Python программалау тілін оқытуда электрондық оқулық құру

40 

 

мақсаттарын  іске  асыру  есебінен  білім  беру  процесінің  барлық  деңгейлерінің 

тиімділігі мен сапасын арттыруды көздейді. 

Оқытудың  озық  технологиялары  негізінен  ауызша  қарым-қатынасқа 

негізделгені  белгілі.  Алайда  ғалымдар  адамның  жадында  сақталған  кез-келген 

ақпаратты,  мысалы,  кескіндер,  дыбыстар  немесе  диаграммалар,  компьютерлік 

технологиялар арқылы оңай көрсетуге болатындығын анықтады. 

Электронды  оқулықтың  ерекшеліктері  оқушылардың  тұлғалық  дамуына, 

оқыту  сапасына  ерекше  әсер  етеді,  ақпараттық  қоғамда  қалыптасады  және 

дағдылар береді: 

- 

ойлауды  дамыту  (мысалы,  байқаушы-әрекеттік,  байқаушы-визуалды, 

интуитивті, шығармашылық, теориялық); 

- 

эстетикалық  тәрбие  (мысалы,  мультимедиялық  технологияларды, 

компьютерлік графиканы пайдалана отырып); 

- 

қарым-қатынас дағдыларын дамыту; 

- 

қиын  жағдайларда  шешім  қабылдау  немесе  қолайлы  шешімдер 

қабылдау қабілетін дамыту; 

- 

физикалық эксперименттік зерттеу дағдыларын дамыту; 

- 

ақпараттық мәдениетті және ақпараттық жетістіктерді қалыптастыру. 

Электрондық  оқулықтар  оқу  процесін  жүзеге  асыратын  оқулық  ретінде 

ғана емес, сонымен қатар оның сапасын да арттырады: 

- 

 экологиялық тану құралы; 

- 

оқушы тұлғасын дамыту құралы; 

- 

оқу саласы (мысалы, программалау тілдері); 

- 

ақпараттық-әдістемелік қолдау құралы; 

- 

озық  білім  беру  технологияларын  таратуға  арналған  байланыс 

құралдары; 

- 

компьютерлік  тестілеу  және  психологиялық  сараптама,  оқу 

қызметінің  нәтижелерін  түзету,  бақылау  процестерін  автоматтандыру 

құралдары; 

- 

оқушылардың  өзіндік,  зерттеу  және  зияткерлік  ойындарын 

ұйымдастыруға арналған құралдар. 

Электронды оқулықтың негізгі мүмкіндіктері: 

- 

ықшамдылық-бұл  шағын  көлемдегі  материалдардың  үлкен  көлемінің 

ықшамдылығы; 

- 

белгілі бір жүйеде ақпаратты жүйелі түрде беру; 

- 

эстетикалық дизайн-аудио-бейне түріндегі ақпаратты бейне қабылдау; 

- 

жылдамдық  және  т.б.  -  мұнда  оқушылар  кез-келген  тақырыпты  тез 

және оңай таба алады. 

Сонымен,  білім  беру  жүйесін  ақпараттандыру  дамыта  оқыту,  электронды 

оқулықтарды  қолдана  отырып  оқушыға  бағдарланған  оқыту  мақсаттарын 

жүзеге асыру арқылы білім беру үдерісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен 

сапасының жоғарылауын болжайды. 

Оқытудың  алдыңғы  технологиялары  негізінен  сөз  арқылы  мәліметтерді 

жіберуге  сүйенгені  белгілі.  Бірақ  ғалымдар  адамның  жадында  кез-келген 

41 

 

ақпараттың  басқа  ықшам  түрде  сақталатындығын  анықтады,  олар 

компьютерлік  технологияны  қолданып  оңай  көрсетілетін  суреттер,  дыбыстар 

немесе диаграммалар түрінде орналасады. 

Электрондық  оқулықтың  мүмкіндіктері  оқушының  жеке  дамуына, 

мамандарды сапалы дайындауға ерекше әсер етеді, адамға ақпараттық қоғамда 

қалыптасады және дағдылар береді: 

-  ойлауды  дамыту  (мысалы,  бақылаушылық-белсенділік,  бақылаушылық-

бейнелік, интуитивті, шығармашылық, теориялық); 

- 

эстетикалық  тәрбие  (мысалы,  мультимедиялық  технологиялар, 

компьютерлік графика мүмкіндіктерін пайдалану арқылы); 

-  коммуникативті дағдыларды дамыту; 

-    қиын  жағдайда  шешімдер  ұсына  алу  немесе  қолайлы  шешімдер 

қабылдау қабілетін қалыптастыру; 

-  физикалық эксперименттік зерттеу жұмысының дағдыларын дамыту; 

-  ақпараттық мәдениетті және ақпараттық жетістіктерді қалыптастыру. 

Электрондық оқулықтар тиімділігі мен нәтижелілігін оқу процесін жүзеге 

асыратын оқу құралы ретінде ғана емес, оның сапасын арттыратыны сөзсіз: 

-  қоршаған ортаны тану құралы; 

-  оқушының жеке басын дамыту құралы; 

-  оқу аймағы (мысалы, физика курсын меңгеру аймағы); 

-  ақпараттық-әдістемелік қолдау құралы; 

-    алдыңғы  білім  беру  технологияларын  таратуға  арналған  байланыс 

құралдары; 

-  компьютерлік  тестілеу  және  психологиялық  сараптама,  білім  беру 

қызметінің  нәтижелерін  түзету,  бақылау  процестерін  автоматтандыру 

құралдары; 

-  оқушының  өзіндік,  зерттеу  жұмыстары  мен  интеллектуалды  ойындарын 

ұйымдастыру құралдары. 

Электрондық оқулықтың негізгі қасиеттері: 

-  ықшамдылық  -  бұл  материалдардың  үлкен  көлемін  кішірек  көлемде 

ықшам беру; 

- белгілі бір жүйеде ақпаратты жүйелілік-беру; 

-  эстетикалық  дизайн  -  ақпаратты  аудио-видео  түріндегі  мәтінмен  бейне 

қабылдау; 

-    шапшаңдық  және  т.с.с.  -  мұнда  оқушылар  кез-келген  тақырыпты  тез 

және тез таба алады. 

Электрондық  оқулықтар  экран  бетінен  оқылатындықтан,  оның  өз 

ерекшеліктері бар: 

1. 

экранда  оқулық  мәтіні  фреймдерде  болғаны  жөн.  Фреймнің  орнына 

қалқымалы  терезелерді  орналастыруға  болады:  суреттер,  анықтамалар, 

нұсқауыштар, түсініктемелер. 

2. 

материалды  түсіну,  меңгеру,  есте  сақтау  үшін  техникалық 

мүмкіндіктерді қолдану керек: дыбыс, түс, иллюстрациялар; 

3. 

бөлімдер кітапқа қарағанда қысқа болуы керек; 

42 

 

4. 

Бір  фреймде  міндетті  түрде  керекті  тақырыпқа  тез  ауысу  үшін 

мазмұны орналасқаны жөн; 

5. 

Түйінді  сөздер  мен  терминдерге  гиперсілтеме  жасаған  дұрыс,  себебі 

осы сөздердің мағынасын ашатын түсініктемелер көп көмек жасайды; 

6. 

 Оқулықта 

бағдарды  жоғалтпас  үшін  электрондық  беттерде 

колонтитулалар мен тақырыптар  болуы керек. 

Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты: оқыту үрдісін үздіксіз 

және  толық  деңгейде  бақылау,  сонымен  қатар  ақпараттық  ізденіс  қабілетін 

дамыту.  

Компьютерлік оқыту үрдісінің құрылымдық байланыстарын қарастырайық 

(сурет 11). 

 

Сурет 11. Компьютерлік оқыту үрдісінің құрылымдық байланыстары 

 

Бұл  құрылымның  құрамдас  элементтері  мұғалім,  оқушы,  дидактикалық 

материалдар  және  дербес  компьютерлер  болып  табылады  (1-сурет).  Бұл 

элементтердің  барлығы  бір-бірімен  өзара  әрекеттесетін  ақпарат  ағындарымен 

байланысты.  Бұл  құрылымдағы  бірінші  маңызды  аспект  мұғалім  мен 

оқушының  компьютерлік  сауаттылығын,  яғни  олардың  компьютермен  және 

оның  негізгі  құрылымдарымен  жұмыс  істеу  қабілетінің  деңгейін  қамтамасыз 

ету, компьютердің жұмыс істеуінің жалпы принциптерін түсіну, жалпы түсіну 

осы жүйенің мүмкіндіктері. 

Дәстүрлі оқытуға ассимиляцияның 4 деңгейінің алғашқы екеуі ғана кіреді 

(репродуктивті,  алгоритмдік,  эвристикалық,  шығармашылық),  нәтижесінде 

материал  жеткілікті  дәрежеде  игерілмейді,  білімнің  жүйелілігі  мен  беріктігі 

қалыптаспайды.  Компьютер  көмегімен  тақырыпты  зерттеу,  зерттеу  негізінде 

эвристикалық  және  шығармашылық  деңгейге  жатқызуға  болады.  Оқушылар 

электронды  оқулықтан  не  оқығандарын,  не  көргендерін  еске  түсіре  отырып, 

тақырып бойынша қойылған тест сұрақтарын шешеді. Ал электронды оқулықта 

оқытушы 

 

компьютер 

 

дидактикалық 

материалдар 

 

оқушы 

 

43 

 

тест  сұрақтары  күрделі  тест  және  жеңілдетілген  тест  түрінде  берілген. 

Нәтижесінде, компьютерді сабақта қолдану барысында оқушылар: 

1. қарастырылып отырған тақырыптың мағынасын терең түсінеді; 

2.  жұмысты  орындау  барысында оқушы  жоба жұмысына қатысады,  оның 

зерттеушілік қабілеттері мен ынтасы қалыптаса бастайды. 

Электрондық  оқулық  -  бұл  өте  күрделі  бағдарлама.  Сондықтан  қателерді 

тексеру керек деп айта аламыз. 

Электрондық  оқыту  құралдарының  ғылыми  негізделген  байланысы  оны 

түрлендіруге  және  түпкілікті  жетілдіруге  ғана  емес,  сонымен  қатар 

принципиалды жаңа, неғұрлым өнімді білім беру жүйесін құруға әкелуі мүмкін. 

 

Кесте1. Электрондық оқу құралдарының артықшылықтары мен кемшіліктері 

 

Артықшылықтары 

Кемшіліктері 

- 

Материалды  меңгеру  уақыт 

шектеріне  (аудиториялық  сабақтар 

кестесіне) байланысты болмайды.   

- 

Оқу  құралының  бір  бөлігінен 

екіншісіне  өтуге  мүмкіндік  беретін 

гиперсілтемелерді қолдану.   

- 

Тақырыптың 

үлкен, 

қиын 

бөліктерін 

өткенде 

қосымша 

бейнехабар, 

клиптер, 

аудио 

хабарларды пайдаланады. 

- 

Бағдарламаны 

меңгеруге 

арналған 

тест 

сұрақтарымен 

қамтамасыз етілген. 

- 

Көрнекілік  құралдарға  деген 

мұқтаждықты азайтады. 

- 

Мүғалім  әр  оқушымен  дербес, 

жеке  жұмыс  жүргізуіне  мүмкіндік 

туғызады.  

- 

Зерттеушілік  қабілеті  бар  тұлға 

қалыптасады. 

- 

Ақпарттың  үлкен  көлемдерін 

сақтау 

жеңілдігі 

(CD-дискідегі 

анықтамалық  ақпарат  бірнеше  том 

энциклопедияға  қарағанда  аз  орын 

алады). 

- 

Экологиялық 

талаптардың 

орындалуы  (ормандарды  шабудан 

қорғау,  типографиялық  бояу,  қағаз 

дайындайтын  зиянды  өндірістерді 

жабу және т.с.с.). 

- Электрондық  тасушылардағы 

ақпаратпен 

жұмыс 

істеу 

ерекшеліктеріне 

байланысты 

туындайтын  кеміліктер  (экраннан 

оқу  қағаз  бетінен  оқуға  қарағанда 

ыңғайсыздау,  көру  мүшелерінің 

шамадан  тыс  шаршауына  алып 

келеді). 

- Психология-педагогикалық 

талаптардың ескерілмеуі. 

- Пәнаралық 

байланыстың 

аздығы. 

- Оқушының  жеке  ерекшелігі, 

денсаулық жағдайы ескерілмеген. 

- Компьютердің 

графикалық 

мүмкіншілігінің 

қолданылуының 

нашарлығы және әлсіздігі. 

- Оқушының  тіл  мәдениетінің 

төмендеуі, 

«тікелей» 

қарым-

қатынасқа түсе алмауы. 

- Көрнекілік 

материалдарды 

бірыңғай таңдау. 

- Оқып  үйренудегі  мамандану 

ескерілмеген. 

44 

 

 

«Программалау» атты элективті курсқа арналған электронды оқу құралын 

ISPRING SUITE  бағдарламасымен жасалынды (қосымша).  

жүктеу/скачать 1.28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: