Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды

183 
шешеді. Қажет жағдайда олар әуежайға жануар мен құстарды артып 
түсіруге арналған механизация құрылымын табыс етеді. 
Барлық 
жағдайларда 
жануар, 
құс 
және 
бауырымен 
жорғалаушыларды 
вибрация 
шуылдарынан 
бӛлек 
жерге 
ыңғайластырып, бастарын ұшақ бағытына қарай орналастырады.
Жолда жануарларға температуралық режим жасайды. Мысалы, 
маймылдар температура ӛзгерісіне және желдің ӛтуіне сезімтал. 
9-Кесте. Ұшақ арқылы жабайы жануарларды тасымалдау үшін 
арналған кӛліктік торлардың кӛлемдері. 
Жануар түрі 
Ұзын
дығы 
Ені Ұзындығы Жануар 
саны
Торлар түрі 
15кг қонжықтар 
0,6 
0,4 
0,4 
1 
бірсекциял
ы 
Қабылан, қасқыр, 
гиена, 
барыс, 
жолбарыс, сілеусін 
аң, каркалы 
1,25 
0,7 
0,8 
1 
бірсекциял
ы
Жабайы 
мысық, 
шибӛрі, түлкі, ақ 
түлкі, борсық, енот 
тәрізді ит, росомаха 
0,6 
0,5 
0,6 
1 
екісекциялы 
Бұлғын, 
сусар, 
кидус, харза, қара 
күзен, күзен, сары 
күзен, аққалақ, ақ 
тышқан, 
ласка, 
солонгой 
0,6 
0,2 
0,3 
1 
Екікамерлі, 
бессекциял
ы 
Қоян, үй қояны, саз 
құндыз 
0,6 
0,35 
0,25 
1 
Бессекциял
ы 
Тоғылан, құндыз 
0,8 
0,6 
0,5 
1 
Екісекциял
ы 
Суыр, су тышқаны 
0,2 
0,4 
0,25 
1 
Екікамерлі, 
алтысекция
лы 
Кәмшат 
0,8 
0,35 
0,35 
1 
Тиін, ұшқыр-тиін 
0,3 
0,4 
0,25 
1 
Екікамерлі, 
онсекциялы
Саршұнақ, 
ала 
тышқан 
0,2 
0,2 
0,15 
1 
Онсекциял
ы 
Итбалық (80-160кг) 
1,2 
0,8 
0,6 
1 
Құр, саңырау құр, 0,5 0,35 
0,5 
1 
Екісекциял

184 
ұлар, 
безгелдек, 
мысыр тауығы 
ы 
Әр түрлі құрлар, 
бұлдырық, бӛдене, 
кӛгершін, 
қарабауыр 
0,75 
0,5 
0,2 
5 
-//- 
Қырғауыл 
0,3 
0,6 
0,3 
1 
Үшсекциял
ы 
Тауыс 
1,0 
0,5 
0,4 
1 
Дуадақ 
0,6 
0,6 
0,7 
1 
Балшықша, шағала, 
кравайки, қызғыш 
0,5 
0,5 
0,8 
5 
Екісекциял
ы 
Тырна, 
құтан, 
қоқиқаз 
0,8 
0,6 
0,95 
1 
Колпица, 
құтан, 
баклан 
0,6 
0,5 
0,5 
1 
Екісекциял
ы 
Краква, 
сұлтан 
тауғы, лысуха 
0,6 
0,5 
0,4 
6 
Ақ, 
сұр, 
сары, 
ересек құтан,
0,6 
0,5 
1,0 
3 
Әр түрлі аққулар 
0,8 
0,5 
0,7 
1 
Әр түрлі қаздар 
1,5 
0,5 
0,4 
10 
Әр түрлі қарақаз 
1,5 
0,5 
0,4 
10 
Әр түрлі үйректер 
1,5 
0,4 
0,3 
10 
Бірқазан 
(пеликандар) 
0,9 
0,5 
1,0 
1 
Гриф, сип, бүркіт, 
құмай, 
сұңқар, 
орлан (суқақарақұс) 
1,0 
0,4 
0,7 
1 
Қарақұс 
(стервятник), 
балықшы тұйғын, 
жамансары, 
сұнқарша, 
ересек 
сұңқар 
0,5 
0,4 
0,4 
1 
Үшсекциял
ы 
Қаршыға, 
сауысқан, 
үкі, 
жапалақ 
0,6 
0,4 
0,6 
1 
Амадина 
0,6 
0,3 
0,15 
100 
Канар бұлбұл 
0,6 
0,3 
0,15 
50-70 
Бұйра тотықұс 
0,75 0,41 
0,25 
50 
Айырылмас 
құс 0,6 0,25 
0,25 
4 

185 
(неразлучник) 
Карелла 
0,6 
0,25 
0,25 
4 
Жабайы әнші құс 
1 
0,60 
0,5 
160-300 
Үшярусты 
Тышқандар 
0,8 
0,4 
0,2 
100-200 
Түрлеріне 
байланысты 
Ақ егеуқұйрықтар 
0,8 
0,4 
0,2 
60-100 
Теңіз шошқалары 
0,8 
0,4 
0,2 
До25 
Қояндар 
0,8 
0,4 
0,2 
4 
Салмағы 1,6-3кг маймылдар 0,92; 0,6; 0,5 барометрлік қысым 
жағдайында тасымалданады. Олар үшін қолайлы температура 25-30
0
С, 
үнемі ауа алмасатын бӛлімдерде сақтаған жӛн. Маймылдарды 
жолсеріктердің бақылауымен тасымалдайды. 
Кейбір жануар және құстарды, ескек аяқтыларды (ит балық, морж 
және т.б.), әнші құстармен маймылдарды кем дегенде 16-24 сағат дейін, 
ал қалған жануарларды 2 тәуліктен жоғары емес уақытта 
тасымалдайды. Әнші құстарды тасымалдау кезіндегі ауа температурасы 
15
0
С, тотықұс -20
0
С, ақ аюларды -5
0
С-тан тӛмен емес жағдайда 
тасымалдайды, бұл жануарлардың қимылы торларда шектелген. 
Тӛменгі температура ақ аюлардан басқа жануарлар үшін қолайсыз. Ауа 
райының суық мезгілінде маймыл, тотықұс және басқа жануарларды 
тасымалдауға 
арналған 
жәшіктер 
киіз, 
кап 
немесе 
басқа 
материалдармен қапталады. 
Қатты қозғалу, шу, температуралық және атмосфералық қысым 
ӛзгерістері жануарларға теріс әсер тигізіп, ӛлімге әкелуі мүмкін. 
Жӛнелтуші әуежай қабылдаушы әуежай бӛліміне тасымалданатын 
жануар туралы, ұшу уақытын, күнін, ұшақ рейсі жӛнінде ақпарат 
береді, ал белгіленген қабылдаушы әуежайдың қызмет бӛлімінің 
мамандары әкелінген жүкті ұшақтан түсіріп, әуежайдан шығарылуына 
тікелей жауапты. Бұл жайлы жӛнелтуші жеделхат немесе телефон 
арқылы жүк қабылдаушыны ескертеді. 
Борттағы жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушылар 
жӛніндегі мәліметтерді ұшақ командирі уақытында радио арқылы 
ұшақ аралық және соңғы келіп жету әуежайларына хабарлайды. 
Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды 
жӛнелтуші әуежайларда ойластырылмаған жағдайлар кезінде, аралық 
және белгіленген әуежайда оларды сақтап қалу үшін жағдай жасалады: 
қысқы уақытта жел ӛтімінен сақтайтын жылы бӛлмелерді ұстаған жӛн, 
себебі жануарларға суық тиіп, ӛліп қалуы мүмкін; жаз уақытында, 
әсіресе ыстық және құрғақ ауа райы кезінде оларды тікелей күн сәулесі 
бар және жел ӛтінде қалдыруға болмайды, салқын, кӛленкелі жерде 
ұстаған жӛн; ескек аяқтыларды, ақ аю және әсіресе қонжықтарды 
ыстық ауа райы кезінде күніне бірнеше рет суық сумен бүріккен дұрыс. 

186 
Жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды уақытында дұрыс 
азықтандыру керек: аю, жолбарыс, барыс, сілеусін, қабылан аңдарын 
күніне кешке таман бір рет балауса ет, маймылдарға нан, ботқа, жеміс, 
жасыл пияз, қою шай немесе қайнаған су (қайнамаған су беруге мүлдем 
болмайды) береді. 
Жануарларды жӛнелтуші жолсеріктері бақылайды, ал егер жол 
серіктерсіз тасымалдаса, онда зоопарк мамандарын шұғыл түрде 
әуежайға шақырады. 
Жабайы жануар, құс, бауырымен жорғалаушылар тасымалданатын 
торлар зақымданған жағдайда зоопаркке хабар беріп, кӛмек сұрайды. 
Мүмкіндік келсе, зақымданған торларды немесе жәшіктерді орнында 
жӛндейді. Белгіленген әуежайға жабайы жануар, құс және бауырымен 
жорғалаушыларды тасымалдап әкелген жағдайда автокӛлікке тікелей 
ұшақтан түсіреді. 

жүктеу/скачать 4.48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: