Білім беру бағдарламасы БӨж тақырыбы: Орта ғасыр ойшылдарының негізгі саяси ойлары
Фома Аквинскийдің саяси көзқарастар
жүктеу/скачать 149.9 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табиғи құқық теориясы
| 1.1 Фома Аквинскийдің саяси көзқарастар
Фома Аквинский (1225–1274 жж.) – орта ғасырдың ең танымал теологы және философы, христиандық теологиялық ілімдердің негізін қалаушылардың бірі. Ол өз еңбектері арқылы саясат, құқық және этика салаларында терең көзқарастарды қалыптастырып, католик шіркеуінің ресми философиялық тұжырымдарына үлкен әсер етті. Фома Аквинскийдің көзқарастары, әсіресе, табиғи құқық теориясы, мемлекет пен билік мәселелеріне қатысты ерекше маңызды. Фома Аквинский өзінің **«Теологиялық жинақ»** (Summa Theologica) еңбегінде адам, қоғам және билік туралы жан-жақты талқылаулар жүргізіп, саясат пен мораль арасындағы байланыстарды зерттеген. Ол философияны діннен ажырағысыз деп санады және адамзат қоғамы Құдайдың заңдарына негізделуі керек деп есептеді. Аквинскийдің ең маңызды тұжырымдамаларының бірі – **табиғи құқық** теориясы. Табиғи құқық теориясы: Фома Аквинскийдің көзқарасы бойынша, адамға берілген табиғи құқық Құдай жаратқан дүние тәртібінен шығады. Табиғи құқық – бұл барлық адамдарға бірдей және кез келген адамзат заңынан жоғары тұрған моральдық заң. Адамдар осы құқықты жүзеге асыру арқылы өзінің мақсатына жетіп, қоғамда әділеттілік орната алады. Табиғи құқық төрт негізгі принциптен тұрады: **Өмірді сақтау** – адамның өмірін қорғау және сақтау маңызды моральдық міндет. **Отбасы мен ұрпақты жалғастыру** – адамдардың отбасы құрып, ұрпақ жалғастыруы қажет. **Білім алу** – адам өз білімін жетілдіріп, ақиқатқа ұмтылуға тиіс. **Қоғамдық тәртіп пен бейбітшілік орнату** – адамдар қоғамда әділеттілік пен бейбітшілікті сақтауға міндетті. Аквинскийдің пікірінше, мемлекет табиғи құқықтың негізінде құрылуы тиіс, себебі бұл қоғамның тұрақтылығын және әділеттілікті қамтамасыз етеді. Мемлекет табиғи құқықтан ауытқыса, онда ол заңды емес деп саналады және халықтың ондай билікке бағыну міндеті жоқ. Осы тұрғыдан алғанда, табиғи құқық адамның мемлекет алдындағы құқықтары мен міндеттерін реттейтін басты заң деп танылады. Фома Аквинский мемлекеттің құрылымына үлкен мән берген. Оның пікірінше, мемлекет адамның табиғи өмір салтының бір бөлігі, сондықтан ол қоғамды басқаруға арналған. Мемлекеттің мақсаты – қоғамда әділеттілікті орнатып, адамдардың игілігін қамтамасыз ету. Аквинский мемлекеттің қызметі адамдардың рухани және материалдық қажеттіліктерін қамтамасыз етумен қатар, әділеттілікті орнатуға бағытталуы керек деп есептеді. жүктеу/скачать 149.9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|