Д. Н. Аяганов., доктор PhD, доцент
Туғаннан кейін бас сүйегінің дамуының үш кезеңі бар
жүктеу/скачать 6.23 Mb.
|
| Туғаннан кейін бас сүйегінің дамуының үш кезеңі бар:
1. Өсу кезеңінін максималдылығы (туғаннан 7 жасқа дейін); 2. Салыстырмалы тыныштық кезеңі (7 жылдан 14 жылға дейін); 3. Негізінен бет сүйегінің өсу кезеңі (14 – тен қаңқа өсуінің соңына дейін-20-25 жыл). Жаңа туған нәрестеде тігістер (бас сүйек сүйектерінің үздіксіз қосылыстары) 30 жастан кейін оссификацияланатын дәнекер тіндік қабат түрінде болады. Туу моментіне сүйектерінің бұрыштары да шеміршек тәрізді. Олардың арасында тінмен (фонтанельдермен) толтырылған кеңістіктер бар. Олардың алтауы бар: фронтальды (2,5-тен 5 см-ге дейін) - арасында орналасқан фронтальды және париетальды сүйектер өмірдің екінші жылында өседі; оксипитальды париетальды және оксипитальды сүйектер арасында орналасқан (1 см - ге дейін) және босанғаннан кейін 2-3 айда өседі; жұптасқан сына тәрізді және емізік тәрізді фонтанеллалар құрсақішілік даму кезеңінде немесе туылғаннан кейін бірден өседі. Қаңқа бұлшықеттерінің қалыптасуы дамудың өте ерте кезеңдерінде жүреді. Құрсақ ішілік дамудың сегізінші аптасында барлық бұлшықеттер ерекшеленеді, ал оныншы аптада олардың сіңірлері дамиды. Балаларда ең алдымен іш бұлшықеттері дамиды, кейінірек – шайнау бұлшықеттері. Бірінші жылының соңында ұрт бұлшық еттері кеңістікті ауыстыру үшін дами бастайды. Жоғарғы аяқтардың бұлшықеттері туылған кезде төменгі аяқтардың бұлшық еттеріне қарағанда дене салмағына байланысты үлкен массаға ие. 9-10 жасқа дейін иілгіш бұлшықеттердің тонусы экстензордың тонусынан асып түседі, сондықтан балаларға ұзақ уақыт бойы тік тұру, отыру кезінде артқы жағын түзу ұстау қиынға соғады. Мектепке дейінгі және кіші мектеп жасындағы ұлдардың бұлшықет күші қыздардың бұлшықет күшіне тең. 12-16 жаста түтік сүйектерінің ұзаруымен қатар бұлшықет сіңірлері де ұзарады, сондықтан бұлшықеттер ұзын және жұқа болады, ал жасөспірімдер ұзын аяқты болып көрінеді. 15-18 жаста бұлшықеттердің белсенді өсуі байқалады. Бұлшықеттің ұзындығы 23-25 жылға дейін, ал қалыңдығы 35 жылға дейін созылуы мүмкін. Бұлшықеттердің химиялық құрамы жасына қарай да өзгереді. Балалардың бұлшық еттерінде су көп, олар нуклеопротеидтерге бай. Өскен сайын актомиозин мен АТФ, креатинфосфор қышқылы, миоглобин өседі. Миоглобин оттегінің көзі болғандықтан, оның мөлшерінің ұлғаюы бұлшықеттің жиырылу қызметін жақсартуға ықпал етеді. жүктеу/скачать 6.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|