Д. Н. Аяганов., доктор PhD, доцент
VII ТАРАУ. ТІРЕК ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІ
жүктеу/скачать 6.23 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7.2. СҮЙЕКТЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
| VII ТАРАУ. ТІРЕК ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІ
7.1. ТІРЕК ҚИМЫЛ АППАРАТЫ, ОНЫҢ ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК. Тірек қимыл жүйесіне қаңқа және бұлшық ет жатады. Қаңқа келесі функцияларды орындайды: 1.Тірек; 2. Қорғаныш; 3. Қозғалтқыш; 4. Гемопоэз; 5. Зат алмасуға қатысады (сүйектер-фосфор, кальций, магний, темір және т.б. тұздарының қоймасы). Сүйектерге бекітілген бұлшықеттер кезең кезеңімен жиырылу кезінде қозғалысты қамтамасыз етеді. Бұлшықеттерге келесі функциялар тән: 1. Қорғаныс (олар дене қуыстарын шектейтін және ішкі мүшелерді механикалық зақымданудан қорғайтын қабырғалардың құрамына кіреді); 2. Онтогенез процесінде бұлшықеттер орталық жүйке жүйесінің құрылымы мен функциясының қалыптасуына әсер етеді; 3. Тірек функциясын орындайды, дененің белгілі бір күйін сақтайды. 7.2. СҮЙЕКТЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ Сүйек-бұл мүше. Өйткені ол белгілі бір пішінге, құрылымға, функцияға ие. Сүйек негізінен сүйек тінінен тұрады. Сүйек тіндері кез - келген басқа дәнекер тіні сияқты, жасушалардан (остеоциттер, остеобласттар және остеокласттар) және жасушааралық заттан (оның құрамына коллаген талшықтары мен бейорганикалық тұздар кіреді) тұрады. Балалар мен ересектердің сүйектері химиялық құрамы бойынша ерекшеленеді. Сонымен, ересек адамдар сүйектерінде – 50%, бейорганикалық заттар – 22%, органикалық заттар, олар бірге оссеин деп аталады. 28% (май, коллаген, көмірсулар, нуклеин қышқылдары) болады. Ересектердің сүйектеріндегі бейорганикалық заттардың көп бөлігі оларға сынғыштық береді. Жаңа туылған нәрестенің сүйегі судың көп мөлшерімен сипатталады, сонымен қатар балалардың сүйектерінде оссеин көп, бұл сүйекке серпімділік пен қуат береді. Ересек адамның қаңқасы 203-206 сүйектен тұрады, ал бала – 356 сүйектен тұрады. Сүйектің құрылымдық бірлігі-остеон немесе гаверсия жүйесі. Остеон-бұл бір-біріне үстіне орналасқан цилиндрлер түріндегі сүйек пластинкаларының жүйесі, олардың ортасында тамырлар мен нервтер өтеді (гаверс каналы). Остеондар бірігіп, периостеумның астында орналасқан сүйектің аралас затын құрайды. Периостеум-бұл екі қабаттан тұратын дәнекер тіндік пластинка: талшықты (сыртқы) және камбийлік (ішкі). Камбиальды қабат дененің өсуі кезінде сүйек түзетін остеобласттардан тұрады. Ол сүйекті қалыңдығында өсіреді. Сүйектің коректенуі және иннервациясы периостеум арқылы жүзеге асырылады. Периостеум бас сүйегінің жалпақ сүйектерінен басқа барлық сүйектерді қамтиды. жүктеу/скачать 6.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|