршілес сөйлемдер 
арасындағы мағыналық байланысты жасайды. 
3. 
Сөйлемнің көңіл-күй қасиетін көрсету.
Айтылған қызметтердің шет тілінде және аударма тілінде дәл келмеуі, 
эквиваленттік сөйлемдердегі сөздердің орналасу тәртібінің дәл келмеуіне әкеп 
соқтырады. Келесі екі ағылшын тілінде жазылған сөйлемдерді салыстырайық: 

жүктеу/скачать 0.88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: