Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Тәубеге келу»
| «Жан мәңгілігі», «Құдай қаласы туралы», «Тәубеге келу», «Ғажайып
және жарамды зат туралы» және т.б. Августин философиялық сенімді адамның ішкі жан дүниесімен ашады. «Тәубеге келу» еңбегінде, ең басты маңызды мәселе ғарыш емес, адам деп жазады. Әлем жұмбақ емес, біз ӛзіміз жұмбақпыз». «Ӛзіңді-ӛзің сырттан іздеме, ӛзіңе қайта орал, ақиқат адам жанының ішінде . . . ». Жан мәңгілік. Ол – Құдайдың кейпі. Августин бойынша Сократтың «Ӛзіңді таны» еңбегінде Құдайдың образы мен оған ұқсастықты іздейді. Адамзат Құдаймен әлемнің соңғы бӛлшегі қып жаратқан. Мұндағы ең бағалысы – оның жаны – Үштік Құдай образы. Адам мен Құдайдың байланысы туралы мұндай мәселені шешу ортағасырлық еуропалық философияға тән. Барлық болмыстың себепкері болғандықтан Құдай философиялық пікірлердің орталығы болып табылады. «Құдай дегеніміз – бұл ақиқат». Августин және оның ізбасарлары үшін Құдайдың бар болуы ақиқаттың бар болуымен дәлме-дәл келеді дейді. Философия ретінде христиандық догматтарды сипаттай келе Блаженный Сократ пен оның ізбасарларына еріп олар «жақсылық», «ақиқат», «махаббат», «жамандық», «адамгершілік» танудың сұрақтарын іздейді. Оның белгілерін айқындау мәселесіне келгенде ол платонизм мен неоплатонизмге арқа сүйейді. Августиннің ойы бойынша діни философияның ең маңызды мақсаттарының бірі ол Құдайды тану және дінге деген махаббат. Құдайды ол шексіз, мәңгілік, абсолютті бастамасы деп білген, ал шынайы ӛмір ол жаратылыстың жемісі. Құдай әлемді жоқтан жаратып, оны ары қарай жаратуын жалғастыра беретіндіктен ол ары қарай дами береді. Осылайша табиғат және Құдай дуализімі дәлелденеді, бірақ неоплатонизмге қарағанда Августин Құдайды – адамды және әлемді ӛзінің еркіне сәйкес жаратқан жеке тұлға ретінде таниды. Әлем де, адам да құдіретті күшке тәуелді. Осылайша христиандық философия жазмыш идеясын және фатализмді негіздейді. Жазмыш идеясына сүйене отырып, Августин Блаженный дамудың теологиялық концепциясын құрастырады. Ортағасырлық кезеңді «қазіргі заман» түрінде анықтау шіркеу әкелері христиандық әлемді «пұтқа табынушылар» ортасына қатал қарсы қойғаннан кейін пайда болды. Августиннің ілімі бойынша, адам дүниеге келмей тұрып т.б. оның іс- әрекеттері, қылықтары Құдайдың ерік-жігерімен белгіленіп қойған. Ол белгі игілікке (адам оған лайықты болмаса да,) немесе азаптарға (жазықсыз болса да) бағытталған болуы мүмкін. Құдай әлемді жаратқанда, барлық заттардың түрлерінің бастамасын енгізіп, әрі қарай ӛздері дамитындай мүмкіндік береді. Адамзат тарихы да осы заңдылыққа бағынады. Тарихтың даму негізінде адам санасының ӛзіне сенімділігі (бұл сенімнің негізі Құдай) мен Құдайға деген сүйіспеншіліктің танымдық күші жатыр. Осы түсінікті басшылыққа ала отырып, Августин адамзат тарихы бір-біріне қарсы екі патшалықтың күресінің нәтижесі деп тұжырымдайды. Олар Құдайға қарсы, күнделікті ӛмірдің қызығын күйттейтіндер мен Құдай патшалығы арасындағы күрес. Августин Құдай патшалығы дегенде жердегі оның ӛкілі – Рим шіркеуін айтады. Шіркеу Құдай патшалығы атынан сӛйлейтін болғандықтан, оған жердегі пенделердің де бағынулары керек. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|