Мүше культурасы және жасушалар культурасы

39
3 кесте. Мүше және жасуша культураларының сипаттамасы. 
Мүше культурасы 
Жасуша культурасы 
1.Мүшенің құрамындағы жасушалар 
бүтін 
ағзаның 
ішіндегідей 
әрекеттеседі, яғни гистологиялық 
бүтіндікті сақтйды; 
1. 
Құрылымдық 
ұйымдасуы, 
гистотиптік бүтіндігі мен онымен 
байланысты 
биохимиялық 
қасиеттері болмайды. 
2.Жасушалардың 
конгломераты 
(мүше) 
болып 
табылуына 
байланысты көбейе алмайды. 
2.Жасушалар биомассаның үлкен 
мөлшерінің шығуымен бөлінеді. 
3.Жасушалар (маманданған). 
3. 
Жасушалар 
дифференциалданбаған 
(маманданбаған). 
4.Клондау, 
селекциялау, 
таза 
жасушалар линиясын алу, зерттеу 
немесе жасушалардың қасиеттерін 
өзгертіп, 
осы 
қасиеттерді 
тұрақтандыру мүмкін болып етеді. 
5. Сандық мәнде нәтиже алу 
мүмкіндігі бар. 
Ұлпа көзі. Не таңдаған жөн: эмбрироналды ұлпа ма, әлде ересек ағза ұлпасын 
ба? 
Эмбриондық ұлпалардың бірнеше практикалық артықшылығы бар: 

Тиімді өсу; 

Өміршеңдігі; 

Мамандануының төмен дәрежеде болуы, осы жағдай олардың 
мамандануын зерттеуге және көп мөлшерде биомасса алуға мүмкіндік 
береді.
Не таңдаған жөн: қалыпты ұлпаны ма, әлде ісік ұлпасын ба? 
4 кесте. Қалыпты ұлпа мен ісік ұлпасының салыстырмалы қасиеттері. 
Қалыпты ұлпа 
Ісік ұлпасы 
1. Ұлпалардың басым бөлігінің өмір 
ұзақтығы 
шектеулі 
болып, 
олардың кейбіреуі ғана шектеусіз 
ұзақ уақыт бойы бөліне алады: ит 
бүйрегінің жасушалары MDCK, 
3Т3 фибробласттары. 
1.Жасушалардың 
бөлінуі 
шексіз 
болады; 
2. Қалыпты 
жасушалар 
дифференциалданбаған 
(маманданбаған) күйінде өседі. 
3. Пролиферацияға 
жартылай 
дифференциалданған 
жасушаларға қабілетті. 
Субстраттың мәні және оны таңдау. 

40
Субстраттың табиғаты анықталады: 

Қолданылатын жасуша түрін; 

Зерттеу жұмыстарының түріне; 
Қандай субстратты таңдаса болады? 
Нейрондар, бұлшықет жасушаларын және кейбір эпителиалды 
жасушаларды өсіру кезінде пластмассалық ыдыстың бетіне оң заряд беру 
үшін желатин немесе коллагенмен қапталады. 
Полистирол да кеңінен қолданыла бастады, оны ылғалдануды 
жоғарылату және ыдыс бетіне теріс заряд беретіндей етіп өңдейді. 
Культура өсіретін қандай ыдыс таңдаған жөн? 
Культура өсіретін ыдысты таңдау кезінде шешуші фактор болып 
табылады:

Қажетті жасуша саны; 

Қажетті параллельдер саны; 

Үлгілерді алу реті; 
Петри 
табақшалары 
флакондарға 
қарағанда 
арзанырақ 
және 
жасушаларды келесі өңдеуге, мысалы бояуға, ыңғайлы. 
Флакондар герметикалы жабық болуы мүмкін; және ол кезде 
көмірқышқыл газының үрлеуін іске асыратын инкубатордың қажеті жоқ, 
оған қоса, флакондарды қолданған кезде культуралардың зақымдану қаупі 
төмендей түседі.
Суспензиялық культураларда ыдыстың көлемі шешуші фактор болып 
табылады.
Жасушалық культураларды тасымалдау және сақтау. 
Кейбір бірінші реттік жасушалар өндіруші фирмалардан алына алады. 
Егер өндіруші компания жақын жерде орналасып, бөліп алынған 
жасушаларды сол күні жеткізе алса, онда мұндай жағдай қанағаттанарлық 
болып есептеледі. Басқа жағдайларда бірінші реттік жасушаларды 
зерттеушілердің өздіктері алуына тура келеді.
Кейбір өндіруші фирмалар жасушалар культураларының жасушалар 
культураларын сұйық азотта қатырып, қатырылған күйінде қатты көмір 
қышқылында тасымалдайды.Құрғақ мұздың температурасында жасушалар 
культурасының өміршеңдігі төмен болғандықтан, оларды алған бойда 
қолданып тастау керек немесе сұйық азотта қайта қатыру қажет.
Қатырылмаған жасушаларды моноқабат түрінде не культуралық 
ортаның іздері ғана бар ыдыста, не қоректік ортамен толтырылған ыдыста 
тасымалдаған жөн. Бұл екі жағдайда да қоректік ортаның булануын 
болдырмау мақсатында ыдыстың ауызы мұқият жабылған болуы керек, және 
тасымалдау кезіндегі температура 10 -37˚С температуралық диапозоннан 
шықпауы тиіс. Мұндай талаптар сақталған уақыттың өзінде де 
жасушалардың зақымдануы кездесііп тұращды, сондықтан тасымалдаудың 
мұндай әдісі тек қысқа арақашықтыққа ғана жарамды.
Жасушалық культураларға арналған қоректік орталар мен қан сарысуын 
арнайы фирмалардан алған абзал.

41

жүктеу/скачать 1.81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: