6.3 Тұрмыстық қызмет көрсету жүйесі
Қазіргі жағдайда тұрмыстық қызмет көрсету өндірісін ұйымдастыру кәсіпорының ішкі орта элементтеріне жатады, ал тұрғындарға қызмет көрсету кәсіпорынның сыртқы ортасымен байланысты элементі болып табылады. Сервис саласындағы кәсіпорынның қызмет көрсетуді ұйымдастыруы, тұтынушыларға қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделін қалыптастыру болып табылады.
Қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделін жасау, тұтынушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру жағдайы мен сипатына әсер ететін нақты факторлар мен шарттарға негізделеді. Қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделі түсінігі, экономикалық мазмұны бойынша нақтылауды талап етеді.
Қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделі біздің пікіріміз бойынша- ол тұтынушыларға қызмет көрсетудің анықталған түрі және соған негізделген өндіріс ұйымының қызметі. Тұтынушыларға қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделінің маңызды сипаттамалары:
қызмет көрсетуді ұйымдастыру типі;
стратегия;
басты ұйымдастырушылық міндет.
Модель (латын тілінің modulus сөзінен шыққан, қазақ тіліне өлшем, норма, үлгі деп аударылады) аналог, кесте, құрылым нақты белгілер жүйесіндегі концептуальды- теоретикалық білім ретінде қарастырылады, модель тұпнұсқасы, тұпнұсқалық басқару немесе жаңадан жасау үшін қызмет етеді.
Экономикалық әдебиеттерде, ұйымдастырушылық модельдер:
өндірісті ұйымдастыру;
ұйымдатырылған механизм;
басқару жүйесі;
операцялық жүйе;
ұйымдық және координациялық басқару функцияларының формасын іске асыру;
басқарудың кибернетикалық кестесі – секілді қарастырылады.
Бұдан басқада, «ұйымдастырушылық модель» ұғымы әртүрлі контекстерде, кәсіпорын шеңберіндегі ұйымдық және басқару қарым-қатынастар сипатымен байланысты қолданылады. Экономикалық әдебиеттерде, ұйымдастырушылық модель біруақытта әртүрлі және жиі өзара шешімдегі көзқарастар сипатында анықталады.
Алғашқы ғылымға мәлім, сервис бизнесінің моделін П.Эглиер және Э.Дангард құрады және бұл сфера үшін маркетинг кешенін (баға, тауар, өткізуді ұйымдастыру және өнімді орналастыру) жасаған. Нәтижесінде Э.Дангард, Д. Бейтсон, К. Лавлюк және П. Эглиер модельді кеңінен талдай отыра оған маркетингтің ішкі құрамын , нақты персоналды мотивациялау ұғымын енгізді.
Қызмет көрсетудің бұл моделінің мәні, тұтынушылар жүйесі мен сатушылар жүйесінің өзара түсіністік процесінде қызметтің пайда болатындығын білдіреді. Сондықтан да қызметі өндіру, оны жеткізу және тұтыну бір уақытта жүреді.
Қызмет көрсетудің ұйымдастырушылық моделінің міндеттері, біздің көзқарасымыз бойынша қызметті өндіруді ұйымдастыру мен тұтынушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыуда өзара тәуелділік пен өзара байланыстылықты нақты анықтау.
Ұйымдастырушылық моделді құруда, тұрғындарға қызмет көрсетуді ұйымдастырудың әдістемелік негіздеріне сүйене отырып, ішкі маркетинг және сыртқы маркетинг сондай-ақ интерактивті маркетингті қолдану концепциясына сүйену керек.
Біздің пікіріміз бойынша, сервис саласындағы кәсіпорынның қызмет көрсетуді ұйымдастыруының типдік өзгерісіне келесі факторлар әсер еткен:
біріншіден, шектелген дербес шаруашылықтардың, орталықтандырылған басқарудың, орталықтандырылған басқару жоспарының, шектелген шаруашылық дербестікке негізделген командалық-әкімшілік жүйедегі шаруашылық механизмінің бұзылуы;
екіншіден, ашық экономикалық жүйеде кәсіпорындардың қайта құрылуы, орталықтандырылмаған басқару типіндегі жаңа нарықтық шаруашылық жүйесінің құрылуы;
үшіншіден, экономикалық дағдарыстардың жалғасуы, тұтынушылар табыстарының шұғыл диффренциациялануы, кәсіпорын қызметінің тұрақсыздығы, қаржылық ресурсатардың жетіспеушілігі;
төртіншіден, ғылыми-техникалық прогресс қарқынының күшеюі, капиталдың әкелінуі негізінде инновациялық кәсіпкерлік пен инновациялық қызметтің кеңеюі;
бесіншіден, нарықтық қатынастар қалыптасу процесінде болғандықтан, халық шаруашылығының әртүрлі салаларындағы бәсекелестің дамуы әсер етеді ;
алтыншыдан, экономикалық реформаларды жүзеге асыру жалғасуда және қызметтің түрлі облыстардағы және түрлі сфераларындағы экономикалық реформалардың бірдей жүргізілмеуі , біздің көзқарасымызда тұтынушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастырудың үш типін бөлуге мүмкіндік береді:
1-тип: дәстүрлі- тұтынушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру бойынша дәстүрлі міндеттерді қамтытушы кәсіпорын;
2-тип: өтпелі- дәстүрлі міндеттерді ескере отырып, жаңа ұйымдастырушылық міндеттермен толыққан кәсіпорын;
3-тип: нарықтық- тұтынушыларға қызмет көрсетуді үйымдастыру арқылы жоғары сапалыққа негізделген кәсіпорын.
Бақылау сұрақтары:
1. Мекемелерді орналастырудың ерекшелігі
2. Экономикалық тиімділік
3. Өнеркәсіптің қандай құрамдары бар
4. Модель терминіне анықтама, оның қызмет көрсетудегі алатын орны
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Торопов Д.И. Социальное развитие сельских территорий: проблемы и пути решения/ Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.- М.:,2003
2. Симонов Ю. Техническое регулирование в сфере услуг / Стандарты и качество .- М., 2004Шур Д.Л. Основы торговли. Розничная торговля. Настольная книга руководителя- М: ДиС,1999 г.
Достарыңызбен бөлісу: |