2-бөлімге сұрақтар:
76. Маркетингтің пайда болу және дамуының экономикалық алғышарттары
Біздің еліміздің экономикасының нарықтық қатынастарға өтуі маркетингті кәсіпорынның шаруашылық қызметін басқару тұжырымдамасы ретінде пайдалану қажеттілігін сезінуге әкелді.
Қазіргі уақытта «маркетинг» сөзі шаруашылықтағы адамдардың, эконо-мистердің, кәсіпкерлік қызметпен айналысатын және рынокты, сұранысты бақылау және болжау, рынокта жұмыс істеу стратегиясы мен тактикасын әзірлеу негізінде пайда алу жолдарын іздейтін, іскер адамдардың пікір-таластарында жиі айтылады. Көптеген отандық кәсіпорындарда бүгінгі күні маркетингтің арнайы қызметтері құрылған. Маркетинг рынокпен тікелей байланысқан, ғылыми пән болып табылады. Ол туралы дұрыс түсінік алу үшін «рынок» категориясының және рынок элементтерінің мәнін түсіну қажет.
Барлық экономикалық субъектілерді орындалатын функцияларға сәйкес 2 топқа бөлуге болады – сатып алушылар мен сатушылар. Сатып алушыларға тауарлар мен қызметтерді сатып алатын тұтынушылар жатады. Бұл еңбекті сатып алатын фирмалар, олардың көмегімен олар тауарлар мен қызметтерді өндіреді. Сатушыларға өз тауарлары мен қызметтерін ұсынатын фирмалар, өзінің жұмыс күшін сататын еңбекшілер және оларды жалға беретін және өткізетін ресурстар иелері жатады. Адамдар мен фирмалардың көпшілігі бір мезгілде сатып алушылар да, сатушылар сияқты да жұмыс істейді, бірақ біз үшін оларды бірдеңе сатып алғанда - сатып алушылар, олар бірдеңені сатқанда сатушылар деп есептеген ыңғайлы.
77. Нарықты ғылым ретінде маркетингтің әлеуметтік-экономикалық мәні, ерекшелігі мен эволюциясы
«Маркетинг» ұғымы ағылшынның «mагkеt» (нарық) сөзінен шыққан, ал «инг» жалғауы нарық жасаушы немесе нарық аумағындағы қызмет дегенді сипаттайды. Маркетинг ірі ауқымды өндірістің қалыптасуы және бәсекелестіктің күрт шиеленіскен жағдайында өнімді өндіру мен өткізуді басқарудың әдісі ретінде бөлініп шыкты.
Маркетингтің эволюциялық даму кезеңі ғасырдан астам уақытқа созылып келеді. Ірі ауқымды өндіріс қалыптасып, бәсекелестіктің күрт шиеленіскен жағдайларында өндірісті басқару және өнімді өткізу әдісі ретінде ол, ең алғаш АҚШ-та, содан кейін Еуропа елдерінде де пайдаланыла бастады.
XX ғасырдың 60-жылдары маркетинг ғылыми негізделді және нарық жағдайында өнімді сатудың тиімді әдісі ретінде кең қолданылды, 70-жылдары өнеркәсіпте белсенді пайдаланылды, ал 80-жылдары қызмет көрсету саласына және коммерциялық емес іс-әрекетке де енгізіле бастады.
Достарыңызбен бөлісу: |