Катализ
Йенс Якоб Берцелиус
«катализ» ұғымын енгізді, 1835 ж.
Катализатор –Реакцияның аралық сатысында қолданылатын, бірақ реакция өнімінің құрамына кірмейтін, реакция жылдамдығын өзгертетін зат
2SO2 (г.) + O2 (г.) 2SO3 (г.)
Вильгельм Оствальд
1909 ж. – Нобель сыйлығы
Химиялық реакциялардың жылдамдығын арттыратын, бірақ реакция нәтижесінде өзгеріссіз қалатын заттар катализаторлар деп аталады. - Химиялық реакциялардың жылдамдығын арттыратын, бірақ реакция нәтижесінде өзгеріссіз қалатын заттар катализаторлар деп аталады.
- Катализатор көмегімен химиялық реакция жылдамдығының арту құбылысын катализ дейді.
- Егер әрекеттесуші заттар және катализатор бірдей фазада болса, гомогенді катализ болады. Әр түрлі фазада болса, гетерогенді катализ дейді.
- Тіршілікте биокатализаторлардың –ферменттердің алатын орны ерекше. Олар өсімдік, жануар және адам организмінде жүретін аса күрделі реакцияларды жылдамдатады.
Химиялық реакциялар жылдамдығының катализатордың қатысуына тәуелділігі - Егер катализатор реакция жылдамдығын арттыратын болса, оны оң, ал баяулататын болса теріс катализатор деп атайды.
- Егер катализатор реакция барысында түзілсе, оны автокатализ деп атайды.
- Химиялық реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар:
- 1. Температура
- 2. Концентрация
- 3. Катализатор
- 4. Ингибитор
- 5. Қысым
- 6. Заттардың табиғаты.
Химиялық реакциялардың реті - Реакциялардың реттілігі деп жалпы түрде экспериментальды жолмен
Достарыңызбен бөлісу: |
