Өсімдіктерді вегатативті көбеюлері - бұл ұрықтандырмау, яғни өсімдіктің тамыры арқылы көбейту жолы. Бактериялар үшін клондау көбеюдің жалғыз ғана жолы болып табылады. Әдетте бактерияларды нөмірлік көбейту ретінде ғана мағына береді.
Клондау жалпы 2-ге бөлінеді: жартылай және толығымен. Жартылай клондау ағзаның белгілі бір бөлігі ғана қалыптасады, яғни қандай да бір ұлпалар. Толығымен клондау ағза толығымен қалыптасады.
Медицинадағы жасушалық терапия - ұлпаларды клондаудағы ең бір дамыған, перспективалы клондау түрі болып табылады. Бұл клондау репродуктивті және терапевтикалық атқа ие. Репродуктивті клондау нәтижесінде жалпы бүтін ағза пайда болады. Ғылыми мақсаттар бойынша мұндай әдіс бұрын жойылып кеткен, зерттелмеген немесе сирек кездесетін ағзаларды қайта қалпына келтіруде қолданылған. Терапевтикалық клондау нәтижесінде жалпы бүтін ағзаны белгілі бір мақсаттарға байланысты алмайды. Алынған жасушалар керекті ұлпалар мен биологиялық құрылымдар алуда қолданылады. Жүргізілген тәжірибелер кезінде жазылмайтын ауру деп есептелген аурулардың терапевтикалық клондаудың нәтижесінде емдеуге болатындығын көрсетті.
Адамды клондау - кез-келген жеке тұлғаны (қазіргі немесе бұрыннан бар) дәл репликациялайтын генетикалық деңгейде адам тіршілік иелерін құру мүмкіндігі. Табиғат жасаған клондардың мысалы ретінде әдеттегі жүктіліктен туатын бірдей егіздерді қарастыруға болады.
Ұлы тұлғалар мен өлгендерді клондау. Егер тін үлгісі дұрыс мұздатылған болса, адам қайтыс болғаннан кейін ұзақ уақыт бойы клондалуы мүмкін. Болашақта бұрынғы танымал адамдардың шаш, сүйек, тіс үлгілерінен клондар жасауға болады.
Клондау тарихы. Омыртқалыларды клондау жұмыстары қосмекенділерде 50-ші жылдардың басында басталды. Бұл тәжірибелер генетиктерді сүтқоректілердің эмбриондарын клондау эксперименттерін бастауға итермеледі. 1977 жылы хоппе мен Илменсидің жеті ересек аналық тышқан алғаны туралы сенсациялық хабарламасы пайда болды, олардың бесеуінде тек аналық, ал екеуінде әкелік гендер болды. Алайда, мұндай эксперимент ешкімге сәтсіздікке ұшырағандықтан, бұл жаңалық күмән тудырды.
1997 жылы алғаш рет ересек жануарлардың соматикалық жасушаларын қолдана отырып, Долли есімді қой клонын (көшірмесін) алуға болатындығы туралы хабарлама алынды. Өмірінің 6 жасында ол артрит пен иммундық жүйенің күрт әлсіреуінен аман қалды. Жүргізілген зерттеулерден кейін генетиктер көңіл көншітпейтін үкім шығарды: бұл кәрілік және емдеу мағынасыз. 2002 жылы прогрессивті өкпе ауруынан кейін Долли қойын эвтанизациялауға тура келді.
Достарыңызбен бөлісу: |
