Ќазаќстан республикасы білім жєне ѓылым министрлігі
Экономикалық цикл құрылымы келесі схемада көрсетілген
жүктеу/скачать 0.65 Mb.
|
| Экономикалық цикл құрылымы келесі схемада көрсетілген:
Өрлеу (max) Ж ҰӨ өрлеу
дарыс жандану депрессия t, уақыт t t цикл уақыты Экономикалық циклдар созылмалдылығы жағынан: қысқа мерзімді (2-4 жыл, Дж. Китчин моделі), орта мерзімді (10-12 жыл, К. Жигуляр, К.Маркс, Дж.Кларктің моделдері), және ұзақ мерзімді (50-60 Н.Д. Кондратевтің моделдері) болып бөлінеді. Экономикалық цикл сұраныс пен ұсыныстың түрлі формадағы сәйкессіздігімен пайда болатын іскерлік белсенділігінің кезеңдік өрлеуімен құлдырауымен сипатталады. Цикл бейнесі экономикалық белсенділіктің түрлі көрсеткіштерінің ауытқу нәтижесін көрсетеді, яғни ЖҰӨ-нің өсуінің қарқыны, бағаның жалпы деңгейі, жұмыссыздық деңгейі және т.б. [Гукосьян] Циклдың классикалық нұсқасында бір-бірін жүйелі түрде ауыстырып отыратын төрт кезеңді бөліп қарастырады: дағдарыс, депрессия, жандану, өрлеу. Фазаның бастапқы циклы - өндіріс құлдырауының дағдарысы. Дағдарыс құбылысының болуы сұраным төлем қабілеттілігімен салыстырғанда тауарды артық өндірумен түсіндіріледі. Дағдарыс кезеңінде өткерілмеген өнім саны тез ұлғайып, жұмысшылар босатылады, жұмыссыздық ұлғайып, несие-ақша байланыстары бұзылып, құлдырау толқыны ұлғаяды және кәсіпорындар құлдырап, жойыла бастайды. Экономикалық циклдің келесі фазасы құлдырау. Бұл фазада өндірістің құлдырауы тоқтатылады. Жайлап болса да запастағы тауарлар өткеріледі және еркін ақша капиталы пайда болады. Келесі фаза – жандану, бұған тән нәрсе өндірісті ұлғайту, демек пайда бар деген сөз. Ол өз кезегінде өндірістің дамуын ынталандырады. Циклдің келесі фазасы - өрлеумен алмасады. Өрлеу өнім өндірудің қарқындылығымен сипатталады және ол дағдарыс алдындағы деңгейден жоғары, жұмыссыздық тартылады, қарыз капиталы ұсынымы ұлғаяды және банк пайызының нормасы төмендейді. Циклдік ауытқулар себептерін экономисттердің түрлі теориялармен түсіндіреді. Ол теориялар төмендегі кестемен келтірілген. жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|