-кесте. Ақтөбе облысының аумақтық-кеңістіктік дамытуның стратегиялық бағыттары

Аймақта бірқатар түрді экологиялық проблемалар бар – су асты суының хромның, бордың қалдықтарымен ластануы, кәдеге келтіру және өндірістік сондай-ақ тұрмыстық қалдықтардың келіп түсуін болдырмау бойынша мәселенің шешілмеуі, Көкжиде ауыз суы бар су асты суының ластануы.

Проблемалық мәселелердің жарты бөлігі Қазақстанның экологиялық проблемалар реестріне енгізілді, және олардың шешілуі тек қана Ақтөбе облысына ғана емес, сонымен қатар Батыс аймаққа да маңызды:

-Ақтөбе облысында Ілек өзенінің бормен ластынуы;

-бұрынғы Алға алаңының қалдықтармен ластануы;

-Ақтөбе облысында Ілек өзенінің алты валентті хроммен ластануы;

-Ақтөбе қаласының тазарту құрылыстары кешенінің авариялық жағдайы;

Аумақтан құмның жылжуы;

-Әуе бассейнінің ластануы;

-ҚТҚ проблемасы;

Таукен кәсіпорындарымен төбеден аққан қалдықпен жерлің ластануы;

Шалқар өзенінің ластануы және гидротехникалық құрылыстардың авариялық жағдайы.

Ақтөбе облысында жеткілікті дамыған өндірісінде атмосфералық ауаның ластануынан, ірі өзендердің, көптеген қалдықтардың жинақталуынан тауындайтын қоршаған ортаға тиетін жоғары антропогенді әсер болып табылады.

Ақтөбе облысында атмосфера ауасы жағдайына байқау жасау негізінен Ақтөбе қаласының 3 стационарлы посттарында анықталады. Бұл посттарда іліктірілген заттардың, диоксидтің, азоттың, азот оксидінің, сера диоксидінің, сероводородтың және формальдегидтің концентрациялары өлшенеді.

Сонымен қатар, «Казгидрометтің» нашар жабдықталуы салдарынан Ақтөбедегі ауаның ластануы қазіргі уақытқа дейін тек кезең бойынша ғана байқалады және ол тек 8 көрсеткіш арқылы жүзеге асырылады. Облыс орталығының атмосфералық жағдайының шын бейнесі жоқ.

Ілек өзені – Оралдың сол жағалауының ең ірі жинағышы, және ол бассейннің ең ластанған объектісі болып табылады. Қазіргі уақытта өзеннің бортпен хроникалық ластануы орын алуда. ПДК жоғарылуы борт бойынша 24,7 ПДК белгіленген, нитритті азот бойынша 3,5 ПДК, аммония 2,8 ПДК және БПК, 1,6 ПДК. Ілек өзенінің үстіңгі сулары «кір, ластанған» сипат алады.

Ақтөбе облысының жер ресурстарын ластаудың негізгілері химиялық өндіріс кәсіпорындары, мұнайгазалу және мұнайгаз өндіру, ауылшаруашылық кәсіпорындары болып табылады. Мұнай алынатын аудандарда мұнай жер ресурстарын ластаушы болып табылдаы, ал пайдалы заттарды алатын аудандарда – басты ластаушылар хром, бор, фосфор, ауылшаруашылық – фтор, фосфор және т.б. болып табылады.

Ақтөбе облысы Қазақстанда орманы аз өңірдің бірі. Ақтөбе облысындағы орман алқабы тек 0,13 %-ды ғана құрастырады, ал мұндай Шалқар, Ырғыз, Бағана сияқты экологиялық теріс аудандарда орман мүлдем жоқ.

Ақтөбе облысында орман шаруашылығының дамытуның негізгі проблемаларының бірі орман шаруашылығының кешенді бағасын беретін және өткен ревизиялық кезеңде мемлекеттік орман қорымен пайдаланатын алқапты құру, соңғы ревизиялық кезеңге негізгі ережелерді әзірлеп, орман шаруашылығын жүргізу болып табылады.



Қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге асыру

Жыл сайын облыста 650 мыңнан астам қалдықтар пайда болады, сонымен қатар оның 400мың тоннасы коммуналды және 250 мың тоннасы өндірістік қалдықтар. Қатты-өндірістік қалдықтармен орталықтандырылған-жиі жинақтаумен Ақтөбе қаласы қамтылуда. Қатты тұрмыстық қалдықтарды қоймалау мен сақтаудың негізгі орындары Ақтөбе қаласының ұйымдасқан ауылдардың қалдық жинау полигоны.

Өткізілген талдауға сәйкес ТБО құрамына негізінен органикалық қалдықтар, екінші ретті сырье және қауіпті автошина, майлар, суықтандыратын сұйықтықтар мен аккумуляторлар сияқты қалдықтар кіреді.

ТБО 5 %-нан кемі қана өндірілуге ұшырайды, ал қалған қалдық іріктеусіз мусорлық полигондарда өз орнын табады және ол өз кезегінде қоршаған ортаның ластануына тура апаратын жол. Срапшылардың мәліметтеріне сүйенсек, ТБО морфологиялық құрамының 40 %на жуығы өндіріске пайдаланатын әлеуетьды сырье болып табылады, ал тағы 30 %-ға жуыға автосервис қалдықтаырн компостированиялауға жатады. Мысалы 1 тонна дөңгелек 700 кг резинадан, 160 кг темірден және 170 кг текстильден тұрады.

Осылайша, ТБО пайдалы екінші жаңартылымға кәдеге келтіру экономикалық тұрғыдан қарағанда, сондай ақ экологиялық тұрғыдан Қазақстандағы перспективалы бағыт болады.

ТБО басқару бірнеше мақсаттарды көздейді:

қоршаған ортаға әсердің кішірейтілуіне;

алынған материалдарды кәдеге келтуру;

үй жанындағы аумақтарды мәдениеттік қалыпқа келтіруді жоғарылату

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қалдықтардың қоршаған ортаға тиетін әсерін төмендету бойынша бірқатар шаралар қабылданып жатыр. Бірнеше қалаларда ТБО қайта өндіру бойынша кәсіпорындар құрылып қолданысқа енгізілді, қайта өндіру үшін мокулатураны қабылдау орындары ашылды.

Сонымен қатар, жауапкершілікті одан әрі жетілдіру қажеттігі бар және муниципальды қалдықтарды рұқсатсыз көмуге бақылауды жүзеге асыру аса қажет, сондай ақ жаңа қүрылыс жанында қалдық жинайтын жер асты контейнерлерін енгізуге бағытталған ережені әзірлеу, ТБО бөлек жинақтау бойынша кепілдемелер мен ережелер әзірлеу қажет.

Осы саланың сәтті дамыту үшін сондай ақ бәсекелестікті қамтамасыз ету қажет, сол үшін МИо тиісті инфрақұрылыммен жер бөліктерін ұсыну мүмкіндіктерін қарау қажет.

уыл аймақтарын дамытудың 2004 – 2010 жылдарға арналған бағдарламасы

«Ауыл халықтарын модельдеу», «ауылшаруашылық өндірісінің өсуі және экономикалық қызмет саласының кеңейтілуі», «Инженерлік инфрақұрылымның дамыту», «Әлеуметтік инфрақұрылымның дамыту», «ауыл аумақтарының экологиялвқ қауіпсіздігін қамтамасыз ету»бағыттары бойынша жүргізілді.

2004-2010 жж арналған ауыл аумақтарын дамыту бағдарламасын іске асыру шегінде облысты орталықтандырылған сумен 42 ауыл аймақ қамтылды, олардың санағы 106,6 мың адамды құрастырады, газбен 13 ауыл аймақ қамтамасыз етілді, олардың санағы 19,8 мың адамды құрайды, барлық ауылдар электрленді және жылумен қамтылды, 23 мектеп салынды, 1 орталық аурухана, 3 туберкулезге қарсы аурухана, 18 дәрігерлік амбулатория, 5 федьшерлік пунктер, Ақтөбенің қала жанындағы зонада 21 медициналық пунктер мен «Чайка» санаторийі, 314 білім объектілеріне және 161 денсаулық сақтау объектілерін күрделі жөндеу жүргізілді.

Мәдениеттің 26 объектісі қолданысқа енгізілді, соның ішінде «Қобыланды» мемориалды кешен, 10 кітапхана, 15 ауыл клубы, 55 мәдениет клуьына жөндеу жүргізілді. Бұлақ ауылында Ә. Молдағұлова музейі мен ескерткішіне реконструкция жүргізілді, Ақсай ауылындағы клубқа жөндеу жүргізілді.

Ауыл аумақтарын одан әрі дамыту үшін 2009 жылы 9,0 млр тенген бөлініп игерілді, сонымен қатар республикалық бюджеттен 2,7 млр және жергілікті бюджеттен 6,3 млр тенге бөлінді.

Жоғарыда аталған қаражаттарға білім саласында 5 мектеп пен мектепке қосылған салынуларға Егіндібұлақ ауылында құрылыс аяқталды. Жайсан ауылында 3 бала бақша және мектеп интернат салынды. Білім берудің 45 объектісіні күрделі жөнеу жүргізілдісоның ішінде 39 мектепке 6 бала бақшаға.

Денсаулық сақтаудың 37 объектісіне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді, соның ішінде 12 аурухана, 8 дәрігерлік амбулаторлық, 16 мед пунктерге және 2 санаторийге жөндеу жүргізілді.

Ақсай ауылындағы ауыл клубына реконструкция аяқталды, дансаулық сақтау саласында 2 дәрігерлік амбулатория салынды, 6 мед пунктерге сондай ақ жөндеу жүргізілді, 14 мәдңниет объектілерін, соның ішінде 7 ауыл клубына, 3 мідениет үйіне, 2 кітапханаға, музей мен кинотеатрларға жүргізілді.

Су өткізудің 7 обхектісі аяқталу нысанында тұр, қарауылкелді, Қобда, Тамды ауылдарды газбен қамту жұмыстары жалғасуда, оларға 210 млн тенге қаражат бөлінді. Аққайтым және Сарысай ауылдарында газ жүргізу жұмыстары аяқталды, Кирпичный және Ақшат, Красносельское ауылдарында тұрғын үйлерге газ жүргізілді.

2 көпірдің реконструкциясы мен құрылысы аяқталды, Қобда ауданандағы Абат байтақ мавзолейіне және Ырғыз ауданандағы Ырғыз Нұра автожолвнда ЫРғыз өзені арқылы жүретін мост жұмысы аяқталды, сонымен қатар 2,6 млр тенгеге жергілікті мағынадағы жолдарға күрделі және орта жөндеу жүргізілді.

Ауылдағы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін жергілікті бюджеттен 125,3млн тенге бөлінді.

-СНП газдандыру-облыста өзінің жолдық мұнайлы газыбар, 12 ауданнан тек 7 аудан ғана газбен қамтылды;

Сапалы ауыз сумен қамту-орталық сумен қамту тек ауылдың 29 %нда ғана жабдықталған;

Жергілікті мағынасы бар автоджолдарды жақсарту-53 % қанағаттандырылмаған қалпында қалған

Авариялық және бейімделген мектептер, балаларға арналған мектепке дейінгі мекемелердің жетіспеушілігі.

3. 
   Мемлекеттік жергілікті басқару және өзін-өзі басқару жүйесі
   

Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет істері бойынша агенттігі мәліметтеріне сүйенсек, 2010 жылдың 1-қаңтары жағдайына Ақтөбе облысының мемлекеттік қызметкерлерінің штат санағы 5308 бірлікті құрайды, солардың ішінен: саяси мемлекеттік қызметшілер-5140бірлік. 2010 жылдың 1-қаңтары жағдайына мемлекеттік қызметтегі әйел адамдар саны-3028 немесе 59,6 %. Нақты алғанда, мемлекеттік қызметкерлердің санағы-5081 құрастырады, соның ішінде саяси мемлекеттік қызметшілер-165 адам, әкімшілік мемлекеттік қызметшілер-4916 адам.

Ақтөбе облысының 2066-2010 жж аралығындағы саяси мемлекеттік қызметшілер санағы орта деңгейде 167-168 бірлік болып қалды. 2006 жылы саяси мемлекеттік қызметшілердің ең үлкен саны-174 бірлікті құрастырды. Саяси қызметтерге саяси мемлекеттік қызметшілерге арналдған реестрлдег белгіленген саяси мемлекеттік қызметшілермен атқарылатын лауазымдар болып табылады. Бұл ҚР Мемлекеттік қызмет істері бойынша агенттігі аумақтақ органдарының басшылары – облыстардағы, Астана, Алматы қалаларындағы ҚР Мемлекеттік қызмет істері бойынша агенттіктерінің тәртіптік комиссияларының төрағалары, облыс әкімдері, олардың бірінші орынбасарлары және орынбасарлар, облыс, ерорда, республикалық деңгейдегі әкім аппараттарының басшылары.

Жалпы Ақтөбе облысы бойынша мемлекеттік қызметшілердің орта жасы38-9 жас. 2010 жылдың басында 30- жасқа дейінгі мемлекеттік қызметшілер саны 30,3 %-ды құрастырған, 30- дан 40 дейінгі мемлекеттік қызметшілер саны 22,3 %, 41-50 жасқа дейінгі мем қызметшілер саны 26,6 %, 50 жастан жоғарғы мемлекеттік қызметшілер саны 21,7 %-ды құрастырады.

Әкімдік облыс, аудан (облыстық мағынасы бар қала) әкімімен басқарылатын алқалы атқарушы орган болып табылады. Әкімдіктер өз құзыреттігі шегінде тиісті аумақта жергілікті мемлекеттік басқаруды және өзін-өзі басқаруды жүзеге асырады.

Электронды үкіметті іске асыру шегінде облыс әкімінің элетронды блог-платформасы әзірленді, сол арқылы аймақ тұрғындары он лайн режимінде аймақ басшысына сұрақтар қойып, сол сұрақтарына тиісті жауап ала алады. Сонымен қатар, веб сайт жұмыс жасауда-сол арқылы аймақтағы жағдайдың мәселелрі бойынша ақпаратқа қол жеткізуге мүмкіндік бар.

Облыстың жкргілікті атқарушы органдарының қызметтерінің тиімділігін анықтау 2011 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылдың 19 наурызында №954 Жарлығымен бекітілген орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың қызметінің тиімділігін жыл сайын бағалау жүйесіне (бұдан әрі – Жүйе) сәйкес жүзеге асырылатын болады. Осы Жарлыққа сәйкес, облыстың жергілікті атқарушы органы 2011 жылдан бастап аудандардың облыстың бюджетінен, жергілікті атқарушы бюджеттен қаржыланатын атқарушы органдардың қызмет тиімділіг бағалау жүргізетін болады.

Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» заңына сәйкес, жергілікті өзін-өзі басқару облыс, аудан, қаладағы аудан, ауыл аймақ, ауыл округіне енбейтін поселка, ауыл шегінде жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 89-бабына сәйкес, жергілікті өзін-өзі басқару органдарына заңмен сәйкес мемлекеттік функцияларды жүзеге асыру өкілеттігі берілуі мүмкін екендігі көзделген. Қазақстанда,ы жергілікті өзін-өзі басқарудың ұймдастырылуы мен оның қызметі заңмен белгіленген. Заңмен белгіленген олардың құзыреттілігі шегінде жергілікті өзін-өзі басқару органдарының өзінділігін кепілденеді.

Мәслихаттар жергілікті мәселелерді шешу үшін жергілікті халықпен сайланатын өкілдік органдарға іспеттес жергілікті өзін-өзі басқарудың негізі болып табылатындығы заңмен бекітілген. Сонымен қатар, әкімдер жергілікті өзін өзі басқару жүйесіне интеграцияланған және жергілікті өзін-өзі басқарк функцияларымен қатар жергілікті мағынадағы мәселелерді шешеді.

2006 жылы 44 514,8 млн тенге немесе 105,2 % болжамда келіп түсу саны 46, 825,3 млн тенгені құрастырды, сонымен қатар өзіндік табыс 36 806,6 млн тенгені құрастырды бұл 33 938,7 млн тенге немесе 108,5 % болжам болғанда іске асырылды. 45 779,1 млн тенге жоспары шығын кезінде 45 103,6 млн тенге немесе 98,5 % игерілді (675,4 млн тенге меңгерілген жоқ), с.қ. республикалық бджеттен нысаналы трансферттер 8 617,7 млн тенге 8 409,8 млн тенге немесе 97,6 % игерілді.

2007 жылы келіп түсу 60 105,8 млн тенгені құрастырды және ол 59 411,7 млн тенге немесе 101,2 % болғанда, өзіндік кіріс 42 426,1 млн тенге және ол 41, 536,3 млн немесе 102,1 болжамда болған болатын. 62 397,6 млн жоспар кезінде шығын 62 048 млн тенге немесе 99 %-ға игерілді (348,7 млн тенге меңгерілген жоқ).

2008 жылы келіп түсу 90 372,9 млн тенге құрастырды және ол 88 139,2 млн немесе 102,5 % болғанда, өзіндік кіріс 58007,9 млн және ол 55781,6 млн тенге немесе 104,0 % болғанда. 89 182,4 млн тенге шығын кезінде 88 824,7 млн тенге немесе 99,5 прайыз игерілді (357,7 млн тенге меңгерілген жоқ) с.қ. республикалық бюджеттен нысаналы трансферттер бойынша 14 235,1 млн тенге және ол 14 191,3 млн немесе 99,7 % болжам болғанда осылайша құрастырды.

2009 жылы фискальды саясат облыс экономикасының тқрақтылығын қамтамасыз етуге және халық өмірі деңгейін жоғарылатуға бағытталған бюолатын. 2009 жылдың қорытындысы бойынша салық және басқа да төлемдердің келіп түсу болжамы 106,1 %-ға орындалып, 57,3 млрл тенгені құрастырды.

Бюджеттік төлемдерді орындауға негізінен кіші және орта кәсіпкеоліктің тұрақты түрде дамыту өзінің әсері мен септігін ауқымды түрде тигізді. Индустриялық-жаңаша даму МСтратегиясы шегінде жаңа өнілірістік объектілер енгізілді салық төлемдерін жинақтаудың әкімшілігін жақсарту бойынша тиімді шаралар қабылданды.

Облыс бюджетінің шығын бөлігі 2009 жылға қатысты 99,5 %ғ,а орындалды. Облыс бюджетінің шығыны 2008 жылмен салыстырғанда 16,3 %-ға үлкейтілді және ол 103,3 млр тенгені құрастырды. Соның ішінен шығынның негізгі үлесі әлеуметтік саланы қаржыландыруға бағытталды /58,2 %/, көліктің құрылымның дамытуна /7,8 %/ және тұрғын үә шаруашылығына /17,2/ бағытталған.

2-кесте. Негізгі бағыттар бойынша бюджет шығындары

Мың тенге

Атауы	2008 жыл	2009 жыл
ШЫҒЫНДАР білім денсаулық сақтау әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету Тұрғын үй шаруашылығы Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістік ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, қорғалатын табиғат жағдайлары, қоршаған ортаны қорғау және жануарлар мен аңдарды қорғау, жер қатынасы Көлік және коммуникации басқалары	88 824 704 26 652 811 14 977 976 2 542 686 14 086 866 6 212 629 3 700 405 7 412 149 13 239182	103 302 602 32 146 895 18 354 121 3 649 749 17 794 741 7 360 389 4 827 327 8 011 860 11 157 520

Бүгінгі күні бюджеттік бағдарламаларды орындау бөлігінде келесі проблемалар орын алуда:

1 бюджетті орындау кезінде бюджеттік бағдарламаларды тиімсіз пайдалануға апаратын (бюджеттік бағдарламаларды нақты есеп айырысуға дейін шешім қабылдап орындау кезінде) бюджет рәсімдерінің көпсатылығы және қиындығы;

2. Бюджеттік бағдарламаларды уақытында орындай сол қалыпында өзекті мәселе болып қалуда. Осы сұрақта бюджет тәртібінің жекелеген жоғарылауына қарамастан, бюджеттік бағдарламаларды іске асыру бойынша мерзімдер мен ресурстарды жоспарлау кезінде кемшіліктер орын алуда.

Облыста бюджеттеудің, үш жыл мерзімге бюджеттік параметрлдері әзірленген нәтижеге бағдарланған мемлекеттік басқарудың жаңа жүйесін енгізу бойынша анықталған жұмыс жүргізілді және жергілікті мемдекеттік органдармен стратегиялық жоспарларды құру бойынша жұмыс ұйымдастырылды.

Қазіргі уақытта Ақтөбе облысында 60 бұқаралық ақпараттық құралы тіркелді. Медиа-сауда құрылымында-84 % газет журналдар, 16 %-электронды БАҚ-тар құрастырады.

Облыс аумағын ірі жалпы ұлттың БАҚ-тармен қамсыздандыруды «Хабар» республикалық телеарнасы, «Қазақстан», «Астана», «Еларна» телеарналары жүзеге асырады. Ақтөбе қаласында 11 электронды БАҚ қолданыста, облыстық және қалалық –«Қазақстан-Ақтөбе», «Рика-ТВ», «31-канал Ақтөбе», соның ішінде 4 кабельді телеканал /оның ішінде 1 қалалық, 2 аудандық, 1 республикалық/ қызмет атқарады, 3 радиостанция «Тандем», «Ақтөбе радио», 1 телестудия «Пульс» қызмет етеді. БАҚ-таратылу аумағы Ақтөбе облысы-17, ҚР-10, ҚР және ТМД-2, Батыс аймағы-9, Ақтөбе қаласы-7, сондай-ақ 15 аудандық газет.

Халықтың облыстық БАҚ-на деген қызығушылығы артуда. Бұл туралы баспа БАҚ-тардың тираждарының ұлғаюы куәландырады.

Мемлекеттік ақпараттық саясатты БАҚ арқылы өткізу негізгі міндеттердің бірі болып табылады. Бүгінгі күні мемлекеттік ақпараттық саясатты іске асыруды қаржыландыру жыл арта өсуде: 2009 жылы 204,3 млн тенге бөлінде, 2010 жылы 215,3 млн, ал алдыңғы уақытта тағы да ұлғайту көзделген. 2010 жылы мемлекеттік тапсырыс басқармасы бойынша 20 БАҚ жұмыс істейді, сонымен қатар 12 баспа, 8 электронды БАҚ жұмыс істеуде. 2010 жылы жергілікті бюджет есебінен мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу үшін ішкі саясат басқармасы арқылы 215 млн тенге бөлініп игерілді.

Мемлекеттік ақпараттық тапсырыс бойынша жұмыс жасайтын БАҚ арасында 9 республмкалық, 11 аймақтық БАҚ бар. Мем тапсырысты жүзеге асыру үшін БАҚ мемлекеттік емес те ұйымдары тартылуда, әсіресе, 2010 жылы тендерге 5 жеке баспа мекемесі, «Рик-ТВ» жеке телеарнасы және 2 радиостанциясы қатысты.

Қолданыстағы БАҚ құқықтық мәдениетінің төмендігі проблемлардың бірі болып табылады, осыған байланысты ақпараттық салада заңдықтың сақталуын жүзеге асыру қажет, сондай вқ БАҚ құқықтық мәдениетінің жоғарылауына қол жеткізуіміз қажет.

Ақтөбе облысында 121 ауыл аймақта 270 теледидарлық және 20 радиоканалдар жұмыс істейді.

Халықты мемлекеттік бағдарламалармен қамтуы: «Хабар»-95,3 %, «Қазақстан»-96,3 %, «Еларна»-82,1 %, «Еуразия»-79,2 %, «Қазақ радиосы»-76,4 %, «Шалқар радиосы»-53 %-ды құрастырады.
Ішкі саясат

Ішкі саясат саласында маңызды бағыт төмендегілер:

Аймақта ішкісаяси тұрақтылық пен қоғамдық келісімді сақтау, елде және облыста іске асырылатын әлеуметтік-экономикалық және саяси реформалардың идеологиялық қамтамасыз етілуі, мемлекеттік саясаттың тиімді ақпараттық ілестірілуі.

ҚР Президентінің Жолдауын Қазақстан 2030» Стратегиясының ұзақ мерзімді басымдық нақытайтын және дамытатын құжат ретінде популяризациялау бойынша жұмыс жүргізілуде.

Реформалар және мемлееттік саясат курсын насихаттау және түсіндіру жалпы арнайы насихаттау топтары арқылы жүзеге асырылады. Жалпы облыста 397 ИПГ қолданыста, оның құрамында 1527 коммуникатор бар. Олардың жұмысын жетілдіру мақсатында сонымен қатар өткізілетін саяси реформа тралы халықтың куәландырылу деңгейін жоғарылату мақсатында әдістемелік үгіт насихат материалы қалысптасуда, әлеуметтік мағынасы бар әдежиеттердің шығарылуы ұлғайды.

Сонымен қатар аймақта болып жатқан қоғамдық-саяси дамудың жағдайы мен тенденциясын терең зерделеу мақсатында жағдайды жүйелік мониторингтеу механизмі орнатылды.

Осы мақсаттармен тақырыптық социологиялық зерттеулер жүргізілуде, халықтың түрлі саннатары бойынша идеологиялық, мәдени, духовный сұраулары зерделенуде, облыс өмірінішдегі проблемалық мәселелрді шеші бойынша мүмкіндік ашылған жолдар ізделуде.

Әлеуметтік-мағынасы бар жобаларды іске асыру саласында министрліктің белсенді серігі ретінде гражданский сектор болы табылады. Бұл жерде өзара әрекеттесудің маңызды институттары «Ақтөбе қаласының парализденген азаматтарын қорғау қоғамы» ҚБ, «Ақтөбе қаласының әйелдерді қолдау орталығы» ҚБ, «Кіші жіне орта кәсіпкерлікті дамыту бойынша агенттік» қоғамдық қоры, «Әлия және Мәншүк атындағы «Қос шынар» Ақтөбе қалалық әл ауқан қор», «Элит Агро» ҚБ, «Оникс»ҚБ, «шынар»гендерлі білім беру орталығы» ҚБ, «»Чернобыль құрбандары» Чернобыль катострофасын жоб кезінде қатысқан жеке тұлғалар қоғамдық бірлестігі», «Ауған соғысының ардагерлері мен мүгедектері»ҚБ және т.б. Облыс бойынша 300 ден астап ҮЕҰ тіркелген.

Сондай-ақ облыста саяси партиялардың 9 филиалы өз қызметін атқаруда. «Нұр Отан» ХДП аса әсерлі болып табылады.

Қызметтің негізгі бағыттары бойынша жергілікті атқарушы органдар және ҮЕҰ өкілдері арасында сенім қатынасым белгілеу бойынша жиі кездесулер өткізу практикасын енгізілді: денсаулық сақтау, экология, жастар саясаты, ғылым, адам құқықтарын қорғау, мүгедектерді қолдау, мәдениет және өнер, благотвор, кіші жіне орта бизнесті дамыту.

Мүмкін болатын тәуекел арасынан келесілерді атап өтуге болады:

-ішківедомстволық ұйымдардың тиімсіз жұмысы

-облыс халқы арасында әлеуметтік оптимизм деңгейінің төмендігі

аймақта псевдосенімнің енуі мен таратылу мүмкіндігі.

Жастар саясаты:

Ақтөбе облысында 217 727 жас адамдар өмір сүруде, және ол облыста 31 %-ды құрастырады. Олардың ішінен: қалалық-110 320, ауылдық жастар-107 407 адам.

Қазіргі уақытта жастар қызығушылықтарын жылжытудың негізгі механизмі жастарға арналған қоғамдық бірлестіктер болып табылады. Осылайша, облыста жастардың құқықтарын қорғау үшін 21 жастар ұйымы тіркелді.

Жастар саясаты саласындағы проблемалар

Жастар арасында сапалы білім алу, жұмысқа орналасу, тұрғын үймен қамтамасыз ету өзекті мәселе болып қала беруде. Кадрлық, ғылыми, ақпараттық қамтамасыз етілудің жеткіліксіздігі жастар саясатын іске асыруда олардың тиімді әрекет етуіне, жастар саясатын аймақтық деңгейде іске асыруға кедергі туғызып отыр.

Жастарды әлеуметтік интеграциялау және өзін зі реттеу саласында ішкі саясат басқармасымен жергілікті бюджетпен қаражаттаныдырылатын жастар ұйымдарын әлеуметтік мағынасы бар жобаларға тартумен оны іске асыруға мүмкіндік туғызатын әрекеттік механизм әзірленіп енгізілді.

Қылмыстылыққа қарсы күрес саласындағы жедел ахуал соңғы жылдары қысымдылықтың жеке бір өсуімен сипатталады, ол өз кезегінде облыстың және жалпы елдің дамыту мен ішкі қауіпсіздігіне теріс әсерін тигізеді.

Қоғамдық орындарда жасалатын қылмыстардың елеусіз төмендеу тенденциясы сақталады, сонымен қатар қоғамдық индикатор мен қоғамдық қауіпсіздік индикаторы болып табылатын көшелердегі қылмыстылықтың төмендеуі сақталуда.

Отбасы тұрмыстық қатынастағы қылмыстар таратылған сипат алуда, сонымен қатар, мас күйінде және есірткі пайдаланған мас күйінде жасалған қылмыстар.

Рецидив деңгейі жоғары қалпында қалуда. Бұрын сотталғандармен жасалған қылмыстың үлес салмағы орта есеппен 5,0 %-ды құрайды, мас күйінде жасалған қылмыс 9,2 %.

Жасөспірімдер арасындағы қылмыс өсуде. Қылмыс жасаған жасөспірімдердің жартысынан артығы мектептердің, гимназиялар мен лицейдің оқушылары. Сонымен қатар олармен жасалған қылмыстардың жарты бөлігі ауыр және аса ауыр дәрежегі жатады.

Рұқсаттық еңбек көші-қоны ауқымы елеулі өсуде. Жыл сайын көші-қон заңдылықты бұзғаны үшін әкімщілік жауаптылыққа шетелдіктердің ауқымды мөлшері тартылып республика тыс шығарылады.

Авариялықтың негізгі көрсеткіштерінің төмендеуі белігленеді. Елеулі емес, бірақ жолда болып жатқан жол көлік оқиғаларының саны азаюда, сонымен қатар қаза болғандар мен жарақат алғандардың саны да азаюда.

Жыл сайын 950 ден 1 мың қылмыс жасалатын қоғамдық орындар жоғары криминогендігімен сипат алуда, сонымен қатар олардың 70 %-нан астамы далада көшелерде жасалады.

Әзірше тұрмыстық қылмыстарды алдын-алу бойынша шаралардың тиімділігі аз. Кісі өлімі мен денсаулыққа ауыр зиян келтіру әсіресе алкогольді ішімдік пайдала отырып. тұрмыстық отбасылық жағдайда жасалуда.

Рецидивтік қылмыстарды алдын-алу бойынша жүзеге асырылып жатқан шаралар оң нәтижеге жетпейді.

Жасөспірім қылмыстылығы да өзекті болып қала беруде.

Осыған байланысты «полицияның мектептегі инспекторлары» институтының дамытун одан әрі жалғастыру қажет. Полициялық инспектор әрбір қаланың, ауылдың мектептерінде болуы керек, бұл өз кезегінде оқушылар арасындағы құқық бұзушылықтарды ерте алдын алуға септігін тигізеді.

Бірыңғай көшірілудің кешенді жоспарымен әрекеттенген полиция бөлімшелерін материалды қамтамасыз ету жүйесі қаржының жетіспеушілігінен оларды толық түрде жедел-қызметтік көлікке жатқызуға мүмкіндік бермейді.

Қоғамдық тәртіпті қорғау функцияларын атқаратын, сонымен қатар жаппай іс шараларды, төтенше жағдайларды және басқа да қызметтік әскери міндеттерді жүргізу кезінде қоғамдыңғ тіртіпті қорғау функциясвн атқаратын арнайы полиция бөлімшелерін (Арлан СОБР) материалды техникалық қамтамасыз ету мәселесі алда тұр.

Ішкі істер органдары жекелеп алғанда кәмелетке толмағандармен жұмыс бойынша және полициянвң учаскелік инспекторлары мемлекеттік және қоғамдық институттардың төмен кәсіби әлеует жағдайларында қызмет атқаруда.

Облысқа келіп жатқан шетелдіктердің санының өсуінде тәртіпке келтірілмеген көші-қон процесстердің жағымды жағдайлары, алыс және шетел елдерден өсіп келетін иммиграцимяны тудыратын рұқсат берілген еңбек көші-қоны жол берілуде. Қылмыс мақсаттарымен келген шетел азаматтарының миграттар және босқындар жасырын түрлеріне ие болып елге кіру қорқынышы күшейтілді.

Көші-қон процесстердің интенсификациясы көші-қон бақылаудың одан әрі күшейтілуін, осы мақсаттарда көші-қон полицияның барлық аумақтық бөлімшлерінде «Беркут» БАЖ қамтуды талап етеді.

Облыстың жол көлік кешені қиын жағдайларда жұмыс атқарады. Автокөлік саябақтарының саны көше-жол желісінің даму қарқынынан асады. Республикалық және жергілікті жролдардың елеулі бөлігі қайта құрылуды, жөндеуді, оларды баръерлік қоршауларды, жол белгілермен қамтамасыз етуді талап етеді. Жергілікті мағынадағы жолдардың техникалық жағдайы аса қанағаттандырусыз.

Жол қозғалысына қатысушылардың тәртіп сақтауы төмен дәрежеде. Жүргізушілер куәлігін берумен және оқытумен айналысатын арнайы курстар жүйесінің жақсартылуы талап етіледі.

Осы және басқа да себептер жол-көлік оқиғаларының ауыр салдарларын алдан ала болжайды.

Ағымдағы 2010 жылы соңғы жылдары алғашқы рет тіркелген қылмыстардың өсуі байқалды, мұндай тенденция барлық облыстарда байқалады.

Осы жерде ауыр және аса ауыр қылмыстардың, кісі өлтірушіліктің, денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру, шапқынылық сондай ақ бірқатар басқа да қылмыстар динамикасы өсуде. Жалпы қылмытарды ашу және қылмыскерлерді іздеу деңгейі тұрақты қалпында қалуда.

Сонымен қатар, криминогенді жағдайдағы позитивті өзгерістер тұрақты және күнделікті сипат алған жоқ. Әсіресе бөтен адам мүлкін тонау қылмысы жоғары қалпында қалуда. Бұрынғыдай, қылмыстылық құрылымында жартысынан артық бөлігін ұрлық қылмысы алады, және ол көбінесе ашылмай қалып жатады.

Криминалды жағдайға теріс кері әсерін ұйымдасқан қылмыс жалғалстыруда. Бандитизм, ұйымдасқан қылмыстарды құру және басқару, адам саудасы бойынша қылмыс фактілеріне қылмыстық істер қозғалуда. Қылмыстық топтардың лидерлері мен белсенді қатысушылары жауапкершілкке тартылып, олардан ауқымды көлемде қару-жарақтар, есірткі заттары және т.б. алынады.

Есірткі жағдайының шапшаң өсуі байқалады. Бірқатар жылдар ұзақтығында қылмыстылық құрылымында есірткімен байланысты қылмыстардың үлесі қысқармайды /8,3-9,7 %/. Есірткінің тасымалдау бойынша жал сайын ашылып жататаны қылмыс түрлері азаймауда. Жыл сайын есірткіні заңсыз қолдану жолында есіркткі заттарының, героиннің ауқымды мөлшерлері анықталып алынады.

Есіркткі бизнесінің қылмыстық құрылымдары облыс аумағын есірткіні Ресей және Еуропа еледеріне тасымалдау мақсатында қолданады.

Халықты есірткіні пайдалануға елуітру деңгейін жоғары. Есепке 2 мыңнан астам адам алынған, сонымен қатар 30 астамы әйелдер, есірткі құралдарын медициналықтан тыс пайдаланатын 5 жасөспірім. Есірткіге тәуелді тұлғалардың дәрігерлік-әлеуметтік оңтайландыру деңгейі ағымдағы есірткі жағдайына сәйкес келмейді.

Құқық тәртіп, азаматтарды, мемлекеттік және қоғамдық институттарды қауіптен қорғау жүйесінде өзінің мағынасы бойыынша елеулі болып келетін сыртқы және ішкі факторлар әсерін тигізуде.

Әлемдік қаржы дағдарысымен байланысты экономикадағы қиындықтар, халықтың жарты бөлігінің, әсіресе жастардың жұмыспен толық қамтылмауы ұрлық, және басқа да қасақана-зорлау қылмыстарының өсуіне септігін тигізеді.

Кедендік одақтың және бірыңғай экономикалық кеңстіктің әрекет етуі жағдайында шекара жанындағы бар аймақтарды баса алғанда ұлтаралық байланыстағы қылмыстық топтамалар әрекеттері белгілілі қорғынышты туғызады.

Сыртқы наркоэкспансия бірінші кезекте есірткінің Ауғаныстаннан келіп түсуінің интенсификациялығына байланысты болады. Есрткі жағдайының дамытуның басқа сыртқы факторы еуропа елдерінен тасымалданатын түрлі синтетикалық есірткілердің бұқпа сауданың орнына кеңейтілуінен болып табылады. Жасалған қылмыстардың 90 %-нан астамыны ашып зерттеген ішкі істер органдарының тергеу және анықтау органдарының қазіргі заманғы жағдайы сотқа дейінгі жеңілдетілген өндірістің қолданылу саласын кеңейтуді қажет етеді.

2010 жылдың қаңтарынан бастап мұндай нысан онша ауыр емес және орта дәрежедегі қылмыстарда қолданылып жүр. Одан әрі сотқа дейінгі жеңілдетілген өндіріс ауыр қылмыстарды ашу тергеу кезінде қолданылатындығы көзделуде және бұл өз кезегінде қылмыстық процеске қатысатын азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етеді.

Қылмыстылықтың статистикалық өсуіне ІІМ және Бас прокуратурамен қолданылып жатқан қылмыстарды есепке алу және тіркеу, сонымен қатар ішкі істер органдары қызметі тиімділігін бағылаудағы саясаттың реформалануы бойынша шаралар белгілі әсерін тигізуде. Бұл азаматтардың конституциялық құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді, олардың ішкі істер органдарына деген сенімін жоғарылатады. Ақтөбе облысының Ішкі істер департаментімен жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізу бойынша төменде көрсетілген іс шараларды жүзеге асыру азаматтардың конституциялық құқықтарын және заңды мүдделерін сақтауға, олардың ішкі істер органдарына деген сенімін жоғарылатуға мүмкіндік туғызады.

Ақтобе облысының 2004-2009 ж.ж. аралығындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайын талқылау нәтижелері өңірдің даму диамикасының өсуін көрсетеді. Әлемдік қаржылық дағдарыс салдары облыста 2009 ж. аса байқалды, бұл макроэкономикалық дағдарыс лагымен және аймақтық экономикалық күйзеліспен түсіндіріледі.

Табиғи қойнауларында негізделген аймақ экономикасының құрылымында өсу байқалған жоқ. Аймақтық экономика күшті тау-кең өндірісі мен экономика секторына инвестициялардың өсуімен сипатталады. Облыстық экономикалық кеңістігінің сапасы тек Ақтобе қалалық агломерациясында ғана жақсарады: халық тығыздығы, жолдар шоғырлануы мен тұрғын аймақтарының байланысының өсуі. Ақтөбе, Қандыағаш пен Хромтау қалалары берілген агломерациялық аймақты құрайды.

Жалпылай келгенде аймақтық кеңістікті-құрылымдық даму бірыңғайсыздығы азаймайды. Денсаулық сақтау, білім беру мен халықтың әлеуметін қорғау салаларының дамыту байқалады, өңірдің ірі корпорацияларымен әлеуметтік сабақтастық өсіп келеді, мемлекет пен коммерциялық емес сектор арасындағы қарым-қатынас дамып келеді.

• 
  Облыстық географиялық тұрғыдан тиімді орналасуы, көршілес Ресей Федерациясымен шекаралас болуы, Еуропа-Азия бағыты бойынша транспорттық-логистикалық және транзиттік потенциялының болуы;
  
• 
  Мұнай-газ және минералдық шикізат қорларының байлылығы өңірдің тау-кең өндірісінің дамытун қамтамасыз етеді;
  
• 
  Химиялық өндірісінің дамытуна қажет шикізаттарының бар болуы;
  
• 
  Қара және түсті метталургия саласының экономикалық аса ірі потенциялы мен медицина және мұнай жабдықтарын жасаудағы инновациялық әлеует;
  
• 
  Машина жасау, металл бұйымдары мен құрылыс материалдарын дамытудың аса зор әлеуеті;
  
• 
  Жағымды инвестициялық климат, инвестициялық белсенділіктің жоғары деңгейі, негізгі капиталға салынатын инвестициялардың өсуі;
  
• 
  Жоғары демографиялық әлеует: бала таба алатын халықтың басым болуы;
  
• 
  Еңбек нарығының дамыту: еңбек ете алатын халықтың басым болуы, жұмыссыздықтың деңгейін азайтады, экономикалық белсенді халықтың санын өсіреді;
  
• 
  Заман талабына сай кәсіптік білім беру үшін кешендік қорларының бар болуы;
  
• 
  Инфрақұрылым, профессорлық-мұғалімдік құрам;
  
• 
  Денсаулық сақтау саласының дмуы: туберкулез, ісік ауруымен ауратын науқастардың азаюы.
  

• 
  Өсіп келе жатқан энергия жетіспеушілігі және өндірістің дамытун шектейтін желі ішіндегі жоғалту деңгейінің жоғары болуы;
  
• 
  Салалық бірқалыпсыздық: тау-кең өндірісінің басым болуы, шағын бизнес саласының деңгейінің төмен болуы;
  
• 
  Шикізат секторның әлем бағаларынан тәуелділігінің жоғары болуы;
  
• 
  Қоршаған ортаның қазіргі кездегі және көп жылдар бойы ластануы;
  
• 
  Ауылдардың инфрақұрылымдық әлеуетінің бірқалыпсыз болуы;
  
• 
  Республика бойынша еңбек бөлінісіндегі облыстың тар кәсіптенуі, терең шикізаттық бағытталу мен өңдеу өндірісіндегі жеке кәсіпкерлікті дамытуға шарттардың жоқ болуы;
  
• 
  Экономикалық қорларды таратудағы аймақ аралық бірыңғайсыздық;
  
• 
  Жер құнарлығының деңгейінің төмен болуының себебі: агроөндірістік кешенінің дамымай қалғандығы, көп аймақтардағы су тапшылығы, ауыл-шаруашылық тауарларын өндірудің табиғи-климаттық жағдайларға тікелей байланысты болуы және ауыл-шаруашылық тауарларын өндірушілердің сату нүктелерінен қашық болуы;
  
• 
  Жоғарыдағы себепке байланысты ауыл-шаруашылын қолдаудағы жеке қызығушылығының бар болуы;
  
• 
  Азаматтардың тұрғын үйге тапшы болуы;
  
• 
  Аймақ аралық жолдарының сапасы төмен болуы;
  
• 
  Еңбек қорларындағы кәсіптік-дәрежелік құрылымының экономика талаптарына сай болмауы, кәсіптік білім беру саласындағы мамандарды дайындаудағы көлем мен бағытының арасындағы байланысының жоқ болуы;
  
• 
  Әлемдік сауда ұйымына кіру қарсаңындағы шет елдерінің тауарларымен бәсекелесінің жоғары болуы;
  
• 
  Әлеуметтік инфрақұрылым объектілер жүйесінің аз дамыту, алыстағы ауылдық жерлеріндегі әлеуметтік инфрақұрылым объектілеріне қол жетуінің қиындығы;
  
• 
  Кірістің бір жанға деген бөлінуінің бірқалыпсыздығы;
  
• 
  Ауылдық жерлердегі білім беру деңгейінің төмен болуы;
  
• 
  Аталмыш саладағы әлеуметтік инфрақұрылым қызмет көрсету саласының төмен болуы;
  
• 
  Мемлекеттік органдары мен халық арасындағы жедел байланысының жоқ болуы.
  
• 
  Мүмкіндіктері:
  
• 
  Оңтүстік, Орталық және Солтүстік өсу осьтерінде мультикөліктік шиеленісі сияқты Қазақстанның маңызды территорялық аймақта географиялық тұрғыдан тиімді бар Ақтөбе облысы серіктес қалалардың дамытуна жеке урбанистік шоғырланған аймақтарда агломерациялық-желілік орналасуына жағдай туғызады.
  
• 
  Экономика дамытуның кластерлік моделі және шағын бизнес субъектілерінің кластерлік құрылымындағы белсенді ролі дәстүрлік экспорттық секторларында тауар айналымын жақсартады;
  
• 
  Қарқынды индустриялизациялау бағдарламасы шебіндегі мемлекеттік қолдаудың өңдеу саласын дамытуда және аймақ экономикасын көтеруде әсерін тигізеді;
  
• 
  СПК мен өңірдің технопаркінің жұмысы белсендіру инновациялық және өндірістік бағыттағы орта және шағын бизнесті дамытуға жағдай тудырады;
  
• 
  Республикалық бюджет және Даму фондтарының қаражатының арқасында көздеген инфрақұрылымдық жобаларын іске асыруда облыс экономикасының әлеуетінің өсуі;
  
• 
  Әсіресе өндіріс күштері жоқ алыс аймақтарда өнімді бірігіп дамыту мақсатында тұрғын шаруашылығы мен фермерлік шаруашылығының бірігуі;
  
• 
  Жергілікті шикізатта жаңа энергия өндіретін қуаттылығытардың құрылысы, электроэнергиясын беру желісінің реконструкциясы мен бірыңғай Қазақстан Республикасының энергетикалық жүйесімен интеграциясы;
  
• 
  Қоғамдық сектор қорларын тиімді пайдалану үшін мемлекеттің коммерциялық емес және жеке секторымен институционалдық ара қатынасын дамыту;
  
• 
  Орта және кішігірім қалалардағы жалға берілетін тұрғын үйлерді тұрғызу және тұрғын үй құрылысының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру;
  
• 
  Кластерлер негізіндегі ауыл өндірушілердің кооперация процесін белсендіру арқасында өндіріс көлемін және ауыл-шаруашылық шикізат өңдеу дәрежесін арттыру;
  
• 
  Бюджеттік қаражаттарды пайдалану тиімділігін арттыру;
  
• 
  Жергілікті атқарушы органдардың қызметінің тиімділігін жылдық бағалау жүйесін ендіру арқасында жергілікті мемлекеттік басқару құрылымын жетілдіру, барлық деңгейдегі әкімдердің жауапкершілігін арттыру;
  
• 
  Медициналық мамандарды дайындау (Батыс Қазақстандағы жалғыз) және медициналық жабдықтарды шығару үшін базаның бар болуы, «Мамандарды дайындау – жабдықтарды шығару – қызмет көрсету» схемасы бойынша медициналық қызмет нарығының дамыту;
  
• 
  Жазғы топтарды дайындау мен ұщу аппараттарын жөндеу үшін базаның бар болуы. Экономиканың түрлі салалары үшін кіші авиация құралдарын жасап шығаруды қайта ұйымдастыру мен ұшу аппараттарына қызмет көрсету бойынша дамыту;
  
• 
  Көрші мемлекеттерінен иммиграция арқасында дәрежеленген жұмысшы күштерінің санын арттыру мен толықтыру мүмкіндігі (ауылды жерлердегі тұрғын үйлер, мектептер мен медициналық мекемелер құрылысы).
  

• 
  Энергия жетіспеушілігінің сақталуы нәтижесінде облыс экономикасының даму жылдамдығының баяулануы;
  
• 
  Технологиялық тұрғыдан артта қалу, аймақтық экономикасының салалық диспропорциясы мен шикізаттық экспорттың үлесі жоғары болуына байланысты ішкі нарығының импорттық тәуелділігінің артуы;
  
• 
  Қаржы-несие жүйесінің тұрақсыздығына қарамастан құрылыс саласы жағдайының сақталуы;
  
• 
  Аймақ экономикасының шикізаттық бағытталуының сақталуы;
  
• 
  Кәсіптік білім беру жүйесінде бірқалыпсыздықтың сақталуы еңбек қорларына деген сұранысты қамтамасыз етуіне кері әсер етеді;
  
• 
  Жол шаруашылығы мен көлік дамытуның қазіргі деңгейінің сақталуындағы бәсекелестік артықшылықтарының азаюы;
  
• 
  Тазарту құрылғыларының төмен жетілдіру жағдайында экологиялық жағдайдың нашарлануы;
  
• 
  Желілердің тозу деңгейінің жоғары қалпында сақталудағы тұрғындардың өмір сүру деңгейінің және бизнес жүргізу шарттарының нашарлауы;
  
• 
  Ауыл тұрғындарының білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спорт қызмет көрсетулеріне тапшы болуы ауылдық жерлердегі адам әлеуетінің төмендеуіне әкеліп соқтырады;
  
• 
  Даму институттарындағы жобаларды қарастыру мерзімдерінің созылуы, соның ішіде қарқынды индустриялизациялау бағдарламасына байланысты;
  
• 
  Жергілікті атқару органдарының аймақтық стратегиялық (бағдарламалық) құжаттарының құрастыру сапасының төмен болуы;
  
• 
  Жаңа жоспарлау жүйесіне көшудегі басқармалардың дайын болмауы;
  
• 
  Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру шараларын енгізудегі алатын теріс нәтижелері;