Белгілер мен қысқартулар Анықтамалар
жүктеу/скачать 0.69 Mb.
|
| 3.1.2 Ірі ошақты табиғатты пайдалану
Адам мен қоршаған ортаның арасындағы қарым-қатынастағы проблема үлкен маңызға ие, бірақ ол әлі де толық қарастырылмаған. Сол уақытпен қатар антропогендік әсерден ландшафттардағы табиғи өзгерістердің болып жатқан терең әрі күшті болуы, көбінде адамның басқарау ырқына көне бермейді. Адамдар үшін маңызды рөл атқаратын география ғылымдарының өзекті проблемасы -табиғи процестермен қатар, антропогендік әсер болып жатқанда ландшафттардың даму бағытын құрастыру. Ландшафттардың даму болжамында шаруашылықтың әсерінен туындайтын тікелей немесе жанама әсер етуі көрініс табуы қажет. Бұл бағыттың дамуы, Н.А. Солнцев [26] көрсеткендей (1964) – табиғаттың дамуын басқаратын заңдылықтарды анықтау маңызды болып табылады. Ландшафттардың дамуы антропогендік әсердің факторлары мен формаларының айқын басымдығына қарамастан табиғат заңдарына бағынады. Адамның экономикалық белсенділігі, қаншалықты күшті болса да, Ландшафттардың дамуын реттейтін табиғи процестердің табиғи бағытына ғана әсер етеді, бұл процестерді тездетеді немесе баяулатады және ландшафт құрылымында әртүрлі антропогендік модификациялардың пайда болуына әкеледі. Қазіргі уақытта адамның экономикалық белсенділігі ландшафт динамикасының ең күшті факторы болып табылады. Оның әсерінен табиғи процестердің бағыты мен қарқындылығы күрт өзгереді, бұл сайып келгенде ландшафттардың құрылымындағы сапалы өзгерістерге және олардың өнімділігінің төмендеуіне әкеледі. Техногендік өзгерістердің бағыты табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және қорғау мүдделері үшін мұқият ескеріліп, болжануы керек. Қарағанды облысы аумағында ландшафттарға неғұрлым елеулі әсер етеді: қалалар мен елді мекендер; энергетика; тау-кен өндірісі; қара және түсті металлургия; құрылыс материалдары өнеркәсібі және құрылыс индустриясы; жеңіл және тоқыма өнеркәсібі; тамақ өнеркәсібі; өсімдік шаруашылығы; мал шаруашылығы; көлік; гидротехникалық құрылыс; балық аулау және т. б. Қазақстан Республикасының алуан түрлі пайдалы қазбалары бар. Менделеев кестесінің 105 элементінің 99-ы Қазақстанның жер қойнауында анықталды, 70-тен қоры барланған, өндіріске 60-тан астам элемент тартылған. Қарағанды облысында табиғатты пайдалану түрлері бойынша келесі 3-кестеде құрастырылды. жүктеу/скачать 0.69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|