Дәріс 1 кіріспе. Жеке даму биологиясының ҚЫСҚаша тарихы
Қартаю — онтогенез сатысы
жүктеу/скачать 1.23 Mb.
|
| Қартаю — онтогенез сатысы. Қартаю жануарлар онтогенезінің соңғы кезеңі, оның ұзақтағы түрлік белгі және әртүрлі жануарларда түрлі жолмен өтетін жалпы өмір сүру ұзақтығымен анықталады. Қартаю адамдарда біршама анық зерттелген. Адамның кәрілігі туралы әртүрлі анықтамалар белгілі. Әсіресе, аса кең таралған анықтамалардың бірі ағза жасының ұлғаюымен жүретін және оның сырқаттары немесе тіршілігін жоюға алып келетін жүйелі өзгерістердің жинақталуына негізделеді. Адамның қартаюын зерттейтін ғылымды геронтология (грекше geron-қария, logos-ғылым) деп атайды. Оның мақсаты, ересек ағза мен тіршілігін жою арасындағы жас шамасының ауысу заңдылықтарын зерттеу.
Қартаю жануарлар онтогенезінің соңғы кезеңі, оның ұзақтағы түрлік белгі және әртүрлі жануарларда түрлі жолмен өтетін жалпы өмір сүру ұзақтығымен анықталады. Қартаю адамдарда біршама анық зерттелген. Адамның кәрілігі туралы әртүрлі анықтамалар белгілі. Әсіресе, аса кең таралған анықтамалардың бірі ағза жасының ұлғаюымен жүретін және оның сырқаттары немесе тіршілігін жоюға алып келетін жүйелі өзгерістердің жинақталуына негізделеді. Адамның қартаюын зерттейтін ғылымды геронтология (грекше geron-қария, logos-ғылым) деп атайды. Оның мақсаты, ересек ағза мен тіршілігін жою арасындағы жас шамасының ауысу заңдылықтарын зерттеу. Геронтологиядағы ғылыми зерттеулер әртүрлі салаларда қолданылады, ол жасушадағы ферменттер белсенділігінің өзгерістерінен бастап, орта күйзелістерінің психологиялық және әлеуметтік факторлар кәрі адамдардың мінез-құлқына әсерін анықтаумен анықталады. Адамда физиологиялық кәрілікті, жаспен байланысты қарттықты және әлеуметтік факторлар мен ауруларға байланысты мезгілсіз кәрілікті ажыратады. БӘДСҮ — ң (ВОЗ) ұсыныстарына сәйкес адамның кексе жасы деп - 60 — 75 жасты, ал кәрілікті 75 жас және одан жоғарысын санауға болады жүктеу/скачать 1.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|