Педагогикалық эксперимент танымның эмпирикалық дейгейіндегі зерттеудің негізгі әдісі және ол құбылыстарды олардың Өту барысының нақты тіркелген жаұдайларында зерттеуге баұытталады. Эксперимент деп ғылымда, едәуір қолайлы жаұдайларда зерттеу мақсатына сай қөбылыстарды жаңарту мен өзгертуді айтады. Эксперимент болжамды тексеруге, теорияның жеке қортындыларын, фактілерді анықтауұа және дәлелдеуге баұытталады. Эксперимент ғылыми зерттеудің теориялық және эмпирикалық деңгейлері арасындаұы байланыстырушы буын. Эксперименттің таұы бір мақсаты білімді жетілдіру, оқушыларды оқыту, тәрбиелеу және дамыту тәжірибесін жаңаша баұытта қөру.
Педагогикада эксперименттің бірнеше түрі бар:шынайы педагогикалық қөбылыстарды эксперименттен өткізу. Өзіндік диагностикалық «карталарң, қарастырылұан сауалнамалардың мазмөнын сипаттайтын «бөлімдерң, «суретң қолданылады. Ол педагогикалық процесс барысында, яұни оқыту мен тәрбиенің күнделікті жаұдайларында жүзеге асады; лабораториялық, практикалық және оқушылардың белгілі бір топтарын бӨліп зерттеу кезеңінде іске асырылады. Екіншіден, қалыптасқан болжамды эксперименттік төрұыдан тексеру. Ол зерттеу нысанасының педагогикалық жүйесінің бастапқы күйін белгілеп, көрсетеді. Бұл кезеңде тәжірибе арқылы теориялық болжамдар тексеріліп, болжамдар расталуы немесе жоққа шыұарылуы мүмкін.
Келесі жаңадан өсынылұан үлгілер мен жобаларды іске асыру барысында пайда болұан педагогикалық қөбылыстарды эксперименттен
тексеру. Экспериментті жүргізу бақылаудың практикада тексерілген, теориялық тұрұыдан дәлелденген, зерттеу мәселесін дұрыс шеше алатын техникалық қҰрал-жабдықтарынсыз және Өлшеу қөралдарынсыз Өткізу мүмкін болмайды.
Келесі, сұрақ-жауап әдістері. Бұл әдіс ауызша (әңгімелесу, интервью (сұхбат), жазбаша (анкета) түрде жүргізіледі. Эмпирикалық зерттеу әдістерінің ретін құрастыру кезінде субъектінің Өз іс-әрекетінің жаұдайы, іс-әрекет ретінде қабылдайтын мағлұматтары есепке алынуы тиіс.
Сұрақ-жауап әдісінің мынандай түрлері бар:
а) Әңгіме-сұхбат, яұни ұйымдастырылуы және мазмұнына байланысты еркін диалог. Әдісті жүргізерден бөрын, зерттеуші оұан жоспар құрып, қажетті мәселелерді реттеп, сондай-ақ әңгіме-сұхбатты жазып алу құралдарын даярлайды (бейне таспа, аудио таспа, стенография).
ә) Сұхбат – әңгіме-сұхбаттың бір түрі. Зерттеушінің міндеті зерттеу объектісінің әңгімесіне қолдау көрсету. Сұхбат зерттеушінің жоұары кәсіби білігіне және тәжірибесіне байланысты нәтиже береді. Талдау барысында сұрақ-жауап алынұан адамның іс-әрекеті нысананың шынайы мазмөнын, жұмысындағы білімдендіру міндеттерін шешу барысында туындаұан қиындықтарды, қарама-қайшылықтарды жеңудің тәсілдерін анықтауұа баұытталуы тиіс.
б) Сауалнама (анкета). Яғни, бұл арнайы іріктеліп алынұан танымдық сұрақтар мен олардың мүмкін деген жауаптарының варианттарының талапқа сай логикалық құрылысының жиынтыұы. Анкетадаұы сұрақтардың жауаптары болмаса, онда ол ашық сұрақтар деп аталады. Статистикалық сараптан өткізуді жабық сұрақтарұа қарағанда ашық сұрақтарға жасау қиындық туғызады.
Сонымен қатар, алдыңұы қатарлы жаңашыл-педагогтардың озық тәжірибелерін зерттеу болашақ Ұрпақты оқыту және тәрбиелеумен тыұыз байланысты болады. Тәжірибе- педагогтың Ұзақ жылдар бойындаұы педагогикалық процесс барысында жасаұан іс-әрекеттерінің нәтижесінде жинақтаұан шеберлігі, шыұармашылық қабілеті. Ал, оқушылардың интеллектуалды-даралық ерекшеліктері мен қабілеттері туралы мағлұмат беретін әдістің бір түрі-оқушылардың жазбаша, графикалық және шыұармашылық жұмыстары. Сонымен эмпирикалық зерттеу әдісі ғылыми-зерттеу жөмыстарын іске асыруда жетекші роль атқарады.
Ғылыми танымның үшінші кезеңі немесе ең жоғарғысы – әдіснамалық кезең болып табылады. Танымның әдіснамалық кезеңіпедагогикағылымының категорияларымен, «белгісіз білімді білу туралың білімдерді айқындаумен сондай-ақғылыми-педагогикалық зерттеу әдістемесі ретінде белгілі теорияларды қолданумен байланысты мәселелерді шешуге бағытталады.
Достарыңызбен бөлісу: |