Эмоционалды ой-өрісін мақсатты дамыту мүмкіндіктері
Эмоционалды ой-өрістіңмақсатты даму мүмкіндігін көрсететін зерттеу нәтижелері оның интегралды деңгейін де, ерікті түрде арттыру, сонымен, сыртқы немесе жаттығу әсерін қолдана отырып, жеке компоненттердің көрінісін де арттыру мүмкіндігін көрсетеді (Манойлова М.А., C. Cherniss, R. Boyatzis, C. Saarni). Мысалы, Т.П. Березовскаяның эмпирикалық зерттеулерінің нәтижелері арнайы ұйымдастырылған оқыту мен тәрбиелеу арқылы эмоционалды ой-өрістіңдаму мүмкіндігін растайды.
ЭО қабілеттерін дамытудың ең перспективалы салалары – білім беру, ұйымдастыру психологиясы, геронтопсихология, заманауи ақпараттық технологиялар, клиникалық психология салалары (Р.Д. Робертс).
АҚШ-тың мектеп тәжірибесінде эмоционалды сауаттылықты арттыру бағдарламасы алғаш рет Хиллсбургте (Калифорния) және Нью-Хэвенде кеңінен қолданылды. Кейіннен АҚШ-тағы 700-ден астам мектеп аудандары оқытудың осы бағытына қызығушылық танытты. Қазіргі уақытта америкалық мектептерде эмоционалды сауаттылықты арттырудың 150-ден астам түрлі бағдарламасы қолданылады.
Эмоционалды және әлеуметтік құзыреттілікті дамытуға арналған бағдарламалар әртүрлі атаумен белгілі: «өмірлік дағдыларды оқыту»,
«әлеуметтік сана», «әлеуметтік мәселелерді шешу», «әлеуметтік құзыреттілік», «қақтығыстарды шығармашыл шешу» және т.б.
Альтернативті ойлау стратегияларын жандандыру бағдарламасы (Promoting Alternative Thinking Strategies, PATH)
Бұл бағдарлама мектеп жасына дейінгі балалар мен бастауыш сынып оқушыларына арналған әмбебап эмоционалды білім беру жоспары және келесі мақсаттарға жетуге бағытталған: әлеуметтік және эмоционалды құзыреттілікке ықпал тигізу; эмоциялардың түсінуін дамытуға әсер ету, тұлғааралық проблемаларды тиімді шешуге, қатыгездік пен агрессияның алдын алуға, эмоционалды және мінез-құлық проблемаларының деңгейін төмендетуге ықпал ету, сондай-ақ өзін-өзі бағалауды дамыту және құрдастарымен тиімді өзара әрекеттесу.
Дж. Мэттьюс, Р.Д. Робертс және М. Зайднер эмоционалды ой-өрісін дамыту бағдарламаларын жасауға бірқатар талаптар қойды. Мұндай бағдарламалар маңызды теориялық негізге сүйенуі керек және олардың мақсаттары эмоционалды ой-өрістіңнегізгі компоненттеріне бағытталуы керек. Әр бағдарламада білім алушылар игере алатын, эмоционалды құзыреттілік саласындағы негізгі дағдылардың тізімі болуы тиіс.
Егер эмоционалды құзыреттілікті жетілдіру бағдарламасының теориялық негізі туралы айтатын болсақ, онда гуманистік, мінез-құлық және когнитивті бағыттар аясында бұл өте орынды (Деревянко С.П).
Қарастырылған бағыттар аясында ЭО дамуының жалпы әдіснамалық негізін ғана белгілеуге болатындығы атап өтілді. Әдіснамалық аспектілерді ескере отырып, ЭО дамыту тренингінің жүйелік сипаттамалары 4-кестеде келтірілген.
кесте. ЭО дамыту тренингінің жүйелік сипаттамалары
Достарыңызбен бөлісу: |