- **Ақылдылық пен даналық**. Билеуші философ болуы керек, яғни ақылды шешімдер қабылдап, халықтың бақытқа жетуі үшін жұмыс істеуі қажет.
- **Әділеттілік**. Билеуші әділетті болуы керек және қоғамдағы әділетсіздіктерді жою үшін заңдарды қолдауы қажет.
- **Білім**. Билеуші ғылым мен өнерді жақсы білуі тиіс, себебі бұл білімдер қоғамды дамытудың маңызды құралы.
- **Моральдық тазалық**. Билеушінің мінез-құлқы моральдық тұрғыдан мінсіз болуы керек, өйткені ол халыққа үлгі болуға тиіс. Әл-Фараби идеалды билеушіні «екінші ұстаз» деп атаған, ал бірінші ұстаз ретінде ол Аристотельді санаған.
4. **Бақытқа жету философиясы**
Әл-Фараби саяси философиясының басты мақсаты – адамдарды бақытқа жетелеу. Ол адамның жеке бақытын тек қоғамда жүзеге асыруға болатынын айтқан. Сондықтан мемлекеттің негізгі мақсаты – әрбір азаматтың бақытқа жетуіне жағдай жасау. Әл-Фарабидің пікірінше, бақыт – адамның ақылмен, әділеттілікпен және моральдық тазалықпен өмір сүруінің нәтижесі. Бұл тұрғыдан алғанда, мемлекет пен билеуші адамдардың рухани және материалдық дамуына ықпал етуі керек.Әл-Фараби діннің қоғамдағы рөлін жоғары бағалаған. Ол дінді мемлекеттің тұрақтылығын қамтамасыз ететін маңызды институт ретінде қарастырған. Дін адамдарды рухани тәрбиелеп, олардың моральдық құндылықтарын нығайтады. Бірақ Әл-Фараби дін мен философияны ажыратып, философияның жоғары орын алатынын айтқан. Оның пікірінше, дін халықтың көпшілігіне түсінікті болуы үшін қарапайым тілмен түсіндірілуі керек, ал философия терең білім мен ақылға негізделген.Діннің мемлекетті басқарудағы рөліне келер болсақ, Әл-Фараби дінді халықты моральдық және рухани тұрғыдан жетілдіру құралы ретінде қарастырған. Ол дінді қоғамдағы тәртіпті сақтау және адамдарды бір-біріне жақындату құралы деп санаған. Бірақ мемлекет дінге толық тәуелді болмауы керек деп есептейді.Әл-Фараби мемлекеттік басқарудың әртүрлі формаларын талдаған және оның пікірінше, ең жақсы басқару формасы – бұл әділеттілікке және халықтың игілігіне бағытталған аралас билік жүйесі. Ол билік формаларын бірнеше түрге бөліп қарастырады:
Достарыңызбен бөлісу: |