Білім беру ұйымдарының басшылары мен қызметкерлері үшін

452 
Мазмұны 
 
Кіріспе 
350 
1. 
Отандық және халықаралық тәжірибе 
355 
2. 
Әдістемелік ұсынымдар 
367 
3. 
Білім беру деңгейлері бойынша «Құқықтық сана – қауымға 
пана» жобасын іске асыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдар 
381 
Қорытынды 
428 
Пайдаланылған әдебиеттер
429 
Қосымша 
432 
 
 
 

453 
«ЕҢБЕК – ЕЛДІҢ МҰРАТЫ» ЖОБАСЫ 
КІРІСПЕ 
Ұлы Абай: «Еңбек - қуаныш, жалқаулық - айырылмас азап» деген. Еңбек 
пен адам бір-бірінен бөлінбейді. Еңбек адамды жануарлар әлемінен жоғары 
көтерді, оның физикалық дамуына ғана емес, оның ақыл-ойы мен рухани 
дамуына да ықпал етті. Адамзат дамуының алып жолы - алғашқы тас 
құралдардан, ағаштан және сүйектен жасалған құралдардан бастап 
компьютерлерге дейін көтерді. Яғни, адамды еңбек өзі жасады. Еңбек ету 
жолына дайындық «бесіктен» басталады деп айтуға болады. Өйткені, адамның 
тұлға ретінде қалыптасуы, оның өзін-өзі анықтауы туғаннан бастап, өмір бойы 
бүкіл қоршаған әлемді біртіндеп танумен байланысты. 
Қазіргі әлемдегі мектепте де еңбекке баулу мәселелері өзектілігін 
жоғалтпайды. Соған байланысты бүгінгі таңда қоғамда ғылымның заманауи 
жетістіктері мен ұлттық дәстүрлерін ескере отырып, еңбек тәрбиесін жаңарту 
қажеттілігі туралы мәселе туындайды. 
Еңбек тәрбиесі және кәсіби өзін-өзі анықтау: 
 
балалар мен жастардың еңбекке және еңбек адамдарына, еңбек 
жетістіктеріне деген құрмет сезімін тәрбиелеу;
 
өзіне-өзі қызмет ету дағдыларын, еңбек ету қажеттілігін, әр 
түрлі еңбек қызмет түрлеріне, соның ішінде оқу мен үй шаруасындағы 
міндеттерге саналы жауапкершілікті және шығармашылық қатынасты 
қалыптастыру; 
 
өз іс-әрекеттерінің мағынасы мен салдарын дұрыс бағалай 
отырып, қажетті ресурстарды жұмылдыра отырып, ұжымдық жұмыс 
дағдыларын, өз бетінше жұмыс жасау қабілетін дамыту; 
 
мамандықты мақсатты таңдау үшін балалар мен жастарды 
әлеуметтік маңызы бар іс-шараларға тарта отырып, кәсіби өзін-өзі анықтауға 
ықпал ету арқылы жүзеге асады. 
«Біздің елде жұмыс бар, оны бәрі таба алады. Оның үстіне, әркімнің өзіне 
жұмыс орнын құруға, өзін-өзі күтуге мүмкіндігі бар. Бұл біздің үлкен 
жетістігіміз. Мен сіздерді Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына апарамын, онда 
жұмыссыздар жай ғана жәрдемақы алушылар ғана емес, жаңа мамандықтарды 
игеретін болады, онда мүгедектер шығармашылық қызметпен белсенді 
айналыса алады, ал корпорациялар мен компаниялар олар үшін жағдайлар 
лайықты жұмыс жасайды» -деп, жазады Н. Ә. Назарбаев «Әлеуметтік 
жаңғырту: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай жиырма қадам» 
бағдарламалық мақаласында. Мақаланың негізгі идеясы еңбекке қабілетті 
халықты қазақстандық қоғамның әлеуметтік жаңаруының жаңа кезеңінде 
өнімді және нәтижелі жұмысқа, кәсіби дамуға ынталандыру болып табылады 
[1].
Соңғы жылдардағы әлеуметтік-экономикалық тенденциялар қоғамда 
жастар арасында еңбекке деген сүйіспеншілікті қалыптастыратын идеяларды 
алға тартудың өзектілігін көрсетті. Осыған байланысты Елбасы Н.Ә. 

454 
Назарбаевтың 2012 жылғы 10 шілдедегі «Қазақстанның әлеуметтік 
жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай жиырма қадам» 
мақаласының негізгі тұжырымдамалары мен идеяларын «Рухани жаңғыру» 
бағдарламасының мазмұнына енгізу өзекті болып табылады. 
«Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру аясында білім берудің 
тұжырымдамалық негіздерінде еңбек тәрбиесі қазақстандық білім берудің 
базалық мазмұнын жаңартудың басым бағыттарына бірі болып енгізілген [2].
Еңбек тәрбиесі «Рухани жаңғыру» бағдарламасында қоғамдық сананы 
жаңғыртудың барлық негізгі бағыттарын ескере отырып, жүзеге асырылады 
және болашақ кәсіби мамандығын таңдау барысында білім алушылардың өз 
жеке басы мен тұлғалық қабілеттерін ұғынуға, кәсіби бағдар беруді қолдауға 
және кәсіби өзін-өзі анықтауда саналы қатынасты қалыптастыруға 
бағытталады. 
Еңбек тәрбиесіне сәйкес «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында негізгі 
бағыт ретінде «Саналы Азамат» бағдарламасы қарастырылады. 
Ондағы бағалау критерийлері - бұл кәсіби білімді және нәтижелі 
жұмысты дамытуда, мамандық таңдауда және еңбек етуде мақсатқа жетуге 
бағытталған жауапкершілік қатынасты көрсету. 
«Рухани жаңғыру» бағдарламасында еңбек тәрбиесін жүзеге асырудың 
түрлі тетіктері қарастырылған: 
 
орта білім беру ұйымдарында - аудиторияларда, технологиялар 
сабағында, қосымша білім беру;
 
сабақтан 
тыс 
уақытта 
- 
сенбіліктер, 
кәсіпорындарға 
экскурсиялар; тәлімгерлермен, жаңашылдар, табысты мамандармен кездесулер; 
экспедицияларда қосымша білім алу, туған жерде жаяу серуендеу; білім беру 
ұйымдары, аудан, қаланың аумақтарын көгалдандыру және абаттандыру, жасыл 
көшеттер отырғызу; болашақ мамандық таңдауда кәсіптік бағдар беруді қолдау; 
 
техникалық және кәсіптік, жоғары және жоғары оқу орнынан 
кейінгі білім беру ұйымдарында - тәлімгерлік, дуальды оқыту, кәсіби шеберлік 
жарыстары, студенттік құрылыс жасақтарының қызметі; 
 
«Өмірді және мансапты жоспарлау», «Кәсіби сынама», «Жасыл 
Ел» - жобаларын жүзеге асыру; 
 
материалдық-техникалық базаны - «Технология» пәнін, оқу 
шеберханалары мен зертханаларын нығайту 
Соңғы 5 жылда еліміздің Назарбаев зияткерлік мектептерінде «Бір апта - 
Ауылда» (қалаларда тұратын оқушыларға рналған жоба) және «Бір апта - 
Калада» (ауылдық жерлерде тұратын оқушыларға арналған жоба) бойынша 
негізгі іс-шаралар жүзеге асырылуда және жоғары тәрбиелік нәтижені 
көрсетуде. Осыған байланысты аталған жобаларды республиканың барлық орта 
мектептерінде көрсету қажет. 
Сондай-ақ, қала мен ауыл мектептерінде орта мектеп оқушылары үшін 
мамандық бойынша табысты азаматтардың шеберлік сағаттарын, қолөнершілер 
фестивальдерін, кәсіптік бағдар берудің ғылыми жобаларын, конкурстарын 
және мектеп оқушылары үшін өңірде өндірістік орындар мен кәсіпорындарда 
тәжірибе алаңдарын ұйымдастыруды қамтамасыз ету қажет. 

455 

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: