Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2008 жылғы 25 шілдедегі №132 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы «Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы»

1606-тармақта:

15-кестеде 1 тармақшада 2 бағандағы «көбікті» деген сөз алынып тасталсын, 4 бағанда «20» саны алынып тасталсын, «20» деген цифр «10» деген цифрмен ауыстырылсын, 5 бағанда «40» деген цифрмен толықтырылсын;

12-тармақшаның 4-бағанында «1» деген цифр «5» деген цифрмен ауыстырылсын

1608-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«1608. Шахтаны техникалық жетекші немесе алмастыратын оның тұлғасы өрті туралы хабарлар алу кезінде АҚЖ жоспарында көзделген апаттарды жоюлар, келген бөлімшенің командирімен бірлесіп талқылау шара қолданады адамдардың құтқаруы және апаттарды жою бойынша жұмыстар жоспарды тәптіштейді және сәйкес көзделетін жазбаша тапсырмаларды командир АҚЖ береді :

1) өрттен шығарылған адамдардың құтқаруы бойынша шаралар, сонымен бірге қауіп-қатер қатер төндіре алатын адамдар

2) басқа бөлімшелерге жану өнімдерінің енуін ескерту бойынша шаралар

3) сөндіру бойынша бастапқы шаралар және өртті оқшаулау;

Өртті сөндіруді толық жоспар, өртті сөндірудің ескеретін әдістері, тиісті материалдар және жабдықтың санын, сонымен бірге олардың жұмыс орынына жеткізудің әдістерін өңдейді.

апаттарды жоюды жоспарға сәйкес өрттің туындауынан бұрын жанында ауа ағынының аударылуын ескертуге және қойылған желдету сұлбасы бойынша ауаның жаңа сорғалауын өтетін өндіруде жану өнімдерінің енуі бойынша шаралар қабылданады.»;

1614-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

«Далдаларды тексеру кезінде мыналар тексеріледі:

1) қоршаулардың жарамдылығы;

2) далдалар алдындағы қазба бекіткіштерінің жай-күйі;

3) далдаларға салынған құбырлардың герметикалығы;

4) далдаларға өту жолдарының жай-күйі;

5) далдалардың температурасы.»;

1616-тармақ мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

«Ауаның бұл сорғалауын өтудің жолдарына өндірулердегі адамдардың болуына жол бермейтін» шаралар қабылданады :

1630-тармақтаа «белгіленген тәртіппен бекітілген.» деген сөздер алынып тасталсын.

1643-тармақтың бесінші абзацы мынадай мазмұнда жазылсын:

«Барлық шахталардың (жаңа, қайта құрылған қолданыстағы) жобаларында «Өрттен қорғау» деген бөлім болады;

1648-тармақтың үшінші абзацы мынадай мазмұнда жазылсын:

Бас сутөкпесі қоюлар «Бас» кезекті қызметшінің табуын негізгі тармаққа сигналының қорытындысымен суды деңгейдің авария сигнализацияларымен жабдықтайды. Автоматты емес бас сутөкпесі қоюларды пайдаланулардың жанында қызмет көрсетушіні тәулік бойы кезекшілік қамтамасыз етіледі.

Бас су төкпені камерада жұмыс және апаттық жарықтандыру, өртке қарсы қорғауының құралы ескеріледі және іліп қойылады: науалар және жапқыштардың белгісі бар құбырларының сызбасы, жабдықтауды схема»;

1670-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«1670. Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды әсер ұшыраған шахталарды қызметкерлер арнайы киіммен, аяқ киіммен, Касколармен, шаңға қарсы респираторлар, ұпайлармен және басқа жеке қорғану құралдары қойылған нормалар бойынша қамтамасыз етіледі.

Ұйымдардағы сақтауға арналған орналастырулар жабдықтайды көкшіл сұр және ар жағында жүйелі түрде күту (тазалау, жөндеу, алмастыру, тексеру т.с.с. ) ұйымдастырылады .».

2. «Көмірді жер асты тәсілімен өндіру талаптары» мынадай мазмұндағы 14-бөліммен толықтырылсын:

«1. Газ немесе тозаң қаупі бар шахталардың жер асты қазбаларында, осы шахталардың ауалары сыртқа шығатын клапандарда және осы оқпанмен қабысатын шахта үстіндегі ғимараттарда, сондай-ақ таза ауа ағыны бар және олармен жанасатын шахта үстіндегі шахта ғимараттарының оқпандарында, кенет көмір, жыныс және газ лақтырындысы қаупі бар шахталарда осы ғимараттарға шахта ауасының кіруі мүмкін болса, КЖҚ төмен емес жарылыстан қорғау деңгейіндегі электр жабдығы пайдаланылуы қажет.

2. Жер асты тау-кен жұмыстарын, сондай-ақ салынып жатқан және қайта құрылып жатқан шахталарды электрмен жарақтау жер асты электр қабылдағыштарының оқшауланған қорек сызбасы бойынша жүзеге асырылуы тиіс. Жер асты жағдайында электрмен шеңбер арқылы жарақтау сызбасын қолдануға тыйым салынады.

3. Шұңқырларға кіретін уақытша жолдар көлік қозғалған кезде олардың бойымен еркін жүріп өту жолы қалдырылатындай етіп орналасуы қажет.

4. ЖЗ дайындалатын немесе қайта өңделетін ТДБ ғимараттарында, орынжайлары мен жер асты қазбаларында байланыссыз бергіштердің әр түрін орнатуға болады. Бұл ретте қосалқы аспаптар атмосфера құрамында ЖЗ жоқ және ұшқынға қауіпсіз тізбектермен байланыспайтын орынжайларда орнатылады.

5. Жарылғыш материалдар дайындалатын немесе қайта өңделетін ғимараттарда радиоактивті көзді жарылысқа тұрақты контейнерге орналастырған жағдайда жарылыстан қорғағыштығы бойынша тиісті түрде таңбаланған радиоизотоптары бар аспаптарды қолдануға болады.

6. Жарылу, өрт шығу қаупі бар заттарды тасымалдайтын (таспалы, тізбекті, бұрама) конвейерлер үшін тарту органдары бір орында тұрып қалған, үзілген кезде, бұрама сыналанған кезде тоқтауды қамтамасыз ететін бұғаттағыш құрылғылар қарастырылады.

7. Лақтырынды қауіптілігі әр түрлі дәрежедегі (бір шахта қабаты лақтырынды қауіпті болып табылады) бір қабатты қазатын қос шахтаны тау-кен жұмыстарымен түйістірген кезде шахтаны толығымен көмір (жыныс) мен газ лақтырындысы бойынша қауіпті санатқа жатқызады.

Көкжиекте екі және одан астам локомотив бір мезгілде жұмыс істеген кезде екі жарық беретін дабыл қолданылуы қажет.

8. Тазалап қазу аймағын сілтілеуге дайындау кезінде оның нақты контурын бақылау аймақтық тұтас периметрі бойымен бақылау ұңғымаларымен жүзеге асырылуы қажет. Анықталған бос орындарды тек жару жұмыстарымен дереу жою керек.

Кеніштер мен шахталардың тау-кен қазбаларын желдету жер бетінде орналасқан үздіксіз әсер ететін бас және қосалқы желдету қондырғыларының және сағалары мықтап бекітілген оқпандардың, штольнялардың, ұңғымалардың және жобалау құжаттамасына сәйкес белгіленген қондырғылардың көмегімен жүргізілуі қажет.

Жер асты жұмыстарын жүргізу кезінде жүйелі түрде, бірақ 6 айдан кешіктірілмей су ағысын өлшеу және оны толық химиялық талау жүргізілуі қажет. Көрсетілген өлшеу жүргізулердің бірі күшейтілген ағыс маусымында, ал келесісі қалыпты су ағысы маусымында жүргізіледі.

1-тарау. Көмір шахталарында тау-кен қазындыларын жүргізу және бекіту ерекшеліктері
9. Пайдалы қазбаларды өндіру объектілерінің сумен жабдықтау сызбалары айналым циклдері мен ағындарды жергілікті тазалауды ұйымдастыруды қарастыруы қажет.

Пайдалы қазбаларды өндірумен байланысты объектілерді консервациялау өндіруді қайта бастау немесе өзге де мақсаттар қажет болған жағдайда ашу және даярлау тау-кен қазбаларын, техникалық бұрғылау ұңғымаларын, жер бетіндегі және жер астындағы құрылыстарды пайдалануға жарамды жағдайға келтіру мүмкіндіктерін қамтамасыз ету шараларын сақтай отырып, тау-кен жұмыстары тоқтатылғаннан кейін жүзеге асырылады.

Барлық тік және көлбеу оқпандар мен шыңыраулардың сағаларында су сепкіші бар дөңгелек құбыр өткізгіштер орнатылуы қажет. Дөңгелек құбыр өткізгіштер тік оқпандардың сағаларында жер бетінде тікелей өрт сөндіру өткізгіштерімен қосылады. Дөңгелек құбыр өткізгіштерге су беру ысырмалары өрт кезінде жану өнімдері орналасуы мүмкін орынжайлардан тыс орналастырылады.

10. Бұрын жер асты жұмыстары жүргізілген және бос жерлері бар (камералар орнатылмаған және тағы басқа) аймақтарда, сондай-ақ опырылe аймақтарында ашық тау-кен жұмыстарын өндіру жобалау құжаттамасы бойынша жүзеге асырылуы тиіс.

11. Жарылу, өрт шығу қаупі бар заттарды тасымалдайтын және жолда көлбеу немесе тігінен орналасқан учаскелері бар конвейерлерде тарту органының немесе тасымалданатын жүктің өздігінен қозғалуынан алдын алатын сақтандыру құрылғылары болады.

12. Жұмыс істеп тұрған карьер астындағы жер асты тау-кен жұмыстары өңделген көкжиектерді қолдай отырып, жүйелермен жүргізілуі қажет. Жоспарда тазалау жұмыстары бөлек-бөлек жүргізілген жағдайда қазындының қолайлы физикалық-механикалық қасиеттерін кенді опырып және аралас жыныстар жүйелерінде қолдануға жол беріледі. Бұл ретте опырылыс ойыңқысының жоғары шығуын қамтамасыз ету міндетті талап болып табылады.

Жобалау құжаттамасында жұмыс қауіпсіздігі мен қазбаларды су мен газдың жарылуынан қорғау шаралары, тау-кен қазбаларын, дренаждық және алдыңғы қатардағы ұңғымаларды ұңғылау тәртібі және олардың өлшемдері қарастырылуы; белгіленген тау-кен қазбаларының, ұңғымалар мен далдадардың орналасу орындары анықталуы қажет, сондай-ақ су басқан қазбалардан суды түсіруді, газ режимін сақтауды, тау-кен қазбаларына газдардың ықтимал келуін және су құю құралдарының жай-күйін бақылауды ұйымдастыру қарастырылуы қажет.

Ашық және жер асты тау-кен жұмыстары арасында сақтандырғыш кентіректі өңдеуді кентіректің және карьер беткейлерінің құлауын болдырмайтын және жұмыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін шараларды орындау кезінде жобалау құжаттамасы бойынша жүзеге асырылуы тиіс.

Технологиялық жолдардағы қозғалыс қолданыстағы жол жүру ережесінде көзделген жол белгілерімен және технологиялық регламентке сәйкес қосымша белгілермен реттелуі қажет.

13. Қондырғылармен жұмыс істеу кезінде адамдардың мынадай желерде болуына және жүруіне болмайды:

1) бекіткіштің бірінші қатары мен конвейер немесе лава кенжары бағандары арасында;

2) бағыттаушы біліктерден немесе жетек бас тиектерінің басқа құрылғылардан қабаттардың құлауы бойынша 1 м кем қашықтықта;

3) қондырғының тартылыс күші шынжырынан немесе конвейер секциясынан 1,5 м қашықтықта науаларда.

Кенжар бойымен қабырға тастарын жеткізу үшін жылжымалы таспалы конвейерлерді қолдану кезінде конвейер сабы мен тас кесу машинасы арасындағы саңылау кемінде 1 м болуы қажет.

14. Жобалау құжаттамасында су мен газдың жарылуынан алдын алу жөніндегі іс-шаралармен қатар қауіпті аймақтарда тау-кен жұмыстарын жүргізу кезінде мынадай талаптары қарастыру қажет:

15. Жер асты жұмыстарын жүргізу кезінде жүйелі түрде, бірақ 6 айдан кешіктірілмей су ағысын өлшеу және оны толық химиялық талау жүргізілуі қажет. Көрсетілген өлшеу жүргізулердің бірі күшейтілген ағыс маусымында, ал келесісі қалыпты су ағысы маусымында жүргізіледі.

Тас кесу машиналарының бағыттаушы жолдары ағаш төсемдерді немесе осы мақсаттарға арналған тұғырларды пайдалана отырып, жоспарланған негізге орнатылуы қажет. Тұғыр ретінде кесетін тастарды қолдануға тыйым салынады.

16. Кен орындарын шұңқырсыз ашу кезінде сатылармен жабдықталған, карьерден шығатын кемінде екі шығу жолы орнатылуы қажет, бұл ретте оның біреуінде сатының көлбеу бұрышы 40° аспауы қажет.

Шахталардағы жер асты телефон желілері қос желілі болуы қажет. Жерді келесі бір желі ретінде пайдалануға тыйым салынады.

17. Кернеумен дұрыс жұмыс істемейтін, бірақ оқшаулағыш зақымданған жағдайда кернеуі артық болатын электр техникалық құрылғыларының барлық металл бөліктері, сондай-ақ құбыр өткізгіштер, дабыл арқандары мен электр қондырғылары мен сымдары бар басқа да қазбаларда орналасқан желілер жерге қосылуы қажет.

18. Электр жабдығы байланыстырғыш электровоздардың тікелей токтан ажырататын орнынан басқа, сыртқы қабықшамен қорғалуы қажет. Электр жабдығының сыртқы қабықшасы сыртқы әсерлерден қорғайтын қажетті дәрежені қамтамасыз етуі қажет.

19. Қалқымалы қойыртпақ өткізгіштердің бойымен тіліктің ернеуіне құм мен эфелдерді тасымалдау үшін қойыртпақ өткізгішпен жабдықталған драга жұмыс істеген кезде биіктігі кемінде 1 м қанаттармен қоршалған көпіршелер орнатылуы қажет, ал түнгі тәулік уақытында қалқыма қойыртпақ өткізгіш жарықтандырылуы қажет.

Адамдарды электр тогымен зақымданудан қорғау қорғағыш жерге қосқышты, ал жер асты электр қондырғыларында – зақымданған жүйені автоматты түрде ажыратып, токтың ағуынан қорғайтын аппараттарды пайдалана отырып жүзеге асырылуы қажет.

20. Қалыпты кеніш күйіндегі электр жабдығы кеніш газы немесе басқа да жанғыш құрамдас бөліктердің жарылыс қауіпті қосылымдары пайда болмайтын жер асты қазбаларында оқшаулауға, ағыс жолдарына, электрлік саңылауларға, ылғал мен тозаңның түсуінен қорғауға, пайдалану жағдайларына қойылатын жоғарғы талаптарды ескере отырып орындалуы тиіс.

21. Жер асты тау-кен жұмыстарын, сондай-ақ салынып жатқан және қайта құрылып жатқан шахталарды электрмен жарақтау жер асты электр қабылдағыштарының оқшауланған қорек сызбасы бойынша жүзеге асырылуы тиіс. Жер асты жағдайында электрмен шеңбер арқылы жарақтау сызбасын қолдануға тыйым салынады.

Жер асты тау-кен жұмыстарының жарылғыш – және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қалыпты кеніш күйіндегі электр жабдығы қолданылуы тиіс.

22. Шахталық көтергіш шахталық көтергіш қондырғыларына қойылатын қауіпсіздік талаптарына сәйкес болуы қажет.

Әрбір драганың қалқыманың айналасында су бетіндегі бөлігінде керілген құтқару арқаны болуы қажет.

Өздігінен жүретін көлік құралдары адамдар мен жабдықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жылдамдықта қазба бойымен қозғалуы қажет.

Жылжымалы орынының орыны басқа тік және тік қабаттардың шатырының отырғызуының жанында бекіт жұмыстарының жүргізуі көлбегенге төменде отырғызатын рұқсат етілмейді.

23. Пайдалы қазбалардың кен орындарын ашу жұмыстары жұмыс жобалау құжаттамасына сәйкес жүргізіледі.

24. Көмір шахталарында қазбалар мен конвейерлерге қызмет көрсету ен жөндеу үші жүктерді жеткізу жағдайларынан басқа, конвейерлік көлікпен жабдықталған

Кемерлерді жабу, оларды шекті қалпына қою кезінде пайдалы қазбалардың кен орындарын игерудің жобалау құжаттамасымен белгіленген ернеулердің еңістерінің жалпы бұрышы сақталады.

Тау-кен, көлік, құрылыс-жол машиналары жарамды күйде болуы қажет және дабыл құрылғыларымен, тежеуіштермен, қол жетімді қозғалғыш бөлшектерді қоршағыштармен, өртке қарсы құралдармен жарақталады, жарық беретіні, жарамды құрал-сайман жинағы және қажетті бақылау-өлшеу аппаратурасы болуы қажет. Тау-кен көлік жабдығы, көлік коммуникациялары, электрмен жабдықтау және байланыс желілері құлау призмасының шегінен тыс кемерлердің жұмыс алаңдарында орналасуы қажет.

Тұрақты тиеу бекеттерінде және аударғыштардың жанында итергіштер қолданылуы қажет. Итергіштерді басқару оймаларда немесе қызмет көрсетуші персонал үшін қауіпсіз басқа да орындарда орналасқан бекеттерде аударғыш пен итергішті бір мезгілде іске қосуға кедергі келтіретін бұғаттағыш болған кезде жүзеге асырылуы қажет.

25. Байланыстырушы желі адамдардың электр тогымен зақымданудан қорғайтын аппаратурамен жабдықталуы қажет.

Жұмысшылар ауысымын түсіру және көтеру уақытында байланыстырушы сым оқпаннан бастап отырғызу бекетіне дейін оқпан жанындағы алаңда орналасқан учаскеде ажыратылуы қажет.

Көлік-үйінді көпірлері мен консольді үйінді түзгіштер желдің жылдамдығы мен бағытын үздіксіз автоматты құралдарымен жабдықталуы, авариялық дабылымен және жүріс тетіктерін басқару жүйесімен бұғатталуы қажет. Автоматты жұмыс істейтін тежеу құрылғыларынан басқа жүріс арбаларының қолмен тежегіші болуы қажет.

26. Сырма шығыршықтың жұмыс істеу аймағы ескерту белгілерімен қоршалуы және түнгі тәулік уақытында жарық берілуі қажет.

Кемер, үйінді еңісінің немесе көлік құралы мен қосалқы жүк экскаваторы арасындағы қашықтық тау-кен геологиялық жағдайлар мен жабдықтың түріне байланысты Кенжардың паспортымен белгіленеді.

27. Ұзын материалдар мен жабдықтарды құрамдармен жеткізу кезінде осы мақсатқа арналған вагоншаларды немесе өзара қатты тіркемемен тіркелген платформаларды қолданған жөн.

28. Тез жанбайтын таспалармен жарақталған конвейер желілері жетек станцияларында автоматты өрт сөндіру құралдарымен және дабылмен қамтамасыз етілуі тиіс. Тез жанбайтын таспалармен жарақталған магистралды және учаскелік конвейерлер автоматтың өрт сөндіру жүйелерімен жабдықталуы тиіс.

Көлбеу қазбалармен тасымалдау кезінде вагоншалардың төменгі және аралық қабылдау алаңдарына арқанды, тіркеме құрылғыны немесе тіркемені үзу кезінде сырғуына кедергі келтіретін бұйымдар қарастырылуы қажет.

Кемерлерді жабу кезінде ені тігінен шектес бермалардың арасындағы қашықтықтың үштен бірінен кем емес сақтандырғыш бермалар қалдырылуы қажет.

30. Шөгу құбылыстарының белгілері пайда болған кезде үйінді түзу жұмыстары қауіпсіздік шараларын орындағанға дейін тоқтатылуы қажет. Жұмыс үйінді өзгерістерінің жылдамдығы артқан жағдайда да тоқтатылуы қажет. Үйіндідегі жұмыстар техникалық басшының рұқсатымен өзгерістер жылдамдығының оң бақылау өлшемдерінен кейін қайта қалпына келтіріледі.

31. Бөгеттер, арна бөлетін және таудағы шұңқырлар, плотиналар тасқын және сел суларын өткізуге дайын болуы қажет. Дайындық тасқын және сел суларын өткізу бойынша іс-шараларға сәйкес жүзеге асырылуы қажет.

Өту жолдары жыныс кесектерінің үйінділерден домалау шегінен тыс орналасуы қажет.

32. Су құйғыштар, бөгеттер және барлық гидравликалық драга шаруашылығы қысқы маусымға және жобалау құжаттамасына сәйкес тасқын суларын өткізуге алдын ала дайындалуы қажет.

Әрбір бөгетте, сондай-ақ әрбір драгада белгіленген орында аварияға қарсы жабдық, материалдар, құрал-сайман және аспаптар қоры болуы қажет.

33. Зиянды газдардың құрамы шекті рұқсат қосылымынан артық болатын пайдаланылған газдарда машиналарды пайдалануға тыйым салынады. Пайдаланылған газдарды талдау жер асты жағдайында қозғалтқышты пайдаланар алдында, әрбір жөндеуден, қозғағышты реттегеннен немесе жұмыстағы ұзақ үзілістен кейін жүргізіледі.

Өздігінен жүретін көлік құралдары мен іштен жанатын қозғалтқыштармен жарақтандырылған тұрақты қондырғылардың электр жабдығының шамадан тыс жүктемеден және қысқа тұйықталудан қорғайтын қорғағыштары болуы керек.

Іштен жанатын қозғалтқыштары бар машиналардың соратын және шығаратын жүйелері от сөндіргіш қондырғылармен жинақталуы тиіс.

34. Шахталардың оқпандары оларды ұңғылау уақыты ішінде тұтастай тереңдікте желдетілуі қажет.

35. Қауіпті қабаттарда бұрын көмір діңгектері қалған қазбалары соққыға қауіпсіз күйге келтірілуі қажет.

36. Тау-кен соққыларына бейімді қабаттарда жабындарды басқару тәсілі ретінде толықтай, ішінара бұзуды немесе бекітуді қолдану қажет. Күрделі бұзылатын жабындар бір орында тұрып қалған кезде оны мәжбүрлі түрде бұзу қажет.

37. Ерекше күрделі тау-кен геологиялық жағдайларда (ауқымды тектоникалық бұзылу және қазба тереңдігі, соңғы үлгідегі тектоникалық қозғалыстар және аудандардың жоғары сейсмикалық белсенділігі) динамикалық құбырлар бойынша қауіпті аймақтарды үздіксіз анықтау үшін сейсмостанциялар құруды қарастыру қажет.

Оқпанды үлкен диаметрлі ұңғымаларды бұрғылау тәсілімен ұңғылау кезінде ұңғымалардың орналасу орындары, жергілікті жерде жабдықтар мен коммуникациялардың орналасуы жобалау құжаттамасымен анықталуы қажет.

38. Тазарту кенжарынан көмір қазып алу қазу учаскесінің, жер асты қазбаларын жүргізу және бекіту паспортына сәйкес және барлық қауіпті және улы өндірістік факторлардың алдын алу жөніндегі шаралар кешенін қолдана отырып жүзеге асырылуы қажет. Жақсылап желдету үшін қолданыстағы қазбалармен жобалық құжаттамада көзделген оқпан (ұңғыма) өткізілмеген және орнатылмаған шахта алаңы учаскелерінде тазарту жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады.

Қазбалардың қауіпсіз және шекті тереңдіктері тау-кен жұмыстарын перспективалы жоспарлау кезінде ғимараттар мен құрылыстарды қорғау шараларын таңдау үшін пайдаланылуы қажет. Қазбаның қауіпсіз тереңдіктері сақтандыру діңгектерін салу кезінде пайдаланылуы қажет.

40. Діңгектер жаппай бұзылған жағдайда ауа соққысының қауіпті салдарын болдырмайтын шаралар қолдануы қажет.

41. Дайындаушыда ішкі тексеруге және гидравликалық сынаққа тартылған және жинақталған күйде орнату орнына әкелінген қазандықтарды, уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінде тіркелмеген қазандықтарды олардың жарамды жай-күйі және оларды қауіпсіз пайдалану үшін жауапты тұлға оларды орнату орнында алғашқы техникалық куәландырудан өткізеді.

42. Кенжар және үйінді теміржолдары рельс соңынан кемінде 10 м қашықтықта бекітілген сақтандыру тіректерімен, түнгі тәулік уақытында жарықтандырылатын немесе жарық түсіру бояуымен боялған белгілермен аяқталуы қажет.

43. Адамдарды тасымалдау үшін вагондарды жүк пойыздарының құрамдарына қосуға тыйым салынады.

44. Мыналарға:

1) су қысымы 3 МПа (30 кгс/см)тық болғанда гидро мониторларды қолмен басқаруға;

2) жұмыс істеп тұрған қолмен және қашықтықтан басқарылатын гидро мониторды қадағалаусыз қалдыруға;

3) гидро мониторларда судың шашырандысынан, көмір мен жыныс кесектерінің шашырандысынан қорғағышсыз жұмыс істеуге;

4) өңделген кеңістікте жиналған суды түсіруге дейін тазалап қазу кезінде ұңғылау кезінде жұмыс істеуге болмайды.

45. Өртке қарсы сорғыдан су өткізгіш тұтас драганың бойымен өтуі және өрт жеңдерін қосу үшін қажетті крандар санының болуы қажет. Жеңдердің ұзындығы су қысымы ағысының драганың ең қашық орындарына түсуін қамтамасыз ететіндей болуы қажет.

46. Бұрғылау және арқанмен тас кесу машиналарын қолдануды қарастыратын блокты тасты өндірудің құрама сызбаларында мынадай реттілік сақталуы қажет: тік технологиялық ұңғыманы бұрғылау, бар машинасымен көлденең кесу, арқанмен тас кесу машинасымен көлденең және одан кейін тігінен кесу.

Ысырмаларды орнату орнында оны жапқан кезде «Ашуға болмайды! Адамдар жұмыс істеп жатыр!» деген жазуы қалқан ілінеді.

47. Қолданыстағы жерасты қазбаларының үстінен орналасқан үйінділерді түзу және пайдалану, сондай-ақ құлап түскен жерлерді және ашық тау-кен жұмыстары объектілерінің қазылған учаскелерін жабу тәртібі жобалау құжаттамасында анықталуы қажет.

48. Дайындаушы ұйым пайдалану барысында анықталатын жүк көтергіш машиналары құрылымы мен оны дайындау бойынша кемшіліктерді ескеріп, оларды қалпына келтіру шараларын қолданады. Анықталған ақаулықтар жүк көтергіш машиналарын қауіпсіз пайдалануға кедергі келтіретін болған жағдайда дайындаушы ұйым мұндай кемшіліктерді қалпына келтіру қажеттілігі мен әдістері туралы барлық ұйымдарға хабарлайды, техникалық құжаттама мен қажетті материалдарды, ауыстырылуға тиіс бөлшектерді немесе тораптарды жібереді.

49. Егер бір шахта немесе бір кен қазбасында орналасқан шахталардың тобы басқа шахталарға ықтимал су басу немесе газдану қаупін келтірсе, шахта алағының шегінде өлшемі жобамен белгіленетін тосқауыл діңгектері қалдырылуы қажет.

50. Тік және көлбеу шахта оқпандарының, шыңыраулардың, штольнялардың сағалары жер бетіндегі су олардың бойымен тау-кен қазбаларына өте алмайтындай етіп жабдықталуы қажет. Басқа кен қазбаларымен байланыстағы жабылған қазбалардың сағаларын жер бетіндегі су басса, жабылған қазбалар арқылы қолданыстағы қазбаларға судың өту мүмкіндігін болдырмайтын шаралар қолданылуы қажет.

Кен орындарын ашық және жер асты тәсілдерімен өңдеу кезіндегі қауіпсіздік тәртібі мен шаралары жобалау құжаттамасында қарастырылады.

Қоймалар шахталардың өнеркәсіптік алаңдарында шахта астындағы ғимараттардан, штольнялар мен автокөлік еңістерінің сағасынан кемінде 100 м қашықтықта орналасуы және соңғы рельс жолдарымен немесе автожолдармен байланысуы қажет.

Өртке қарсы материалдар қоймасының (жер бетіндегі және жер астындағы) кілті техникалық басшыда немесе шахта диспетчерінде сақталады.

51. Шахталарда, кеніштерде қолданылатын электр қондырғылары, кабелдер және электрмен жарақтау жүйелері шахта және кеніштердің қызметкерлерінің электр қауіпсізідігін, сондай-ақ жарылғыш – және өрт қауіпсізідігін қамтамасыз етуі тиіс.

52. Шахталарда тозаңмен күресу үшін арнайы сұйықтықтарды, химиялық қоспалар мен синтетикалық заттарды, жылу, гидро, газ оқшаулау үшін полимер материалдарды, сондай-ақ кенет лақтырындының алдын алу және тау-кен қазындыларын бекіту үшін биологиялық қауіпсіздік және химиялық өнімді пайдалану қауіпсіздігі жөніндегі талаптарды орындаған жағдайда қолданылуы қажет.

Тау-кен өндіру өндірістерінің әсер ету аймағында жер асты суларының, ашық су айдыны суларының физикалық-химиялық және бактериологиялық құрамын, сондай-ақ атмосфералық ауа мен топырақтың жай-күйін бақылау жүзеге асырылуы қажет.

Пайдалы қазбаларды өндіру объектілерінің сумен жабдықтау сызбалары айналым циклдері мен ағындарды жергілікті тазалауды ұйымдастыруды қарастыруы қажет.

53. Кеніш (шахта) жұмысшыларын тау-кен құтқару қызметі қазбаның жағдайын тексергеннен кейін және қалыпты кеніштік атмосфера қайта қалпына келтірілгеннен кейін жер асты қазбаларына жіберуге рұқсат етіледі.

54. Іштен жанатын қозғалтқыштары бар машиналардың соратын және шығаратын жүйелері от сөндіргіш қондырғылармен жинақталуы тиіс.