Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
Эриуген, Ансельм Кентерберийский, Петр (Пьер) Абеляр, Фома
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «дін ілімі қызметшісінің
- Северин Боэцийдің
| Эриуген, Ансельм Кентерберийский, Петр (Пьер) Абеляр, Фома
Аквинский, Иоанн Дунс Скотт, Уильям Оккам) Патристика мен схоластика арасында бір ортақ мақсат болды, Құдай сӛзін кӛпшілікке жеткізу, христиандық идеологияны құру, патристика діни догмаларды жүйеледі, схоластика оны жай адамдарға қол жеткізе алатындай қылды. Схоластика аясында VІІІ-ХV ғасырларда ортағасырлық философияда логикалық теологияның негізі ӛз дамуын бастайды. Бұл кезең үш сатыға бӛлінеді: ХІІ ғасырға дейін – ерте схоластика, ХІІІ ғасыр – схоластиканың гүлденуі, кейінгі схоластика – ХIV-XV ғғ. Христиандық философия аристотелизмнің негізгі ойлары мен логикасын кең кӛлемде қолданады. Бұл кезеңде Еуропада Аристотельдің негізгі еңбектері мен оған қатысты шығыс философтарының грек және араб тілінен аударылған түсініктемелері белгілі болатын. Схоластика – рационалды негіздеу және антикалық философия элементтері қолданылған христиандық наным-сенімді үйренудің жүйеленуі. Схоластика шеңберінде философия «дін ілімі қызметшісінің» рӛлін атқарады және жеке ғылым болып есептелмейді. Схоластика кездейсоқ құбылыс емес, Еуропаның мәдени ӛміріндегі заңды құбылыс. Дін мен философияның синтезінде қоғамдық астар бар. ІХ ғасырдан бастап феодолизмнің қалыптасу шыңында «ортақ қарым-қатынас тіл (латын), кӛкте жалғыз Құдай (христиан діні), жерде ортақ билік (саяси және мемлекеттік биліктің орталықтандырылуы» деген ұстаныммен біртіндеп европалық ұлттардың бірігуі басталды. Еуропалық ұлттардың бірігуіне олардың арабтарды еуропалық жерлерден ығыстыруы мен Араб халифатына қарсылығы себеп болды. Олардың діні мен философиясының бірлігі саяси және қоғамдық бірігуіне себеп болды. Осы кезеңде ғылымның бұрынғы «ханшасында» таңдау болмады: оның әлеуметтік мәртебесі ӛзгеріп кетті. Интеллектуалды ағартуға монополия шіркеу қолына ӛтті. Философия басқа да гуманитарлық тәртіптер сияқты тек қана шіркеулердегі мектептерде болашақ шіркеу қызметкерлеріне оқытылатын. Осы жағдайларда схоластика гүлденеді («школа» – мектеп деген сӛзден) және «теология қызметшісінің» міндеті анықталады: ақиқатты іздеу емес, формалды дәлел және дайын ақиқат сынынан қорғану, Библияда «ашылу» түрінде кездеседі. Схоластика шеңберінде екі негізгі мәселе зерттеледі: 1) Құдайдың бар екендігі жан-жақты дәлелденеді; 2) универсалия – ортақ түсініктердің болу- болмауы, егер бар болса онда оған нақты заттар сәйкес келу-келмеуі анықталады. Христиандық философия логикадан және Аристотельдің ойларынан тұрады. Бұл уақытта Еуропада Аристотельдің еңбектері және шығыс философтарының комментарийлері грек және араб тілдерінен латын тіліне аударылған жұмыстары әйгілі болды. Схоластика – христиандық сенімнің антикалық философияда қолданатын жүйесі. Схоластика философияның діни қызметшісі міндетін атқарады. Ол Еуропаның мәдени ӛмірі болып табылады. Схоластика жайында ең бірінші Северин Боэцийдің (480-524 жж.) еңбектерінде кездеседі, оны орта ғасыр «Сумма» деп атаған. Ол латын тіліне Платон, Аристотель, Порфирий, стоиктер мен неоплатониктер еңбектерін аудармақшы болады (бірақ 48 жасында император саясатына қарсы келгені үшін ӛлім жазасына кесіледі) . Әйтсе де оның Аристотель еңбектерінен аудармалары жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|