Мемлекеттің қаржы жүйесі.
Қаржы – бұл ақша қаражаттарының қорларын қалыптас-тыру, бөлу және пайдалану бойынша қоғамдағы экономикалық қарым қатынастар жиынтығы.
Қаржы жүйесі - елдегі сәйкес мекемелер арқылы, белгі-ленген заңнамалық негізінде ақша қаражаттарының қорларын пайдалану бойынша экономикалық субъектілердің арасындағы қа--тынастар жүйесі.
Қаржы жүйесімен жұргізілетін саясат қаржы саясаты деп аталады.
Қаржы қатынастарының субъектілерін: мемлекет, фирма-лар, серіктестіктер, ұйымдар және жеке азаматтар жатады. Осы-лардың арасында туындайтын қатынастарды келесі топтарға жи-нақтауға болады:
Мемлекет және кәсіпорындар арасында. Олар мемлекет-тік бюджетке төленетін және әртүрлі мемлекеттік ұйымдардың қорын қамтиды. Солардың негізінде мемлекеттің орталықтан-дырылған табысы қалыптасады;
Фирмалар арасында. Олар өзара төлем міндеттемелері-мен шарттар негізінде қалыптасады;
Фирма мен банк арасындағы несие алу және пайдалану бойынша;
Тұтас фирмамен және оның құрылымдық бөлімшелерімен;
Мемлекет пен қоғамдық ұйымдар арасында;
Мемлекет пен халық арасында, халықтың әртүрлі тран-сфертік төлемдерін алғанда: зейнетақы, жәрдемақы, шәкіртақы және т.б. Оларға зайым шығару, ұйымдадың лотореялары жатады.
Қаржыны 3 құрамдас бөлігін қарастыруға болады:
Халықтың қаржысы;
Ұйымдардың, фирмалардың және салаарлық кешендер-дің қаржылары;
Жалпы мемлекеттік қаржылар, яғни, орталықтандырыл-ған қаржылар.
Халықтың қаржысы бірінші жанұялардың табыстармен құ-рылған, табыс бөлігінен және шығын бөлімнен тұрады.
Орталықтандарылмаған қаржылар (шаруашылық субъекті-лердің қаржылары) фирмалардың, ұйымдардың және серіктетік-тердің билігінде болады.
Орталықтандырылған (мемлекеттік) қаржылар – бұл бар-лық қаржы жүйесінің негізгі бөлігі. Олар өзіне мемлекеттік сақ-тандыру, мемлекеттік мүліктерді және жеке сақтандыру, мем-лекеттік несие, мемлекетік бюджет.
Мемлекеттік қаржы жүйесін негізгі буыны мемлекеттік бюджет болып табылады. Оның көмегімен ЖҰӨ территория және салалар бойынша бөлінеді және қайта бөлінеді. Ол екі деңгейде құрастырылады: орталықты және жергілікті.
Достарыңызбен бөлісу: |