Ќазаќстан республикасы денсаулыќ саќтау министірлігі
Жас шамасына байланысты өзгерістер
жүктеу/скачать 3.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалпына келуі.
| Жас шамасына байланысты өзгерістер. Шықшыт сілекей бездеріндегі морфогенез үрдістері 16-20 жасқа дейін созылады. Бұл кезде безді ұлпа дәнекер тінінен көбірек болады. 40 жастан кейін инволютивтік өзгерістер байқалып, олар безді ұлпа көлемінің кішіреюімен, май тінінің ұлғаюымен, дәнекер тінінің қатты жайыла өсуімен сипатталады. Өмірдің алғашқы екі жылының ауқымында шықшыт бездерінде негізінен – шырышты секрет, үш жастан еңкейген кәріге дейін – белокты, ал 80 жасқа қарай қайтадан көбінесе шырышты секрет түзіледі.
Жақ асты бездерінде белоктық және шырышты секреторлық бөлімдердің толық жетілуі 5 айлық балаларда байқалады. Олардың барынша дамуы 25 жасқа сәйкес келеді. 50 жастан соң инволютивті өзгерістер байқалады. Басқалар секілді, тіл асты бездерінің өсуі де өмірдің алғашқы екі жылында қарқынды жүреді. Қалпына келуі. Сілекей бездерінің қызметін атқару міндетті түрде эпителиальдық безді жасушаларының жарым-жартылай ыдырауымен қатар жүреді. Жойылып бара жатқан жасушалар ірі көлемімен, пикноздалған ядролармен және қышқыл бояулармен қанық боялатын, тығыз түйіршіктері бар цитоплазмамен сипатталады. Мұндай жасушалар бөртпе (ісінді) жасушалар деген атақ алған. Паренхима жасушаларының қалпына келуі негізінен жасушаішілік регенерация жолымен жүзеге асады. ӨҢЕШ Дамуы. Өңештің эпителийі – алдыңғы ішектің энтодермасында орналасқан прехордиальдық табақшадан, қалған қабаттары оны қоршаған мезенхимадан түзіледі. Бүкіл ұрықтық кезеңде көптеген өзгерістерге ұшырайтын өңеш эпителиінің дамуы туралы мәселе ерекше қызығушылық тудырады. Бастапқыда өңештің эпителиальдық жабуы бір қабатты призмалық эпителий түрінде болады. 4 апталық ұрықта ол екі қабатталады. Бұдан кейін эпителийдің қарқынды өсуі байқалып, ол өңеш саңылауының толық бітелуіне алып келеді. Жайыла өскен эпителий жасушалары әрі қарай ыдырауға ұшырап, өңештің саңылауы тағы да ашылады. Құрсақ ішілік дамудың 3-ші айына таман өңеш көп қатарлы жыбырлағыш эпителиймен жабылады. 4-ші айдан бастап жыбырлағыш жасушаларды бірте-бірте құрамында гликогені бар, көпіршік тәрізді, жазық жасушалар алмастырады. 6-шы айдан өңештің эпителиі көпқабатты жазық болады. Жаңа туған балаларда эпителийде жыбырлағыш жасушалардың аралшықтары кездесуі ықтимал. Ересектерде бұл жасушалар сирек жағдайларда тек шырышты бездердің өзектерінде ғана сақталады. Эпителийдің бір түрінің екіншісіне алмасуының себептері әлі анықталған жоқ. Шамасы, өңештегі көп қабатты эпителийдің қалыптасуындағы шешуші маңыз оның қызметіне тиесілі. Өңештің шырышты қабығында көп қабатты эпителийдің пайда болуы тамақтың қатты түйірлерінің өтуі кезінде өңеш қабырғасының зақымданбауын қамтамасыз өтеді. Өңештің бездері – ұрықтың құрсақішілік дамуының 2-ші айының аяғында, бұлшық етті қабаты 4-ші айда пайда болады. жүктеу/скачать 3.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|