Сабақтың тақырыбы " Иондық химиялық байланыс»
Ұйымдастыру сәті.
Сабаққа дайындық (конверттер, жетондар, қағаз, дәптер).
Сабақты ынталандыру:
"Миға шабуыл".
1.Д.И. Менделеевтің химиялық элементтерінің периодтық жүйесін құру құрылымы.
2. Атом құрылысы.
Сабақтың құрылымы:
Әңгіме:
1. Не?
2. Неліктен?
3. Не үшін?
4. Қалай?
Мұғалім: француз жазушысы Антуа де Сент Экзюперидің көптеген керемет туындылары бар. Солардың бірі-әйгілі "Кішкентай ханзада" ертегісі, ол адами қарым-қатынастың сұлулығын растайды.
Кішкентай ханзада Жер планетасында Түлкімен кездесетін XXI тараудан шағын сахналық үзінді көрейік.
- Менімен ойнаңыз, - деп сұрады кішкентай ханзада. – Маған да қайғылы…
- Мен сізбен ойнай алмаймын, - деді Түлкі. – Мен бағынбаймын.
-Ал бұл қалай-баулыйды?
"Бұл ұзақ ұмытылған ұғым", - деп түсіндірді Түлкі. - Бұл дегеніміз: байланыс жасау.
-Дәнекері?
- Міне, - деді Түлкі. - Сіз Мен үшін әлі кішкентай баласыз, жүз мың басқа ұлдармен бірдей. Маған сен керек емессің. Сізге де керек емес. Мен сен үшін тек түлкімін, жүз мың басқа түлкілермен бірдей. Бірақ егер сіз мені бағындырсаңыз, біз бір-бірімізге қажет боламыз. Боласың маған жалғыз тұтастай алғанда тұрғысынан. Мен сен үшін жалпы әлемде жалғыз боламын…
- Мен түсіне бастаймын, - деді кішкентай ханзада.
- Мүмкін, - деп келісті Түлкі. - Жер бетінде не болмайды.
Содан кейін қосты:
- Менің өмірім қызықсыз. Мен тауықтарды аулаймын, ал адамдар мені аулайды. Барлық тауықтар бірдей, ал адамдар бірдей. Және олар қызықсыз өмір сүреді. Бірақ егер сіз мені бағындырсаңыз, менің өмірім күн сәулесімен жарқырайды. Сіздің қадамдарыңыз мен мыңдаған адамдар арасында ажырата бастаймын. Адамдардың қадамдарын естігенде, мен әрқашан қашып, жасыранамын. Бірақ сіздің жүруіңіз мені шақырады, музыка сияқты, мен баспанадан шығамын. Содан кейін-қараңыз! Онда бидай пісіп жатқанын көресіз бе? Мен нан жеймін. Маған құлақ қажет емес. Бидай алқаптары маған ештеңе айтпайды. Және бұл қайғылы! Бірақ сізде алтын шаш бар. Мен де өлкелік болады, сен маған оның қолы соларға тартылатын болады! Алтын Бидай сізді еске түсіреді.
Түлкі үнсіз қалды және кішкентай ханзадаға ұзақ қарады. Содан кейін деді:
- Өтінемін ... мені бағындырыңыз!
-Ал ол үшін не істеу керек?- деп сұрады кішкентай ханзада.
- Біз шыдамды болуымыз керек, - деп жауап берді Түлкі. – Алдымен сол жерде, қашықтықта, Шөпке отырыңыз-солай. Мен сізге сөйлеймін, ал сен үндемей отырасын. Сөздер тек бір-бірін түсінуге кедергі келтіреді. Бірақ күн сайын сәл жақынырақ отырыңыз…
Келесі күні Кішкентай ханзада сол жерге келді.
- Әрқашан бір сағатта келген жақсы, - деп сұрады Түлкі. - Мысалы, егер сен сағат төртте келсең, мен сағат үштен бастап өзімді бақытты сезінемін. Және жақын оытрған сайын өзімді бақытты санаймын. Сағат төртте мен уайымдап, уайымдай бастаймын. Мен бақыттың бағасын білемін! Егер сіз келсеңіз, әр уақытта басқа уақытта мен жүрегімді қай сағатқа пісіру керектігін білмеймін…
Мұғалім: бұл үзінді біздің сабағымыздың тақырыбына қандай қатысы бар деп ойлайсыз?
Не?
Оқушылар: (олар айтады) екі жағдайда да байланыс туралы айтады деген қорытындыға келеді.
Мұғалім: оқылған диалогта қандай байланыс болды?
Оқушылар: достық туралы.
Мұғалім: сізге тағы қандай байланыстар белгілі?
Ұялы, байланысты, телефон, Интернет және т. б.
Мұғалім: Сіз үшін қандай байланыстар маңызды? (дәптердің шеттеріне жазыңыз)
Оқушылар: (сабақтың санын, тақырыбын және өздері үшін маңызды байланыс түрлерін жазыңыз).
Мұғалім: байланыс дегеніміз не? Барлық аталған байланыстарды қандай бір үлкен сөзбен ауыстыруға болады. Байланыстар дегеніміз не?
Оқушылар: (ойланады)
Ал мұғалім осы уақытта айтады.
Мұғалім: қойылған сұраққа жауап беруді жеңілдету үшін Мен сізге ежелгі гректер химияны қалай елестеткенін айтамын. Байланыс, Ежелгі грек ойшылы Эпикур атомдар арасында белгілі бір ілмектер бар деп санайды (екі жұдырық пен екі қолдың иілген саусақтарын көрсетеді), олар арқылы атомдар бір-бірімен ұсталады. Енді бір атомды екіншісінен ажырату үшін күш салу керек.
Сонымен, байланыс дегеніміз не?
Оқушылар: байланыстар күш деген қорытындыға келеді.
Мұғалім: химиялық байланыс дегеніміз не?
Оқушы: бұл молекулалардағы атомдар арасындағы күштер.
Мұғалім: жақсы. Рахмет. Ал адамның күші неде?
Оқушылар: (жауаптардың әртүрлі нұсқаларын беріңіз).Мысалы: (сұлулықта, ақылда, физикалық артықшылықта және т.б.).
Мұғалім: қытай философы Лао Цзудың пікірінше, адам өмірге жұмсақ және әлсіз, ал қартайғанда қатал және күшті. Барлық тіршілік иелері, өсімдіктер мен ағаштар өмірге жұмсақ және нәзік енеді, ал қартайған кезде олар құрғап, қатал болады, жұмсақтық пен икемділік өмірдің белгісі болып табылады. Қаттылық пен күш – кәріліктің серіктері. Табиғатта осы қасиеттерді бір уақытта біріктіретін зат бар ма? (мұз бен суды көрсетеді) қайда айтылады:
Бүкіл әлемде ештеңе жоқ суға қарағанда жұмсақ және икемді. Бірақ ол қатты және күшті қайрайды. Ешкім оның командасын, дегенмен оны кез келген адам жеңе алады. Иілгіш күшті жеңеді, Жұмсақ қатты жеңеді. Мұны бәрі біледі, бірақ ешкім білмейді ол осылай әрекет етуге батылы жетеді. Ол 2,5 мыңжылдықтан бұрын су туралы жазған қытай философы Лао Цзу.
Тек су, мүмкін, оған емес, шалфей осы терең сызықтарды арнады ма?
Оқушылар: (ойланады)
Мұғаліммен бірге олар басқаларды тек ақылмен жеңуге болады деген қорытындыға келеді. Ақыл-ең "жұмсақ" және сонымен бірге ең күшті құрал.
Дөрекі күш кері әсер етеді, ал шыдамдылық сізді ойлануға және түсінуге мәжбүр етеді.
Мұғалім: басқаларды білсе-ақылды.
Өзін жайлы білсе -ойшыл.
Бұл ежелгі ой кез-келген философияның шынайы бастауы.
Достарыңызбен бөлісу: |