- Әкеңнің көрін... түрікпен! — деді сырттан салған Еменалының айқайы. - Маған ағаш кестірмейтін сен кімсің осы? Мынаны көремісің? Төбеңде ойнайтын болады! - Сойылдың шоқпар басын екі жағына кезек -кезек үйіріп қойды.
Еңсесі төмен қарай солқ ете түскен Есеней: "Өлтірді-ау, ит!" -деп қалды.
Қасында отырған Ұлпан атып тұрып, сойылды ұстай алып, бар күшімен жұлқып қалып еді, Еменалы айырылып қалды.
- Жоғал, көргенсіз сотқар! - деді Ұлпан.
Сол сияқты Еменалы ағасына қастандық жасамақшы болып, тал түсте он жігіт ертіп әкеліп, биік өскен ақ қайыңдарды қамшысымен нұсқап:
- Бірін қалдырмай қырыңдар. - деді де үйіне қайтты.
Осыны көрген Мүсіреп былай дейді:
- Ау, жігіттер, бұларың не? Құдайдан қорықсаңдаршы! Отын керек болса осындай ағашты кесеме екен?
Жігіттер жөнін айтты.
- Біз емес құдайдан қорықпай жүрген... Еменалы ағаңыз... Ағаш үй салдырмақшы.
Ағасы өлген көл «Бай өлген көл» деп аталып кетеді. Еменалы осы көлдің жағасына қоныстанып, ағасына ас бермекші болады. Сонда Ұлпан мен Еменалы сөйлеседі.
- Оңаша қалғанымыз жақсы болды, - деді Ұлпан төрге шығып отыра беріп. - Мен сендерге қоныс қайырлы болсын деп айтуға келгенім жоқ, көшіріп әкетуге келдім. Сибан көшінен бір адам бұрылып келді ме, сендерге? Сибан сені Есенейдің алдында айыпты деп санайды. Сен Есенейдің өліміне де ортақсың. Есенейге ең соңғы тиген қара шоқпар сенікі болатын. Содан кейін Есеней бір күн төсектен тұра алды ма? Тұра алған жоқ. Енді сен сол Есенейдің қатыны Үлпанға әмеңгер болып Есенейдің төсегіне жатқың келетін көрінеді. Жасың алпыстан асты. Есің болса, енді Есенейдің төсегіне ешкім жақындамасын ден ағаңның аруағын қорғай жүрер едің-ау! Оны ойлаудың орнына озің жатқың келіпті. Ұялсаңшы! Есенейдің жалғыз мұрагері менмін деп дауласқалы отыр екенсің. Өзіңе керегі мал ма? Қанша керек өзіңе? Күні ертең үш балаңды ертіп кел де қанша мал керек болса, соншасын айдап жүре бер. Маған мал керек жоғын нағып түсінбейсің жүрсің? Биыл Есенейге мен ас беремін депсің. Беріп көрші, бір Сибан қатынасар ма екен! Сонда қандай масқараға ұшырайтыныңды білемісің! Есенейдің асын биыл өз үйі берді. Келер жылы сен бер. Ашпа аузыңды, жықтыр үйіңді! Көш жайлауға!
Бұдан кейін Еменалы үй ішімен көшіп кетті. Еменалының үш баласы да өзі сияқты сотқар, арампаз.
Кейіннен романның аяқ жағында Еменалының молда болып, таспиғын тырсылдатып отырғанын көреміз.
Ғабит Мүсірепов Еменалының әйелі − Айтолқынды былай суреттейді: Шымылдық алдында қос- қабат барқыт қамзолдың сыртынан көк жібек тысты пұшпақ ішік киген Айтолқын — Еменалының әйелі, бойы шарғылау, бөктеріншектілеу болған соң, бүгін жаулығын биігірек етіп салыпты.
Сонымен қатар Айтолқынның қандай екенін Ұлпанның ойы арқылы берілген. Мысалы;
Достарыңызбен бөлісу: |
