Булгакова Д. А. Мемлекет жəне қҰҚЫҚ теориясы
Құқықбұзушылықтың заңды құрамы
жүктеу/скачать 0.85 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2. Құқықбұзушылықтың заңды құрамы – бұл құқықбұзушы-
лықтың заңды жауапкершілікке тарту үшін қажетті жəне жеткі- лікті белгілерінің жүйесі. Заңды құрамға мыналар жатады: 1. Құқықбұзушылықтың субъектісі – бұл осы əрекетті немесе əрекетсіздікті жасаған құқықəрекетқабілетті жеке тұлға немесе əлеуметтік ұйым. 2. Құқықбұзушылықтың объектісі – бұл осы құқықбұзушы- лықтың неге бағытталғанын көрсетеді. Объектінің түрлік жəне тектік түрлерін бөліп қарастырады. Тектік объект ретінде қоғам- дық қатынастар орын алса, түрлік объектіге өмір, денсаулық, абы- рой, мүлік жəне т.б. жатады. 3. Құқықбұзушылықтың субъективтік жағы – бұл тұлғаның өз əрекетіне жəне оның салдарына деген субъективтік қатынасын сипаттайтын белгілердің жиынтығы. Бұл жерде басты категория болып кінə табылады. Кінə дегеніміз тұлғаның өзі жасаған құқыққа қайшы əрекетіне психологиялық қатынасы. Кінəнің екі түрі болады: қасақаналық жəне абайсыздық. Қаса- қаналық тікелей жəне жанама болып бөлінеді. Тікелей қасақа- налықта тұлға өз əрекеттерінің қоғамға қауіпті сипатын сезінеді, зиянды салдардың туу мүмкіндігін түсінеді жəне осы салдардың тууын қалайды. Жанама қасақаналықта тұлға өз əрекеттерінің қо- ғамға қауіпті сипатын сезінеді, зиянды салдардың туу мүмкіндігін түсінеді жəне осы салдардың тууын қаламаса да, олардың туындауына саналы түрде жол береді. Абайсыздықтың да екі нысаны болады: менмендік жəне немқұ- райдылық. Менмендікте тұлға өз əрекеттерінің қоғамға қауіпті салдарын түсінеді, алайда жеткілікті негізсіз олардың алдын алуға тырысады. Немқұрайдылықта тұлға өз əрекеттерінің қоғамға қау- іпті салдарын болжай алмайды, алайда дұрыс зейін қойғанда оларды байқауы мүмкін əрі тиіс еді. 4. Құқықбұзушылықтың объективтік жағы – бұл осы құқық- бұзушылықты сипаттайтын сыртқы белгілердің жиынтығы, оларға мыналар жатады: а) əрекет немесе əрекетсіздік; ə) құқыққа қай- шылық; б) зиянды нəтиже; в) əрекет (əрекетсіздік) пен зиянды салдың арасындағы себепті байланыс. жүктеу/скачать 0.85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|