12 Тіршілік ›ауіпсіздігі
ЕЈбек жа“дайына Щсер етуші технологиялы› процестер мен ›±рал-жабды›тардыЈ жЩне олардыЈ механизациясы мен автоматтандырылудыЈ
жетілген дЩрежесініЈ сипаттамасы
индірісті механикаландыру ─ б±л энергияныЈ тЇрлі Щдістерін пайдалана отырып, ›ол еЈбегін машина“а жЩне механика“а ауыстыру болып табылады. Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында м±най йЈдеу саласыныЈ бас›а да ›ондыр“ылары секілді механикаландыру мен автоматтандыру деЈгейі жо“ары. ТехнологияныЈ барлы› сатылары механикаландырыл“ан, ал йндірісті бас›ару оператор пультімен орындалады. Шикізатты жЩне йнімді тасымалдау сатылары ›±быр йткізгіштер ар›ылы орындалады. Шикізатты аппараттар“а жЇктеу автоматтандырылып, жо“ары деЈгейде механикаландырыл“ан. љондыр“ыны іске ›осу жЩне то›тату бу сораптары кймегімен ›олмен іске асырылады. Б±л сЩтті “ана ›ол еЈбегіне жат›ызу“а болады. Оператор осылайша йз ауысымында негізінен ›±ралдарды ›ада“алап отырады.
ЕЈбекті механикаландыру деЈгейі тймендегідей формуламен аны›талады:
Б
А = ──────100%;
(Б+В)
м±нда“ы А ─ механикаландыру дЩрежесі, %;
Б ─ механикаландырыл“ан адам-са“ат еЈбегініЈ ›осындысы;
В ─ адам-са“ат ›ол еЈбегініЈ ›осындысы.
Бір тЩулікте ж±мыс ат›аратын Їш ауысым Їшін тймендегідей есептеу жЇргіземіз:
Б = 7,5 3 = 22,5;
В = 0,5 3 = 1,5;
22,5
А = ──────100 % = 94%
(22,5+1,5)
’имараттар мен ›±рыл“ылардыЈ кйлемдік жоспарлау жйніндегі шешімдер
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысы «Атырау МиЗ» ЖШС территориясында орналас›ан.
М±най йЈдеу жЩне м±най химиясы йнеркЩсібініЈ “имараттары мен ›±рыл“ыларын олардыЈ кйлемдік жоспарлау жйніндегі ж±мыстарыныЈ сипаты бойынша былай бйлінеді:
а) бйлек т±р“ан, бір жЩне кйп ›абатты;
Щ) ашы› алаЈдар жЩне этажеркалар;
б) дЩліздері бар бйлек кабиналар;
в) љНжЕ – ІІ – 89 – 90 сЩйкес блоктал“ан т±л“алар.
’имараттар мен ›±рыл“ылардыЈ, аппараттардыЈ ара–›ашы›ты“ы йртке ›арсы ПТУС – 02 – 62 нормаларына сЩйкес келеді.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында ж±мыс істеушілерді ›ауіпті кернеуден са›тау Їшін барлы› йндірістік бйлмелерде жЩне сырт›ы ›ондыр“ыларда токты жерге йткізу (жерлендіру) ›арастырыл“ан.
Этажеркалар мен алаЈшалардан тЇсетін баспалда›тар 45є б±рышпен жасалын“ан, ені кем дегенде 1м, баспалда›тардыЈ ені 0,5─0,6 м, баспалда›тар ›адамы 0,2м. Желдету жЇйелері љНжЕ 2.04─08─86 шарттарына сЩйкестендірілген.
љНжЕ 254-71 бойынша екінші клас›а жататын ›ондыр“ы ені 500 м санитарлы зонасын алып жатыр. љНжЕ 2.01.02-85 сЩйкес йрт ›ауіптілігі бойынша ›ондыр“ы «Б» категориясына жатады. ’имарат от›а тйзімділігі бойынша от›а тйзімділік дЩрежесініЈ бірінші категориясына жатады.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында“ы барлы› жан“ыш газдар мен булар, жеЈіл т±танушы с±йы›тар ›ауіпті жарыл“ышты› класына жатады.
индірістік санитария жйніндегі шешімдер
а) Бйлмелерді желдету. Ауа тазалы“ын ›алыпты ±стап т±ру Їшін йндірістік бйлмелерде тарту-шы“ару, желдету жЇйесі ›арастырыл“ан. Ауаны тарту ›±рыл“ылары “имараттардыЈ сыртында, ауа не“±рлым аз ластанатын жерлерде орналастарылады. Ауаны ›ажетті кондиция“а жеткізу Їшін сЇзгілер-калориметрлер ›олданылады. Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында йндірістік бйлмелерін желдету љНжЕ 2.04─08─86 сЩйкес жЇргізіледі.
Щ) Жылыту жЇйесі. љНжЕ 2.0405-86 сЩйкес ›ондыр“ы бйлмелерініЈ жылыту жЇйесі бу жылуы ар›ылы жЇреді. Бу ›азанды“ынан шы››ан бу жылу тасымалда“ыш есебінде ›олданылып бу ›±быры ар›ылы бойынша ›ыздыр“ыш приборлар“а тЇседі де жылуын беріп, су“а айналады. Конденсат ›±быр ар›ылы ›азанды››а кері ›айтады.
љондыр“ы Атырау ›аласында орналас›анды›тан, жылыту жЇйесініЈ йндірістік ж±мыс ат›ару бйлмелерінде болуы шарт. ЖЇйеге йндірістен шы“атын ысты› техникалы› су ›олданылады. ЖЇйе йзіне сЩйкес нормалар мен ережелерге сай келуі тиіс.
б) Метеорологиялы› шарттар. Дизель отынын гидротазалау процесін бас›ару оператор бйлмесінде жЇргізіледі. Оператор бйлмесіндегі ж±мыс ауырлы› дЩрежесі бойынша І категория“а жатады. МЕСТ 12.1.005─76 сЩйкес м±ндай бйлмелер Їшін мынадай метеорологиялы› шарттар ›арастырыл“ан:
─ жылдыЈ жылы мезгілінде: ауаныЈ температурасы 20-25єС, ыл“алдылы“ы 40-60%, ауаныЈ таралу жылдамды“ы 0,2м/с кйп емес;
─ жылдыЈ суы› мезгілінде: ауаныЈ температурасы 20-25єС, ыл“алдылы“ы 40-60%, ауаныЈ таралу жылдамды“ы кйп дегенде 0,4м/с;
Микроклимат параметрлері берілген деЈгейде тарту-шы“ару желдету жЇйесі жЩне кондиционерлеу кймегімен іске асырылады.
в) Жары›тандыру. Оператор бйлмесіндегі ж±мысты орташа дЩлдіктегі кйз жанары ж±мысына жат›ызады, ййткені ажырату обьектісініЈ йлшемі 0,5ч1мм љНжЕ ІІ-4-79 сЩйкес таби“и жары›тыЈ нормалан“ан коэффиценті ТЖК-2,4%. Жобалауда бйлмелерді кЇндізгі жары› беру лампаларымен жары›тандыру 12.1 кестеде келтірілген.
г) Ж±мыс істеушілерге санитарлы›-т±рмысты› жЩне медициналы› ›ызмет кйрсету. љНжЕ-92-76 сЩйкес дизел отынын гидротазалау процесі йндірістік процестердіЈ тобына жатады. Жоба бойынша бйлек т±р“ан “имаратта орналас›ан т±рмысты› бйлме ›арастырыл“ан. Барлы› ж±мыс орындары дЩрі-дЩрмек ›обдишасымен жЩне ал“аш›ы медициналы› кймек кйрсетуге ›ажетті ›±ралдармен жабды›тал“ан. М±най йЈдеу зауыты территориясында медпункт ›арастырыл“ан. Арнайы душ бйлмелері жЩне ›ол жу“ыштар ›арастырыл“ан.
д) Жеке ›ор“ану ›±ралдары. ЗауыттыЈ ж±мысшылары тЩртіпте орнатыл“андай арнайы киіммен, арнайы ая› киіммен, арнайы азы›-тЇлікпен жЩне бас›а ›±ралдармен, жеке ›ор“ану ›±ралдарымен ›амтамасыз етілу керек. Зиянды йндірістік факторлардыЈ ж±мысшылар“а Щсерін азайту ›±ралдары мен ж±мыс жа“дайларын реттеу ›±ралдары кіретін жеке жЩне ±жымды› ›ор“ану ›±ралдары ›орша“ан ортаныЈ зиянды Щсерінен ›ор“ауды, сонымен ›атар жары›тандырудыЈ ›алыпты деЈгейін, шу мен дірілдіЈ мЇмкін деЈгейін, механизмдердіЈ тетіктері мен бйлшектерімен ›оз“алатын за›ымданудан ›ор“ауын, биіктіктен ›±ла“анда ›ор“ауын жЩне бас›а ›±ралдарды ›амтамасыз ету керек.
Жеке жЩне ±жымды› ›ор“ану ›±ралдары еЈбек ›ауіпсіздігініЈ сЩйкесінше стандарттарыныЈ талаптарына сЩйкес болу керек.
љондыр“ыда ж±мысшылардыЈ жеке ›ор“ану ›±ралдарыныЈ келесілері ›олданылады:
-
ма›та ›а“аз матасынан дайындал“ан арнайы киім (кЇртеше, шалбар), ›ыста – жылы киім МЕСТ-12.4.103-83;
-
тері бЩтеЈкелер МЕСТ -12.4.103-83;
-
›±рама ›ол“аптар МЕСТ -12.2.003-74;
-
компрессорлар мен сораптардыЈ машинистеріне арнал“ан диэлектрлік етіктер;
-
амин ерітінділерімен ж±мыс істеуге арнал“ан резеЈкелік етіктер мен резеЈкелік ›ол“аптар, резеЈкелік фартук, ›ор“ау кйзілдірігі МЕСТ 14.2.003-74;
-
БКФ маркалы газ т±т›ыштар МЕСТ 12.4.034-85;
-
›ор“а“ыш каска;
љыс›ы кезеЈде ›осымша бйлінеді:
-
жылы киім (ма›та);
-
жылы етік.
Жарылу“а ›ауіпті аума›та“ы объектілерге статикалы› электр зарядын жинайтын темір шегелі ая› киіммен жЩне киіммен шы“у“а р±›сат етілмейді.
Зиянды булар мен газдыЈ концентрациялары 0,5% (кйлемдік) жо“ары бол“анда, оттегініЈ ауада“ы мйлшері тймен (18% кйлемнен тймен) жерлерде, сонымен ›атар жйндеу, тазалау жЩне бай›ау бойынша ›±ды›тарда, ›абылда“ыштарда, резервуарларда, сыйымдылы›тарда, пештерде, бас›а жабы› аппаратураларда ПШ-1 жЩне ПШ-2 тЇріндегі т±йы›таушы шлангалы газ›а“ар ›±ралдар ›олданылады.
љондыр“ыда та“ы да маскалардыЈ ЩртЇрлі йлшемдерімен сЇзгілеуші газ›а“ар ›±ралдардыЈ апатты кешенді жЩне ›осал›ы сЇзгілеуші ›ораптар мен шлангалы газ›а“ар ›±ралдардыЈ апатты жабды“ы бар.
Одан бйлек ›ондыр“ы за›ымданушы“а бірінші кймек кйрсетуге арнал“ан ›ажетті медикаменттердіЈ медициналы› ›орапшасымен жабды›тал“ан.
љызмет етуші персонал арнайы киімді жЩне ›ор“ану ›±ралдарын д±рыс кЇйінде жЩне тазалы›та ±стау“а міндетті.
љондыр“ыда норма бойынша болу керек:
-
асбест тйсеніші;
-
киіз;
-
›±м;
-
йрт сйндіргіштер.
Жану аума“ы кіші кезінде жЩне йрт аума“ыныЈ тймен температурасында бастап›ы сатыда йрт сйндірудіЈ біріншілік ›±ралдары ›олданылады: киіз, йрт сйндіргіштер, су буы, сйндіру кйбігі.
Барлы› газ т±т›ыштар ж±мыстыЈ алдында тексеруден йтеді.
Басты мЇмкін деген жара›аттардан са›тау Їшін ж±мыс істеушілер МЕСТ 12.4.091-80 бойынша ›ор“а“ыш каскалармен ›амтамасыз етіледі. љондыр“ыда бол“ан жа“дайларда касканы міндетті тЇрде киіп жЇруі ›ажет. Б±дан бйлек ›ондыр“ы сыйымдылы›тар, колонналар, ›±ды›тар ішінде ж±мыс істеуге арнал“ан маскалардыЈ кешені бар шлангалы газ т±т›ышпен жЩне ›±т›ару белдігімен жара›тал“ан:
-
респираторлар мен ›ор“а“ыш кйзілдіріктермен МЕСТ 12.4013-85;
-
сЇзгілі газ т±т›ыштардыЈ апатты жа“дайлар“а арнал“ан ›орымен;
-
зардап шеккендерге ал“аш›ы медициналы› кймек кйрсетуге арнал“ан медициналы› ›обдиша.
Кесте 12.1 – Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында“ы бйлмелерді жары›тандыру
љондыр“ыныЈ йндірістік бйлмелері
љНжЕ II-4-79 бойынша кйру
ж±мысыныЈ разрядыТаби“и жары›тандыру коэффициенттерініЈ мЩні ( ТЖК, %)
Жалпы ж±мысшы жасанды
жары›тандыру, лк
жо“ар“ы жЩне комбинирленген жары›тандыруда
жанынан жары›тандырудалюминисцентті лампаларда
›ыздыру лампаларында
норма бойынша
на›ты
норма бойынша
на›ты
норма бойынша
на›ты
норма бойынша
на›тыоператорIV4жо›1,21,4150-50021250-100жо›компрессорVI2жо›0,40,8150-500жо›50-10084ысты› сорапVI213,70,40,73150-500жо›50-10061›оз“алт›ыш бйлімшесіVIII3жо›0,20,8150-500жо›50-10060желдету камерасыVIII0,7жо›0,20,7150-500жо›50-10055кабинетIV4жо›11,5150-50023050-100жо›
А“за Їшін зиянды заттарды бейтараптандыру ма›сатында ›ондыр“ыныЈ барлы› ж±мысшыларына Щр ауысымда сЇт берілу керек.
Д±рыс емес йрт сйндіру жЇйесі объектте пайдалану“а р±›сат етілмейді.
е) Шу жЩне вибрация (діріл). Ж±мыс орныныЈ шекті шу сипаттамасы МЕСТ 12.1.003-73 жЩне љНжЕ3223-85 шарттарында ›арастырыл“ан.
Шу мен вибрациядан ›ор“ау шараларын дайында“ан кезде МЕСТ 12.1.029-80 басшылы››а алады.
Шу мен вибрациядан ›ор“анып, оны тймендетуге:
-
олардыЈ шы››ан жеріндегі шу мен вибрацияны азайту ар›ылы;
-
шу мен вибрацияныЈ шы“атын жерін дыбыс пен вибрация ›ор“ау ›±ралдарымен о›шаулау ар›ылы;
-
архитектуралы›-жобалы› шешіммен, бйлмелерді акустикалы› йЈдеу ар›ылы ›ол жеткізіледі.
Технологиялы› процесті жЇргізу жЩне ›±рал-жабды›тарды пайдалану кезінде ›ауіпті жЩне зиянды йндірістік факторлар
Дизель отынын гидротазалаудыЈ технологиялы› процесі жо“ары температура мен 4 МПа ›ысымда м±най йнімдерін йЈдеумен байланысты.
љондыр“ыда с±йы› жЩне газ тЩріздес м±най йнімдерініЈ йрт ›ауіпсіздігі МЕСТ 12.0003-74 сЩйкес аны›талады.
Процесс реакция йнімдері мен кЇшті уытты ›асиеттерімен ерекшеленетін ›±рамында кЇкіртсутегі бар кймірсутекті газдарды алумен байланысты бол“анды›тан ›ызмет етуші персоналдыЈ денсаулы“ы Їшін зиянды болып келеді.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында біршама ›ауіпті орындары: кймірсутекті газдардыЈ жиналып ›алуы мЇмкін газ компрессорыныЈ бйлмесі, дизель отынын т±ра›тандыру блогы, зертханалы› талдау“а арнал“ан газ тЩріздес сынаманы алу орындары, реакторлардыЈ, пештердіЈ блогы, йнеркЩсіптік канализация жЩне кері сумен ›амтамасыз етудіЈ барлы› ›±ды›тары.
љондыр“ыныЈ жобасы бойынша ж±мыс айма›тарыныЈ ауасына ж±мыс істеушілерге зиянды Щсер ететін кйлемде зиянды газдар мен буларды бйлу ›арастырыл“ан МЕСТ 12.01.005-78 бойынша зиянды заттардыЈ ж±мыс айма“ында, бйлмелерде жЩне ашы› алаЈдарда“ы шекті концентрациясы бекітілген.
Бензин, дизель отыны жЩне т.б. дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысыныЈ йнімдері уытты болып табылады, сонымен ›оса ІV класта“ы ›ауіпті заттар“а жатады да, йкпеніЈ шырышты ›абы“ына йте зиянды Щсер береді. С±йы› йніммен тікелей жанас›анда тері аурулары, мысалы, экзема пайда болады. љондыр“ыда“ы температура немесе ›ысымныЈ кілт ауыт›уы немесе оныЈ шекті мЩнінен артып кетуі апатты жа“дай“а, соныЈ салдарынан т±тану“а, зиянды заттардыЈ таралуына бйлмелер мен ›ондыр“ы территориясыныЈ газдануына Щкеліп со“уы мЇмкін. љондыр“ыда“ы ›ауіпсіз ж±мыс біліктілікке жЩне ›ондыр“ыда ж±мыс істеушілердіЈ тияна›ты ›ызмет кйрсетуіне, сондай-а›, ›ауіпсіздік техникасын жЩне технологиялы› режимді ›атаЈ са›тау“а байланысты.
Ж±мыс›а арнайы дайынды›тан йтіп, ж±мыс орнына жіберілуге емтихан тапсыр“ан жЩне ›ауіпсіздік техникасынан н±с›ау ал“ан кісілер жіберіледі.
љауіпсіздік техникасы бойынша барлы› н±с›аулар мен ›а“идалар ›он- дыр“ыларда болуы тиіс, оларды білуді жЩне са›тауды ›ада“алап отыру ›ажет. Сонымен ›атар, ба›ылау ›±ралдарыныЈ ж±мыс кЇйінде болуын жЇйелі тЇрде тексеріп отыруы ›ажет.
Жобаланушы ›ондыр“ыныЈ йрт ›ауіптілігі 12.2 кестеде келтірілген.
индірістік эстетика жйніндегі шешімдер
Ж±мыс істеушілер арасында“ы ›олайлы психологиялы› климат жЩне кйЈіл-кЇйі кйтеріЈкі болуы Їшін жобаланушы ›ондыр“ыда бір›атар іс-шаралар ›арастыру ›ажет. М±ндай шаралар“а ›ондыр“ыныЈ тек бйлмелерде “ана емес, мЇмкіндігінше бЇкіл йндірістік, Щкімшілік, т.б. территорияларда тазалы›ты са›тау керек. Ішкі ›ондыр“ылардыЈ бояуы кйзді тітіркендірмеуі тиіс, я“ни ±сынылатын кйк, жасыл, сары немесе а›шыл тЇстес бояуларды ›олдан“ан д±рыс. Адамдар ж±мыс істейтін немесе демалатын бйлмелерді кйгалдандыру“а баса назар аудару ›ажет. љондыр“ы территориясында“ы мЇмкін бол“ан жерлерді кйгалдандыру эстетикалы› келбет береді. МЩселен, темекі шегілетін орын алдын-ала таЈдалынып алын“ан, йндірістік ›ондыр“ылардан аластатыл“ан жерде орналасып, мЇмкіндігінше таза, о›шаулан“ан болуы жЩне негізгі демалыс орындарынан бйлек т±руы тиіс. Зауыт территориясында (Щкімшілік “имараттарда) ›±рмет та›тасыныЈ орнатыл“аны д±рыс деп саналады. Хабарландыру, ›±тты›тау, сйгіс жариялау та›таларыныЈ болуы шарт.
ирт ›ауіпсіздігі
индірістіЈ ›ауіптілігі шикізаттыЈ, жартылай фабрикаттардыЈ, дайын йнімніЈ, йндіріс ›алды›тарыныЈ ›±рамы мен сипаттамасына негізделген.
љондыр“ыда ›олданылатын жЩне алынатын шикізат, жартылай фабрикаттар, дайын йнім, отын йзініЈ химиялы› ›±рамы бойынша негізінен кйміртек пен сутектен т±ратын тймен молекулалы органикалы› ›осылысты ›±райды. С±йы› кймірсутектер ›алыпты жа“дайларда (200С температура, 760 мм сынап ба“анасы ›ысымы) жо“ары дЩрежеде булан“ышты››а ие, ал с±йылтыл“ан газдар осы жа“дайларда тек газ тЩріздес кЇйде болуы мЇмкін.
АуаныЈ оттегімен ›оспасында“ы кймірсутектердіЈ булары жо“ары жан“ышты› ›абілеттілігіне ие, ал оттегімен белгілі концентрацияларда тоты“ып, жарылыс тудыруы мЇмкін.
КймірсутектердіЈ адам а“засына Щсері ЩртЇрлі жЩне ол кймірсутектердіЈ класына байланысты болып келеді. Адам а“засына біршама зияндысы ›ос жЩне Їш байланысы бар ›аны›па“ан кймірсутектер, сонымен ›атар ароматикалы› кймірсутектер болып табылады.
Бензин, дизель отыны сия›ты с±йы› кймірсутектер теріге тиген кезінде терініЈ ›±р“а›тылы“ын жЩне ›абынуын тудыруы мЇмкін.
Шикізатты йЈдеудіЈ йнімдерініЈ булары мен газдары бас ауруын, бас айналуын, ›±суды, мЇмкін психикалы› б±зылуларды тудыратын наркотикалы› ›асиеттерге ие. Зиянды газдардыЈ Їлкен мйлшерін иіскеу естен тану“а, жЇрек-›ан тамырлар жЇйесініЈ ›ызметініЈ б±зылуына, йлімге Щкеп со“уы мЇмкін.
љондыр“ыда ›олданылатын сілтініЈ сулы ерітінділері, сонымен ›атар йнімдер ›ыш›ыл жЩне кЇкірт ›осылысы сілтілермен йзара Щрекеттесуі Щсерінен материалдар коррозиясын тудыратын жЩне адам а“засына зиянды Щсер етуін тудыратын ›осымша ›ауіптілікті тудыртады.
СілтініЈ теріге тиіп кетуі ±за› кезеЈге дейін жазылмайтын кЇйікті тудыртады, Щсіресе аэрозол тЇріндегісі.
љондыр“ыда ›олданылатын цеолиттер, катализаторлар оларды салу, шы“ару кезінде ж±мыс жерініЈ шаЈдатылуын тудыруы мЇмкін.
индірістік регламент іс-шараларын орындауда технологиялы› процесті жЇргізу кезінде йрт ›ауіпсіздігін са›тау шаралары маЈызды, сонды›тан да технологиялы› процесті жЇргізу кезінде келесідей негізгі ›ажеттіліктерді орындау керек:
-
жеке ›±рал-жабды›тарды пайдалану бойынша осы регламент пен н±с›аулар“а сЩйкес коммуникация мен ›±рал-жабды›тардыЈ ж±мыс режимін д±рыс Щрі на›ты ±стау керек;
-
Щрбір екі са“ат сайын ›±рал-жабды›тар мен коммуникацияларды, алаЈшаларды, ›±ды›тарды кйзбен бай›ап жЇру керек, режимді пара›тарда режим параметрлерініЈ тіркеліп отыруын ›ада“алау керек;
-
коммуникациялардыЈ м±здатылуын то›тату Їшін Їнемі немесе а“ымды айдау, ›ыздыру жолымен кемістіктерді аны›тау жЩне жою;
-
реакторлар, кептіргіштердіЈ ж±мысын жЇйелік тЇрде талдау жЩне олардыЈ регенерациясын йз уа›ытысында шешім ›абылдай білу керек;
-
майдыЈ сулануы мен ластануын то›тататын іс-шараларды ›абылдайтындай май сапасын, май жЇйесін, компрессорлардыЈ ж±мысына айры›ша назар аудару керек;
-
айналмалы судыЈ коррозиялы› ›абілетініЈ жо“ары болуын ескеріп, йз мезгілінде ж±мыстан йшірілуініЈ шараларын жЩне б±зыл“ан ›±рал-жабды›тардыЈ жйнделуін ›ада“алау керек;
-
факелге немесе канализация“а тастандылардыЈ жо“арылауын тудыратын технологиялы› операцияларды болдырмау керек;
-
шикізаттыЈ, энергоресурстардыЈ, тауарлы йнімніЈ мйлшері мен сапасыныЈ, сонымен ›атар ЖЭО пен аралас цехтармен байланысты операция йзгерістерін ауысым басты“ымен жЩне зауыт диспетчерімен келісіледі.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында йрт бола ›ал“ан жа“дайда бірмезгілде оны йшірумен бірге тез арада м±най йнімдерініЈ келуін то›тату керек жЩне аппаратура мен ›±бырларды м±най йнімдерінен босату керек.
љондыр“ыда йрт бола ›ал“ан жа“дайда:
-
сораптардыЈ ж±мысын то›тату керек жЩне а“ынды жабу керек;
-
›±бырларда“ы б±рыл“ыларды жабу керек;
-
йртке ›арсы ›±ралдарды іске ›осу керек;
-
кезекші электрші ар›ылы сорапты стансаныЈ электр желілер жЇйесін йшіру керек;
-
терезелер мен есіктерді жабу керек (жабы› тЇріндегі сорапта);
-
сорап›а бу беру немесе йртке ›арсы ›±ралдарды іске ›осу керек.
ирт шы››ан жа“дайда пеште бу йшіруді ›осып, форсунка“а отын беруді то›тау керек (отын жЇйесінде б±рандаларды жабу керек) , шикізат сорабын то›татып, пештіЈ апатты б±рандаларын ашу керек жЩне иректерді бумен Їрлеу керек.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында йрт сйндірудіЈ келесідей ›±ралдары болады: йрт сйндіргіштер, ›±мы бар жЩшіктер, асбест тйсеніші, йрт суыныЈ т±ра›ты мониторы, йрт суыныЈ шашыратуыныЈ т±ра›ты жЇйесі, бу бЇркелуін автоматты реттеудіЈ т±ра›ты жЇйесі.
ирт суын бЇркіп шашыратудыЈ т±ра›ты жЇйесі келесідей ›±рал-жабды›тар“а ›арастырыл“ан: 20-Z-401, 20-Z-402, 20-V-401, 20-V-402, 20-V-001, 20-V-002, 20-V-003, 20-C-001, 20-C-002 A/B, 20-D-001, 20-D-003, 20-D-004, 20-D-009, 20-D-012.
Дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында BC, ABC ары-бері тасымалдайтын ›±р“а› химиялы› йрт сйндіргіштер, ›±р“а› химиялы› дйЈгелек ABC йрт сйндіргіштері ›олданылады.
љ±р“а› химиялы› BC (9 кг) йрт сйндіргіші сорапта“ы жЩне т.б. м±най йнімдерін сйндіру Їшін арнал“ан.
љ±р“а› химиялы› ABC (5 кг) йрт сйндіргіші электр ›±рал-жабды›тары орналаспа“ан жерде йрт оша›тарын сйндіру Їшін арнал“ан.
ДйЈгелек ABC (50 кг) йрт сйндіргіші ›ауіпті ›±рал-жабды›тыЈ жанында орналасады (компрессор, тиеуші тетіктері жЩне т.б.).
љондыр“ы территориясында йрт сйндірудіЈ біріншілік ›±ралдарын орналастыру Їшін йрт сйндіруге арнал“ан йрт сйндіргіштер, ›±мы бар жЩшік, асбест тйсеніші, кЇрек, зембілдер орнатыл“ан.
Жарылу“а ›ауіпті “имараттарда жЩне жарылу“а ›ауіпті сырт›ы ›ондыр“ыларда жарылу“а ›ауіпті ›оспалардыЈ топтары мен категорияларына сЩйкес жарылудан ›ор“алумен орындал“ан электр ›±рал-жабды›тары ›абылдан“ан.
индіріс кЩсіпорындарын жобалау шарттарына љНжЕ 2.09.03-85 сЩйкес дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысы йрт ›ауіптілігі бойынша «А» (бірінші) категориясына жатады. индіріс кЩсіпорындарыныЈ ›осал›ы “имараттарын жобалау нормалары љНжЕ ІІ-92-76 бойынша секция йндірістік процестіЈ ІІІб тобына жат›ызылады. Дизель отынын гидротазалау процесі љНжЕ бойынша жарылыс ›ауіпі жо“ары ›ондыр“ыларыныЈ бірі. љондыр“ыныЈ жарылыс ›ауіптілігін аны›тайтын йнімдерге бензинніЈ, дизель отыныныЈ, кймірсутекті газдарыныЈ булары жатады. Олар оттегімен ›осылып, ±ш›ын немесе от бол“ан кезде жарылысты ›оспа тЇзеді. Жо“ары ›ысым жЩне температураларда ж±мыс істейтін жЩне газ бен бу тЩріздес кЇйдегі йнімдердіЈ Їлкен мйлшері жиналатын аппараттардыЈ болуы территорияныЈ газдануына Щкеліп со“ады. Процесс ›ызмет етуші кісілердіЈ денсаулы“ына зиянды болып табылады.
Не“±рлым ›ауіпті орындар:
-
Газ компрессорлары;
-
Реактор блогы;
-
Пеш блогы;
-
Ашы› т±р“ан сораптар;
-
љ±ды›тар;
-
Зертханалы› талдаулар“а сынама алу орындары.
Жобаланушы дизель отынын гидротазалау ›ондыр“ысында“ы йрт ›ауіпсіздігініЈ жалпы іс-шаралары мыналар болып табылады:
-
›ауіпті технологиялы› ›ондыр“ылардыЈ о›шау орналасуы;
-
›±рал-жабды›тардыЈ, аппараттардыЈ бірігу орындарыныЈ герметикалылы“ы жЩне технологиялы› режимді ›атаЈ са›тау.
љондыр“ыда тймендегідей йрт сйндіру ›±ралдары бар:
-
йртке ›арсы су ›±бырлары жЇйесі;
-
реактор блогы, ›айнат›ыштар, ысты› жЩне суы› сораптар бойынша йрт сйндіру жЇйесі;
-
йртке ›арсы ›±ралдары, киіз, ›±м;
-
кйбіктік йрт сйндіргіштер, ОП, ОУБ-7 кймір›ыш›ылды йрт сйндіргіштер;
-
Щрбір аппаратты йрт жа“дайында о›шаула“ыш бу жап›ышы.
ирт ›ауіпті бйлмелерден шы“ар жерде йрт хабарла“ыштар орналасады. љондыр“ыда сырт›ы йрт сйндіру кЩсіпорынныЈ йртке ›арап су ›±быры желіне орналас›ан йрт гидранттармен іске асырылады.
љауіпті жЩне зиянды йндірістік факторлардыЈ на›ты Щсер етуіне ›арсы іс-шараларды инженерлік т±р“ыдан дайындау
Бензин, дизель отыны тйгіліп, шашыра“анда кЇшті газдану пайда болып, жарылыс ›ауіпі тйнеді. Дизель отынын гидротазалау процесін жЇргізу кезінде тйгіліп, жайылып кеткен йнімдер территориядан судыЈ кйп мйлшерімен бетіндегі м±най йнімі ›абы›ша“а жайыл“анша шайылады. љызмет етуші кісілер м±най йнімі тйгіліп ›ал“анда, оны жою кезінде газ т±т›ышпен ж±мыс істеу ›ажет.
М±най йнімі тйгіліп ›ал“ан жа“дайда:
─ тиісті ›±бырдыЈ немесе аппараттыЈ ›ысымы тймендетіледі (сорап то›татылады жЩне т.б) де, тйгілу себептерін жою шаралары ›арастырылады;
─ тйгіліп ›ал“ан м±най йнімін жою“а кіріседі.
Технологиялы› процесті ба›ылау, ба›ылау-йлшеу приборларымен, дистанциялы› бас›ару, йндірісті аналитикалы› ба›ылауды ›олдану ар›ылы іске асырылады. индірістік ›ондыр“ылардыЈ ›алыпты ж±мысын ›амтамасыз ету Їшін дабыл беру жЇйесі Щр›ашан ›осыл“ан кЇйде болуы тиіс.
Кесте 12.2 – ШикізаттыЈ, жартылай фабрикаттардыЈ, дайын йнімніЈ йрт ›ауіптілігі жЩне уыттылы“ыныЈ кйрсеткіштері
АтауыАгрегат кЇйіТ±тану темпера- турасы,єСиздігінен т±тану темпера-турасы,єСУыттылы“ыныЈ сипаттамасы
(адам“а Щсер етуі)МШК, мг/м3ЗаттыЈ
›ауіпті-лік класы12345671 Бензинс±йы›-50-30415-530БензинніЈ жЩне бас›а да кймірсутектердіЈ буларыныЈ кйп мйлшерін ж±ту естен танып ›алу“а, йлімге Щкелуі мЇмкін.10042 Дизель
отыныс±йы›>400360Ауада“ы концентрациясы тймен бол“анда ±за› уа›ыт бойы ж±ту созылмалы аурулар“а Щкеліп со“ады.30043 Кймірсу-
текті газгаз—650-750°за› жанасу кезінде ›±р“а›тылы› пайда болады.30044 КЇкірт-
сутек
газ
—
345-380
љ±рамында 1 мг/г жЩне жо“ары кЇкіртсутегі бар ауаны ж±т›анда улану бірден жЇреді. Естен тануда тыныс алудыЈ то›тауынан тез йлім-мен ая›талуы мЇмкін. 0,7 мг/г концентрацияда 15-30 минут ж±ту ло›су, ›±су, кйздіЈ тітір-кенуіне Щкелуі мЇмкін.—45 Сутегігаз—570Шлсіз сілтілік ›асиеттерімен тЇссіз жан“ыш газ.6 Моно-этаноламинс±йы›——МЭА Щлсіз сілтілік ›асиеттеріне ие. МЭА буларын ж±ту орталы› жЇйке жЇйесініЈ, бауырдыЈ ›ан айналымыныЈ, демалу а“заларыныЈ б±зылуын 12.2 кесте жал“асы
1234567тудырады. Теріге тигенде дерматит пайда болады.7 Коррозия ингибиторы (25%-ды ерітінді ›олданы-лады)с±йы›——Коррозия ингибиторы уыттылы“ы аз зат болып табылады, кЩдімгі жа“дайлар-да кенеттен болатын жЩне созылмалы аурулар т±р“ысынан ›ауіпті.Теріге абай болу керек.8 Инертті
газгаз——Иіссіз жЩне тЇссіз инертті газ. Концентрациясы жо“ары бол“анда оттегініЈ азды“ынан т±ншы“у“а Щкеліп со“ады.
љор“а“ышты жерге т±йы›тау есебі
љор“а“ышты жерге ›осу электр о›шаулаудыЈ б±зылу жа“дайында, кернеу астында ›ал“ан электр ›±рыл“ыныЈ ток жЇрмейтін бйліктеріне тиіп кету (жанасу) кезінде, электр тогымен за›ымданудан ›ор“ау Їшін та“айындалады. љор“а“ышты жерге ›осудыЈ физикалы› мЩні болып ›ор“а“ышты ›±рыл“ыныЈ металды корпусыныЈ арасында алдын – ала ›±рыл“ан жЩне жермен арасында“ы электрлік ›осылу адам денесімен салыстыр“анда аз, ол шектеп берілетін мЩнге дейтін адам денесі ар›ылы ток кЇшін тймендетуге мЇмкіндік береді.
Жерге ›осыл“ыштар. Бір ±шы жерге ›осыл“ыштар байланыстырушы ›±рыл“ылардыЈ негізгі конструктивті жЩне есептік элементі болып табылады. Жерге ›осыл“ыштардыЈ таби“и жЩне жасанды тЇрлері болады.
Таби“и жерге ›осыл“ыштар. Таби“и жерге ›осыл“ыштар ретінде келесілер ›олданылуы мЇмкін:
-
жерге кймілген су ›±бырлары жЩне бас›а да о›шаулаумен ›оршалма“ан металл ›±бырлар жатады, о“ан жан“ыш жЩне жеЈіл т±танатын с±йы›ты›тар ›±бырлары, жан“ыш жЩне жарыл“ыш газдар мен ›оспалар, шойын ›±бырлар жЩне ›±рылыс алаЈдарында“ы уа›ытша ›±бырлар кірмейді;
-
Щр тЇрлі ма›сатта“ы обсадты ›±бырлар;
-
жермен тікелей байланыста“ы “имараттар жЩне ›±рыл“ылардыЈ темір бетонды жЩне металды конструкциялары;
-
жерге кймілген кабельдердіЈ ›ор“асын ›абырша›тары жЩне т.б.
Жасанды жерге ›осыл“ыштар. Жасанды жерге ›осыл“ыштар ереже бойынша тік жЩне кйлденеЈ электродтар болып табылады. Тік электродтар ретінде диаметрі 10 – 16 мм, ±зынды“ы 4...5 м болатын стержендер немесе та›таныЈ ›алыЈды“ы 4мм жЩне ±зынды“ы 2,5 ... 3 м Їшб±рышты болаттар ›олданылады.
Конструктивті жерге т±йы›тау бірнеше тік стерженді жерге т±йы›та“ыштар тЇрінде, жердіЈ аны›тал“ан тереЈдігіне дейін кіргізілген тЇрінде жЩне параллельді кйлденеЈ жал“ан“ан кесінді жола› тЇрінде болады. Жерге т±йы›тауда кйпшілік жа“дайда оныЈ кедергіленуі жерге тйсендісініЈ меншікті кедергісіне тЩуелді. Жер тйсендісініЈ меншікті кедергісі ρ топыра›тыЈ жЩне жылдыЈ уа›ытысына тЩуелді.
Топыра›тыЈ есептелетін меншікті кедергісі келесі формула бойынша есептеледі:
ρесептелетін=Ψ*ρ;
м±нда Ψ – маусымныЈ коэффициенті, Ψ=1,3;
ρ – топыра›тыЈ меншікті кедергісініЈ кесте бойынша мЩні, ρ=100 Ом•м.
ρесептелетін=1,3*100=130 Ом•м
Жеке тЇтікшелі жерге т±йы›та“ыштыЈ а“у кедергісі мына формуламен есептеледі:
м±нда - жерге т±йы›та“ыштыЈ ±зынды“ы, =5м;
- тЇтікшеніЈ немесе стерженніЈ диаметрі, =0,01м;
- жердіЈ бетінен жерге т±йы›та“ыштыЈ ортасына дейінгі ›ашы›ты›, =0,8 м.
Параллельді байланыстырыл“ан жеке жерге т±йы›та“ыштардыЈ саны келесі формула бойынша есептеледі:
м±нда - жерге т±йы›та“ыш ›ондыр“ыныЈ мЇмкін болатын Їлкен кедергісін жерге т±йы›та“ыш, =30 Ом;
- топтал“ан жерге т±йы›та“ыштыЈ пайдалану коэффициенті – 1/R∞, = R∞/ Rтоптал“ан , =0,89.
КйлденеЈ байланыс›ан жола›тардыЈ ±зынды“ын есептеу:
L=a (n-1);
м±нда n – кйлденеЈ жерге т±йы›та“ыштар саны, n=4;
a – кйлденеЈ жерге т±йы›та“ыштар арасында“ы ›ашы›ты›,
а=3м.
L= 3(4-1) =9 м;
Жал“астыр“ыш жола›тардыЈ кедергісі келесі формула бойынша есептеледі:
м±нда - жола›тыЈ эквивалентті диаметрініЈ ені b бол“анда, d=0,95b;
b=15 см, d=0,1425 м;
- тйселген жола›тыЈ тереЈдігі, =0,8м.
Жерге т±йы›та“ыш электродтыЈ нЩтижелі кедергісін жал“айтын жола›ты ескеріп, топтар кедергісі келесі формула бойынша есептеледі:
;
м±нда - сЩйкесінше кйлденеЈ жЩне тік орналас›ан
электродтардыЈ пайдалану коэффициенттері, жЩне
.
[39].
Достарыңызбен бөлісу: |