1.12.6 Аралас сүрекдiндер.Аралас сүрекдiң дегеніміз – ағаштың бірнеше түрінен құралған алқа ағаштар. Көбінесе, қолайлы кезеңде бiршама орнықты және өнiмдi сүрекдiң қалыптасуы әр түрлi ағаш түрлерінің биологиялық бiр-бiрiне сәйкес өсуiмен қамтамасыз етiледi, ал орнықты аралас сүрекдiңнiң биологиялық мәні барлық түрлердің немесе түрлер тобының бiр-бiрiне және өсiп-өну орны жағдайына биологиялық сәйкестігінің сақталуында болып табылады. Орманды дала қара топырағында емен және оның көптеген серiктестерінен – үйеңкi, жөке, қарағаш, шаған және тағы басқалардан құралған аралас сүрекдiңдер өседi.
Аралас сүрекдiңде қолайлы түраралық өзара әсерлермен қатар, шиеленiскен түраралық күрес жүрiп жатады, көбінесе, емен көктерекпен, қарағай қайыңмен, көктерекпен, шыршамен басылып тасталады. Аралас сүрекдiңдердегi өзара әсерлер мен қатынастар физикалық және физиологиялық-биохимиялық ықпал арқылы көрiнедi, олар тiкелей және жанама, оң немесе терiс болуы мүмкiн.
Осыларды, сондай–ақ, экономикалық талаптарды ескергенде сүрекдiңдердiң өз артықшылықтары мен кемшiлiктерi де болады.
1.12.7 Қарапайым және күрделi сүрекдiңдер. Қарапайым сүрекдiң – ағаштардың желегі бірдей биіктікте өскен, яғни, бір сатыдан (қабаттан) құралған орман. Мұндай сүрекдiңдердiң табиғатта құрылу процесі таза және аралас алқа ағаштарға тән заңдылықтарға бағынады. Оларға өсiп-өну орнының эдафикалық жағдайларын, экологиялық режимнің өзгеру деңгейiн, биотикалық себептерiн, ағаш түрлерінің биологиясы мен экологиясын жатқызу керек. Ағаш тобының пішіні, сондай-ақ, жасына сәйкес келетін бiтiмiмен тығыз байланысты. Белгілі бір ағаш түрі немесе сүрекдің үшiн құнарлы, оңтайлы ылғалды топырақта пішіні жағынан күрделi сүрекдiңдер қалыптасады.
Күрделі сүрекдiң – ағаштардың желегі әртүрлі биіктікте өскен, яғни, бірнеше сатыдан (қабаттан) құралған орман. Күрделi алқа ағаштарда бiр және әр түрлi сатыдағы ағаш түрлері арасында, үстiңгi сатының астыңғыға әсерi секілді өзара көп жақты байланыстар түрінде көрiнiс табады. Қарапайым және күрделi алқа ағаштар артықшылықтары мен кемшiлiктерi, көбiнесе таза және аралас сүрекдіңдерге ұқсас, себебi күрделi сүрекдiңдер, әдетте, аралас, ал тазалары қарапайым болып келеді.