«Білім беру жүйесіндегі қазақ ұлттық мектебінің қалыптасуы мен дамуы»
жүктеу/скачать 1.91 Mb. Pdf көрінісі
|
| ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе, таңдап алған тақырыптағы зерттеу жұмысымызды жазу барысында төмендегідей нәтижелерге қол жеткіздік. Онда 1915-1941 жылдар аралығындағы Қазақстанда бастауыш мектептердің қалыптасуы мен дамуында орын алған тарихи-педагогикалық жүйелердің түрлері, оқу-ағарту саласындағы жұмыстар мен бастауыш мектептердің типтері және олардың өздеріне тән құрылымдық мазмұндарына сәйкес оқу-тәрбие қызметін ұйымдастырудың ерекшеліктерінің болғандығы дәлелденеді. 1. Зерттеу жұмысында ХХ ғасырдың 1915-1941 жылдар аралығындағы Қазақстандағы бастауыш білім берудің тарихи-әдіснамалық жүйесі жасалып, тарихи-педагогикалық және әдістемелік тұрғыдан сипаттамалар беріліп, талдаулар жасалынды. 2. Зерттеліп отырған тарихи кезеңді үшке бөліп қарастырдық /1 кезең 1915-1917 жылдар қазақ жеріндегі бастауыш мектептердің орыстандыру пиғылдағы миссионерлік саясат аясындағы педагогикалық жүйеден алшақтау барысы және ұлттық жазу таңбасының /төте оқу/ түзілу негізінде ұлттық бастауыш мектептердің құрылуы, оқушылардың ана тілінде білім алуының басты жылдары. 2 кезең 1918-1929 жылдар аралығы – ұлттық бастауыш мектептердің дамуы және ыдырауы. Қазақ мектептерінде орыс тілін оқыту міндеттеу, оқу жоспарлары мен бағдарламаларды, оқулықтарды жазу және мазмұндық құрылымының жүйелік сипатын бір орталықтан басқарылатын кеңестік қоғам құрылысындағы идеологиялыққа бағындырудың жүзеге асырылуы. 3 кезең 1930-1941 жылдар аралығы кеңестік қоғамдағы орталықтандырылған білім беру жүйесінің дамуы және қазақ жазу таңбаларын /латынға көшу/ өзерту, жасанды сауатсыздықты жою жұмыстары мен орыстың қолданыстығы жазу /керильицаға/ таңбасына өту кезеңі білім беру тарихы саласы бойынша негізделді. Бастауыш мектептердің даму тарихындағы, олардың типтері әрі өзіндік сипатының, тарихы мен дамуын, білім берудегі оқу бағдарламаларының жетілдірілудегі білім мазмұны, оқу-тәрбие жұмыстарының ана тілінде ұйымдастырылуының кезеңдік ұласымы айқындалды. 3. ХХ ғасырдың 1915-1941 жылдар аралығындағы Қазақстандағы бастауыш мектептер мен бүгінгі бастауыш білім беру жүйесінің өзар тарихи- педагогикалық байланыстылығы анықталып, олардың сабақтастығы дәлелденді. 4. «Қазақстандағы бастауыш мектептердің тарихы» /1915-1941 жж./ атты тақырыптағы элекивті курс жасалып, педагогика тарихы пәнінің оқу материалдарын толықтыруға мүмкіндік беретіндігі жоғары оқу орындарындағы болашақ бастауыш сынып мүғалімдерін даярлайтын бөлімдердің білім бағдарламасына ендіріліп, анығын нақтылауға бағытталған педагогикалық эксперимент жүргізу арқылы нәтижелері анылып, тиімділігі дәлелденді. Диссертациялық жұмыстың ғылыми аппаратында қойылған ғылыми болжамның және бүкіл зерттеу жұмысының құрылымдық жүйесінің 129 дұрыстығы дәлелденді. Зерттеу жұмыстың нәтижелері Қазақстандаға білім тарихына қатысты білімдер қорын толықтырады және оны педагогика тарихына қатысты зерттеулер мен ізденушілік жұмыстарды кеңінен пайлануға болатындығы анықталды. Ғылыми-зерттеу жұмыстың нәтижелеріне сүйене отырып, бастауыш білім беру кезеңіндегі педагогикалық тәжірибелердің дамуына ықпал жасау және болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда немесе олардың кәсіби білімдерін жетілдіру мен арттыру бағытында төмендегідей ұсыныстар жасаймыз: 1. Қазақстандағы бастауыш мектептердің даму тарихын 5В010200 - «Бастауышта оқытудың педагогикасы және әдістемесі» мамандығының оқу жоспарына элективті курс ретінде оқытылуы тиімді деп санаймыз. 2. Бастауыш сынып мұғалімдерінің біліктігін жетілдіру институттарында бастауыш білім берудің тәжірибесі, тарихы және теориясының қалыптасуы жөнінде арнайы дәрістер мен тәжірибелік оқыту жұмыстарын жүргізуге болады. 3. Бастауыш сыныптардағы педагогикалық үдерісті ана тілде ұйымдастыру, шет тілін қосымша оқыту барыстарында осы тарихи- педагогикалық зерттеудегі бастауыш мектептердің педагогикалық тәжірибесіне мән беру, ескеру. 4. 1915-1941 жылдар аралығындағы Қазақстандағы бастауыш мектептерінде тәрбие беру жұмысының тәжірибелерін негізге алып, қазіргі бастауыш білім кезеңіндегі ұйымдастырылатын тәрбие жұмыстарына өңдеп, икемдеп қолдану - Қазақстандық патротизмге, елжандылыққа және тәуелсіз қоғамдық сананы берік қалыптастыру мен дамытуға өз нәтижесі беретіні анық. Қазақстандағы оқу-ағарту жүйесіндегі бастауыш мектептердің типтері мен олардың өзіндік мазмұндық ерекшеліктерін зерттеп, тәжірибелерін талдауда, педагогикалық мұралар мен білім тарихи саласы бойынша болашақ ізденушілерге, зерттеу жұмыстарымен айналысатын ғалымдарға төмендегідей тақырыптардың жобасын ұсынамыз. 1.Бастауыш мектептердегі білім беру мазмұны 1941-1990 жж арлығындағы кезеңді зерттеу қажеттілігі. 2.Егеменді Қазақстанның бастауыш білім беру мазмұнының тарихын зерттеу /1991 ден бүгінге дейінгі уақыт/. |