Djeti бу китаб 2010 джыл, сентябрны 9-да, орта кюн, Ораза ачылгъан кюн, джазылыб башланнганды

Ахыр юзюгюн кёре Нарт тёлюню,

Биз буруннгу Тау Элде ёсгенбиз.

Ол юзюк кетгенлей а, къадалыб,

Тейри Терекни томургъанбыз, кесгенбиз.

Джангыз Терекни – Тейри Терекни – тюл,

Биз Тамблабызны кесгенбиз Тюнене.

Тамырларыбызны кесдиртген бизге

Шайтанмы эди, джинми эди – ким эди?

Джыйырманчы ёмюрню башында

Джангыз Терекни кесиб, ишлегенбиз Юй.

Джангы Юйге кириб, тебрегенлей джашаргъа,

Кёк чартлаб, уруб, Юйню этгенди кюл.

Эс бурмадыкъ, тюшюнмедик ол кюн да –

Ол дерсни магъанасын ангыламадыкъ.

Келлик палахланы кёрюб анда,

Кёкню тилине, ауазына тынгыламадыкъ,

Энди не? Джылауун эте кесибизни,

Кетиб барабыз: Тейри Терек да джокъ,

Тейри дерик да джокъ –

Дуния мал кючлеб ангыбызны, эсибизни.

Джуртда Джангыз Терек джокъду энди.

Джетеклерин да къоярбызмы ёсерге?

Къадау Ташны да кюрешебиз ууатыб...

Къалкъармы экен бизде ангы, эс ёрге?

Джуртда Джангыз Терек не эди?-

маданиятны, Ана тилни белгиси эди ол.

Къадау Таш а, билемисиз, неди?-

Тарихни, Ата джуртну белгисиди ол.

Джангыз Терекден бошагъанбыз биз.

Къадау Ташны чачыб кюрешебиз энди.

Джауланы, амантишлени да тюл,

Бир-бирибизни къырыб кюрешебиз энди.

Ала́й болады халкъны миллет ангысы, тарих эси кетсе –

Ташын, Терегин да, ташын, терегин да билмейди сакълай.

Кесилген терекден, ууалгъан ташдан къарайды бизге,

«Джуртда Джангыз Терекден», «Джаралы Ташдан» къарайды бизге

Биз тас эте баргъан Малкъар-Къарачай.

Аллахны Сёзю тюшюндюрмегенни,

Поэтни сёзю тюшюндюрюрмю?

Джуртда Джангыз Терек тирилиб,

Бурунча, къанатлы джанланы барын,

Кесине тартармы, юйюрсюндюрюрмю?

Джаралы Къадау Таш да миллетин сакълаб,

Таулагъа джауну иймей тыярмы?

Ичибизден, Къарчача, бир башчы чыгъыб,

Къатышхан къауум да эсин бир джыярмы?!

МЁЛЕК КЪОННГАН ТАУ

Таула таба къарагъанымда

Бир ариу къызны кёрдюм.

Кюн тийгенча ышаргъанында,

Кёкге джетгенча болду кёлюм.

Хар къуру да таула таба къарасам,

Чыммакъ акъ тёппелени кёреме.

Къара булут басыб турса да аланы,

Ала акъ болгъанларын билеме.

Не алаша, не къара эталмайды булут аланы.

Булут – не? Келгенича – кетер.

Тау а – тургъаныча турур,

Бизни ёрге къаратханлай, тартханлай.

Бюгюн а тауну тёппесинде

Чыммакъ акъ джаулугъу бла башында,

Акъ чебгенли бир къызны кёрдюм –

Мёлек эсе да, алдамайым, билмейме.

Кесине тыйыншлы таза джерге,

Ёрлебми чыкъгъан болур ёзенден,

Учубму тюшген болур Кёкден –

Не эсе да, кёрдюм сейирликни.

Билмейме, илгенди немден –

Кёзюмденми, сёзюмденми – къайдам.

Къайдан эсе да бир булут джетди да,

Къызны, тауну да кёргюзтмей къойду.

Бираздан булут тас болду.

Алгъынча, ачыкъ болду туура.

Мёлегим а джокъ болуб тура...

Джюрегим бютюн мыдах болду.

Тау тёппелеге къараучу тюл,

Чыгъыучу болгъанма андан бери.

Умутум барды ол мёлек къызгъа

Кёк-Джер чегинде тюберикме деб.

Заман а барады. Мёлекден умут этиб,

Кёб джер къыздан, не этейим, къуру къалдым.

Джазыу болур – Мёлек Къоннган Тау бла

Бир болгъанды ёмюрге джаным.

АКЪ СЁЗНЮ КЮНЮДЮ БЮГЮН

Ежегодно Всемирный День поэзии отмечается 21 марта в соответствии с резолюцией 30-й сессии ЮНЕСКО, состоявшейся в Париже в 1999 году.

В соответствии с решением ЮНЕСКО основной целью празднования Всемирного дня поэзии является поощрение языкового разнообразия и поддержка исчезающих языков посредством поэзии. Кроме того, этот День призван содействовать развитию поэзии, возвращению к устной традиции поэтических чтений, преподаванию поэзии, восстановлению диалога между поэзией и другими видами искусства, такими, как театр, танцы, музыка, живопись, а также поощрению издательского дела и созданию в средствах массовой информации позитивного образа поэзии как подлинно современного искусства, открытого людям.

ЮНЕСКО предлагает государствам-членам принимать активное участие в праздновании этого Дня как на местном, так и на национальном уровне при активном участии Национальных комиссий по делам ЮНЕСКО, государственных и частных учреждений (школ, муниципалитетов, поэтических сообществ, музеев, культурных ассоциаций, издательств, местных властей и т.д).

Акъ сёзню кюнюдю бюгюн,

Чыммакъ Акъ Сёзню.

Джазгъы джабалакъны кюнюдю бюгюн,

Назму джабалакъны.

Акъ Сёзню ышыгъында,

Акъ Сёзню джарыгъында,

Ышыгъында-джарыгъында*

Джашайды Сюймеклик.

Къанатлы Сёзню кюнюдю бюгюн.

Ол къоннган терек,

Чагъыб, кёгериб, шууулдаб башлайды –

Къаяда, тюзде – къайда болса да.

Ол къонннган терек –

Джангыз Терекге,

Ол къоннган таш –

Къадау Ташха

Ушаб башлайла.

Шайырла Акъ сёзню айтыб,

Къара суугъа юфгюрселе –

Ол акъ-къара суу бла

Не аурууну да багъаргъа боллукъду.

Акъ – тёнгекгеча,

Акъ сёз да джюрекге

Керекди алай,

Таб, андан да бек.

Дуния акъсыз джашаргъа да болур,

Акъ сёзсюз а – огъай.

Дунияны джарыкъ этген

Акъ сёзню кюнюдю бюгюн.

*Ышыкъны магъанасы джарыкъды (тюрк тилде).

ДЖЮРЕК БЛА ОДЖАКЪ

1

Оджакъча, къурумдан-джалындан

Борчду, кёзюу-кёзюую бла,

Тазалай турургъа аны да.

Эм игиси: джалын да, къурум да

Анда болмазча, аны – къуру да –

Керекди тутаргъа таза.

Ансы, тюшериксе отха,

Не сеннге тюшерикди от.

Сакъ бол джюрекге, оджакъгъа –

Кесинге, юйюнге да тюшмез ючюн от.

2

Тазалайды абдез тёнгекни,

Санны, джанны тутаргъа тазалай,

Ораза да джарайды алай.

Тёнгекни, джюрекни да таза

Этелле намаз, ораза.

Не къадар кючлю болса иман,

О къадар нюрлю болады адам.

3

Халал болургъа керекди

Нени да – иннетни, сёзню, ишни да –

Тазалыкъды башы.

Джашауубуз-ашауубуз

Болур ючюн къолай,

Джюрекни, тёнгекни да,

Тёгерекни да

Тутаргъа керекбиз таза.

4

Тазалыкъ болмагъан джерде

Тазалыкъ болмагъан джерде

Башланады не тюрлю ауруу да.

Ангыларгъа унамаса аны,

От сакълайды алда адамны.

Тюшмез ючюн отха,

Сакъ бол джюрекге, оджакъгъа.

КЁК СЁЗ, ТАУ СЁЗ, АКЪ СЁЗ

Дин ахлусу Хакъ Сёзге таяннганча,

Таянады Акъ Сёзге поэт.

Къара кюн Акъ Сёз къутхарады аны,

Кюйген джюрегине бола себеб.

Таукеллик, сабырлыкъ да бере,

Хакъ сёзча келеди Акъ сёз да Кёкден.

Аласы́з, дуния мал бла къайгъы

Бошар эдиле джюрекден.

Бек къыйналсам неда къууансам,

Джашау-ёлюм базманда чайкъалсам,

Акъ мёлекча, Акъ сёз къалады джетиб:

Сора, базманны джашау джаны тебрейди дженгиб.

Болгъанды ненча кере алай.

Хорлаялмай джангызлыгъым,

Къутулуб къара къайгъыдан, ёлюмден да,

Бара эсем джашай,

Аны ючюн разылыгъым –

Акъ Сёзгеди.

Кими менден, кими джашаудан

Айырылдыла мен бек сюйгенле.

Акъ Сёз а мени бла къалды,

Кюйген джюрегиме бола дарман.

Ёлсем – джылаууму

Этерик да – Акъ Сёздю.

Мен ёлгенден сора, джашаууму

Созарыкъ да Акъ Сёздю.

Поэт сал болуб,

Къара джамчыгъа чырмалса да,

Акъ сёзю сау болуб,

Анга джокъду ёлюм.

Джазыуу

Акъ сёздю

Акъ башлыгъы поэтни.

Гемуда, Боракъ эсе да аты,

Анда баргъанны таныйды халкъ:

Ёлюмча къарады джамчысы аны,

Башлыгъы уа – джашауча – акъ.

Башлыкъ къарайды къара джамчыгъа ёргеден,

Акъ Сёз къарагъанча къара джерге Кёкден,

Джашау къарагъанча ёлюмге.

Поэтни джамчысы – къара, башлыгъы уа – акъ .

Не этгин: джашау, ёлюм да – хакъ.

Къара джамчы да, Акъ башлыкъ да,

Бетлери болса да башха,

Джюндендиле экиси да.

Ёлюм бла джашау да байламлылла алай,

Бир юзюкдендиле ала да.

Алай а, Акъ Сёзге джокъду ёлюм,

О́л саулукъда – поэтге да.

Джаханюмге, джандетге да

Тюшерик тюлдю шайыр.

Акъ Сёзде къаллыкъды ол.

Къыйын эсе да, джарыкъды джол.

Къара джамчыгъа ушаш джолну

Акъ башлыкъгъа ушаш Акъ Сёз

Джарытады.

Кече бла Танг. Джамчы бла Башлыкъ.

Ёлюм бла Джашау. Ёлюмден сора да джашау.

Къара къая эмда анда да ёсалгъан Кёк терек.

Къара къыш эмда Акъ къуш.

Къара суу эмда Акъ сёз.

Акъ сёз, Акъ сёз, Акъ сёз.

Кёлню къандыргъан, джюрекни тазалагъан,

Джашаргъа, ёлюрге да таукеллик, сабырлыкъ да берген,

Джети къат Кёкню башында джаратылыб,

Минги Тауну ташында туугъан,

Бизни бла джашагъан, бизден сора да къаллыкъ,

Кетгенлени да – дин, тил, джурт ючюн ёлгенлени – тирилтирик,

Келликлеге да бола джарыкъ, ышыкъ,

Ахырзаманнга дери, ахырзамандан сора да джашаб турлукъ керамат –

Кёк сёз, Тау сёз, Акъ сёз.

ШИМАЛ ДЖОЛДА САГЪЫШЛА

Кийик бабушла, къазла, къанкъазла

Джюзелле кёлде.

Тал терекле да къабланыб суугъа,

Джашырыргъа хазырла аланы.

Кюн – чууакъ, джылы, джайгъы.

Кёл да – рахат, джокъча къайгъы.

Акъ тюшле кёре джукълайла таула.

Сютча уюбду тенгиз да.

Джагъада табджаннга олтуруб,

Бу джандет джуртха этеме сагъыш.

Дунияны тёрт джанындан

Къачхынчыла къуюлгъанла бери.

Бу барыудан барса,

Викингледен келген къан, сыфат бузуллукъду,

Тюрленникди къылыкъ-хали,

Седирерикди тёре-джорукъ –

Шимал Джол, ай медет, оюллукъду.

Хар бешинчи адам Шимал Джолгъа

Тышындан келиб къошулгъанды.

Бу барыудан барса, бу ёмюрде огъуна,

Шимал Джолчула ёз джуртларында

Аз боллукъла къошулгъанладан.

Бютеу дунияны къатышдыргъан кюч,

Шимал Джолну да буза барады.

Бу иги халкъдан, бу джандет джуртдан

Не къаллыкъды бир ёмюрден?

АКЪ СЁЗГЕ РАЗЫЛЫКЪ

Къанатлы Сёзюм, чыммакъ Акъ Сёзюм,

Тенгизден-теркден да, къралла арасы чекден да

Ётюб,

Акъ Сёзюмю къара кючле тыялмай,

Туталмай, чалдышха джыялмай,

Къанатларын кесалмай,

Сюркелирча эталмай,

Кеслерине къул эталмай,

Кеслерича къарабет эталмай,

Сауут-сабадан атыб да ёлтюралмай,

Иелерине-бийлерине –

Къара джиннге тарыгъадыла.

Билмейдиле ала,

Акъ Сёзню джаратхан Кюч

Онглу болгъанын шайтандан-ибилисден.

Биле эселе да, кюрешедиле

Тёгерекни толтуруб кирден, ийисден –

Алай бла илгиздик этерге излеб,

Джер юсюнден ариулукъну-тазалыкъны.

Аланы джаханим тылпыулары

Джеталмаз мийикликге чыгъыб,

Къанатлы Сёзюм Джурт таба атланнганды.

Джуртда Джангыз Терекге, Тейри Терекге

Къонарын кёргюзте кёзюне,

Къара, акъ булутланы да

Башлары бла кетиб барады.

Джуртда Джангыз Терекни

Кесилгенин айтханлыгъыма,

Ийнанмай, кетиб барады джарлы джан.

Джуртда Джангыз Терекни

Кесин къой, дюккючюн да,

Табалмай, къыйналлыкъды ол.

Арлакъда Къадау Ташны эслеб,

Анга къонарыкъды да,

Сора алай джыярыкъды эс.

Акъ Сёзге бек керек –

Джуртда Джангыз Терек эди,

Джангыз о́л Терек эди –

Энди Ол – джокъ.

Джуртда Джангыз Терекни сын-сураты болуб

Сюелликди Акъ Сёзюм мени.

Алай бла, (къанаты сынса да, мураты толуб),

Джашарыкъды ёмюрлени.

Джашарыкъмыды?

Джуртда Джангыз Терекгеча,

Акъ Сёзге да келирми ёлюм?

Илинмек аджал джетерми анга да,

Ажымлы кетерми ол да дуниядан?

Эки кере ёлтюрюрлеми Джангыз Терекни:

Бир кере кесин, бир кере да – ауазын-сыфатын –

Китабха бурулгъан тинин-рухун?

Китабны джазыуу да Терекникича

Болса, Къадау Таш да чыдаялырмы?

Огъай, къара кючле Акъ Сёзню да хорлаялмазла,

Къадау Ташны да тебдиралмазла.

Иги джора да – иги.

Дунияны юч дараджасы эдиле,

Дуаны юч мюйюшю эдиле,

«Ючден дагъан таймаз» дегенлери эди

Джангыз Терек, Къадау Таш эмда Акъ Сёз.

Энди Акъ Сёзде джашайды Джангыз Терек.

Кёзден кетгенле – бары – Акъ Сёзде джашайла.

«Джуртда Джангыз Терек» китабды энди.

Ёлгенле да тирилелле анда.

Къара кючле уа,

Кеслерине джахил кючлени да къошуб,

Калак ит джыйынча, джер-джерде кёрюне,

Айланалла мысылдаб, хырылдаб.

Энди Къадау Таш бла кюрешелле ала.

Джангыз Терекни къурутханча,

Къадау Ташны да къуруталсала –

Халкъны-Джуртну къурутханнга санарыкъла.

Алай а, къара кючлени

Къара бетлерин, къара инннетлерин, къара ишлерин

Дуниягъа ачады Акъ Сёз.

Халкъны ангысын, эсин, джюрегин

Уятады Акъ Сёз.

Дуниядан кетген Джангыз Терекни,

Алкъын сау Къадау Ташны да

Керамат кючлери барды акъ Сёзде.

Акъ Сёз –

Ана тилни, Ата джуртну да

Бети, ауазы, сыйы-намысы, сыфаты болгъанлай,

Къалкъаны, кюбеси болгъанлай,

Турлукъду.

Хакъ-Халкъ ючюн, Тил-Джурт ючюн, Сый-Намыс ючюн

Ёлген шейитлени да тирилте,

Саулагъа да алай джашаргъа, ёлюрге кюч бере,

Турлукъду Акъ Сёз.

Алайды джашауу, джазыуу – къадары Акъ Сёзню.

Аны ючюн джаратылгъанды бек мийикледе Акъ Сёз.

Дуния малдан, алаша-учуз затладан

Баш болгъанлай турлукъду Ол.

Аны ючюндю

Аны акъ болгъаны да, къанатлы болгъаны да.

Аны джазгъан къаламгъа да,

Ол болгъан Заманнга, Аламгъа да,

Анга джол берген Тейриге, Тейри адамына да –

Барына да махтау.

КЪУЛЛУКЪ ЭТИУ

Хакъды ёзюм, Акъды Сёзюм.

Джумулгъунчу кёзюм,

Алагъа къуллукъ этиудю

Адамлыкъ-шайырлыкъ борчум мени.

КЪАЙЫТЫУ

Джашау арытса адамны,

Ёлюм къутхарады аны.

Джанымдан, джашаудан да тойдум,

Назму джазгъанны да къойдум.

Джюрек

Алай а, джюрек

Халкъдан, адамдан суууса,

Болады джууукъ

Ташха, агъачха, суугъа.

Джюрек

Чегет, къобан эмда тау

Джюрекни этедиле сау,

Къайтаралла джашаугъа адамны.

Унутургъа джарамаз аны.

Адамла джарсала джюрекни,

Эсгер Къобанны, Ташны, Терекни.

Дарман хансланы чайнай,

Джарасын ала бла багъа, джалай,

Сау болуб кетеди джанлы да.

Джурт къутхарады аны да.

«Ташын джалаб, сууун ичиб турсакъ да,

Джуртда боллукъбуз Адам да, Халкъ да...»,-

Деб къайытханды халкъ сюргюнден,

Алайсыз – бурулур эди сюрюуге.

Джурт адамны, халкъны да

Джашаугъа къайтарады. Аны да

Кёзюбюз бла кёргенбиз, сынагъанбыз.

Джуртубузда биз Адамбыз, Халкъбыз.

Джашау арытса адамны,

Джурт къутхарады аны.

Терслик къатылса джюрекге,

Бар суугъа, ташха, терекге:

Рахатлыкъ табарса аладан,

Къан келгени тохтар джарадан.

Адамла джаргъан джюрекни,

Сау этерик Ташны, Терекни

Джуртда табаллыкъса джангыз.

Бизге джашау джокъду ансыз.

Джол джокъ эсе да артха,

Мен атланнганма Джуртха.

Сакълайла анда:

Чегетле, суула, таула да;

Ёлгенле, саула да;

Къарча да,

Адурхай, Будиян, Науруз, Трам да;

Ачемез, Татаркъан, Умар, Джатдай да;

Дебо улу Кючюк, Кязим хаджи, Джырчы Сымайыл да –

Бары сакълайла анда.

Минги Тау да,

Хасаука да,

Джаралы джугъутур да,

Джаралы таш да,

Джуртда Джангыз Терек да,

Къадау Таш да,

Къазакъ бёрю да

Сакълайла анда.

Беш Тау Эл да,

Къарачай Эл да –

Ана тил, Ата джурт –

Джан джурт

Сакълайды анда.

Джуртдады дуния, ахырат да.

Ачыллыкъды анда керамат да.

Илхам да энерикди Кёкден.

Ётген а тынч тюлдю чекден.

Джеталсам – насыбым алда.

Джеталмасам – къаллыкъма джолда.

Ёлюм ызындан тюшсе адамны,

Джангыз Джуртду къутхарлыкъ аны.

Нарт къабырлада табылса орун,

Ол тюз джашагъаныма боллукъду шагъат.

Ана тилге чырмалыб джаным да,

Минги Таудан къарарыкъды рахат.

Буйрукъ болуб Кёкден, ётеме чекден –

Джашасын Джерим-Миллетим-Элим.

Дин-тил-джурт къазауатда

Шейит болгъанлагъа джокъду ёлюм.

Санларым дауачыдыла-даучудула башыма:

«Башдан акъыл кетсе, аякъгъа кюч джетер.

Керексизге кёб къыйнадынг бизни.

Иссиден, сууукъдан, аурууладан да сакъламадынг.

Тохтамадынг этгинчи бизни сакъат.

«Тёрт санымдан хайыр къалмагъанды» деб,

Дагъыда, уялмай, терслейсе бизни.

Этмесенг эди сен бизге джаулукъ,

Замансыз кетмез эди саулукъ».

Тынгылайма даууна тёнгегими.

Тынгылайма даууна джюрегими.

Тангнга дери тохтамайла даула.

Мени рахат къоймайла ала.

Джанымы тохтаусуз талайды тёнгек.

Тюрлю-тюрлю уруб, къыйнайды джюрек.

Кече узуну этеме сагъыш.

Къачымы къалтырата, джууукълашады къыш.

Къыямат кюн тирилиб, болурма сау.

Башхалагъа къошулуб, санларым да айтырла дау.

Билмейме, къутулурмамы соруудан.

Алай а, хайыр чыкъмаз къоркъуудан.

Андан эсе, хазырланайым ахыратха.

Джашаууму тюшюрейим къагъытха.

Къалтыраса да къалам тутхан къолум,

Кеси кесимден бир алайым соруу.

Кюрешейим джукъну джашырмай, айтыргъа тюзюн.

Аллахны аллындача, ачыкъ болсун сёзюм.

Сора бир кёрейим, не айтырын халкъ.

Халкъ айтханнга да тынгларыкъ болур Хакъ.

Алай а, бюгече джазмайма джукъ.

Кюрешеме болургъа Гъаршха джууукъ.

Къалгъанладан башхаракъ, тилейме Аллахдан:

«Шайырны, шийирни да харамдан, гюнахдан,

Ёзюбюзню, сёзюбюзню да харамдан, гюнахдан

Тазала, къутхар. Акъ сёз да Хакъ сёз бла болурча эт».

Аны тилейди Аллахдан бюгече поэт.

2011 джыл, 26-27 август

СЫНАУ ЗАМАН

«Ишлемеген тишлемез»

Дегенди халкъыбыз алгъын.

Этин, гырджынын, агъын

Халал къыйыны бла табханды.

Энди уа «ишлеген тишлемез»

Дерча болгъанды заман.

Уру-тоноу-мурдардыкъ

Бошайла адамдан, халкъдан.

Алай а, бир сынауду бу да.

Башха сынауладан да келгенбиз ёте.

Аллах айтса мындан да ётербиз,

Чынгылдан къалмазбыз кетиб.

Халкълыгъыбыз-адамлыгъыбыз

Чыдар, тас болуб кетмез.

Таш башында да джашау эте,

Ёмюрлени ашыргъанбыз биз.

Халкъбыз,

Онтёртюнчю-онбешинчи ёмюрледен да ёталгъан.

Халкъбыз,

Онтогъузунчу-джыйырманчы ёмюрледен да ёталгъан.

Халкъбыз,

Сары-къызыл эминаладан да къалгъан сау.

Бюгюн да

Бизни халкъны тюб эталмаз джау.

ЮЧЮНЧЮ КЁЗЮМДЮ АКЪ СЁЗЮМ МЕНИ

Кябаны къара ташына,

Къарачайны Къадау Ташына да

Ушайды Акъ Сёзюм мени.

Джети къат Кёкден эсе да,

Джети къат джерден эсе да,

Билмейме ол.

Мен ажымсыз билген –

Хакъ Сёзденди Акъ сёзюм мени.

Нарт сёзденди Акъ Сёзюм мени.

Къара ташха да, Къадау ташха да

Аны ючюн болур ушай.

Джашил орман чегетге,

Джуртда Джангыз Терекге да

Ушайды Акъ Сёзюм мени.

Балта, мычхы да кесгенле аны,

От, шыбыла да кюйдюргенле аны –

Алай а, ол сауду.

Джашауну, ёлюмню, тирилиуню да,

Кёкню да, джерни да

Биледи Акъ Сёзюм, къанатлы Сёзюм.

Ташха, Терекге, малаикге да

Ушайды Акъ Сёзюм.

Халкъ таяннган Къадау Ташды ол.

Солургъа хауа берген джашил Терекди ол.

Къалюбаладан Ахырзаманнга къараб тургъан,

Болгъанны, боллукъну сезиб тургъан,

Ючюнчю кёзюмдю Акъ Сёзюм мени.

Кёк, акъ, къара тюрсюнлю бола,

Бир-бирде шош бола, бир-бирде чайкъала,

Джашайды тенгиз. Джашайла анда

Чабакъла, балыкъла да.

Бир-бирине белги бере, болуша,

Къайыкъ да мине кемеге,

Кеме да мине къайыкъгъа,

Баралла анда кемеле, къайыкъла да.

Ол чайкъала тургъан тенгизни арасында

Бир акъ айрымкан барды.

Кемеси, къайыгъы батхан бары –

Ол акъ айрымканда табады къонуш.

Бир-бирде той-оюн этер ючюн да,

Бурулады ары насыблы къауум.

Къара къайгъыдан къачханла да

Акъ айрымканда табалла ышыкъ.

Къанатлыла да, къанатлы джанла да

Сюелле тохтаргъа алайда.

Кече-кюндюз да ол акъ айрымкан

Кёрюннгенлей турады хар къайдан.

Джангыз бир адам джашайды анда.

Дуния малы болмаса да – байды.

Кёкден келиучю таша ауазны, джарыкъны

Къонакъ этер онгу барды аны.

Ол акъ айрымкан – Акъ сёзюдю шайырны.

Бютеу дуниягъа хайыры уллуду аны.

Сюркелген, сюелген, джюрюген, джюзген, учхан да

Джанларына анда, андан табалла себеб.

Чайкъала тургъан тенгизни арасында

Ишлегенди поэт ол акъ айрымканны.

Кеси джангыз турады ол анда.

Келгенни-кетгенни уа джокъду саны-санауу.

Ол акъ айрымканны ишлегенди поэт

Кёкден эннген джарыкъны кючю бла.

Мёлекле адамла бла тюбешелле, сёлешелле алайда,

Ушакъларын къагъытха тюшюреди шайыр да.

Чайкъала тургъан тенгизни толкъунларына

Акъ айрымкан бой бермей, сюеледи.

Алай сюелиуню къууанчын, къыйынлыгъын да

Толусу бла билген шайырды джангыз.

Тенгизде айрымканланы кёрсегиз,

Поэт бла Акъ сёзю тюшер эсигизге.

Акъ айрымканны, Тейри джарыкъча, эшиги

Хар къуру да ачыкъды сизге.

ДЖАУАДЫ ДЖАУУМ ДА КЁЛГЕ, ТЕНГИЗГЕ

Кюе тургъан къум тюзлеге тюл,

Кёлге, тенгизге джауады джангур да.

Къара булут, джолунгдан джангыл да,

Бир джерни да къойма болургъа кюл.

Кёбдюле сакълагъанла сени,

Сен а джауаса кёлге, тенгизге.

Огъесе, алай болургъамы керекди?

Алай эсе, ангылатчы бизге,

Тенгизге нек джауаса сен,

Сени кюсеген джерге джаумайын?

Ол джер не гюнах этгенди

Къалмазча кюймейин, джанмайын?

Огъесе, джашагъанла алайда

Ассымы болгъан болурла Кёкге?

Аны ючюнмю джауаса сен,

Аланы къоюб, тенгизге, кёлге?

Зауаллы халкъ джыйылыб анда,

Айла бла этеди тилек.

Чууакълай къала эсе Кёк,

Джашау юзюллюкдю анда.

Адам улуда́, табигъатда́ да

Бизге терс кёрюннген кёбдюле ишле.

Огъесе, уллу палахдан сакълар ючюн,

Гитче палахла бла тюшюндюрюрге

Излейми болур дунияны Къурагъан?

Башыбызгъа этмесек мадар,

Этиучю да этерми къадар –

Болурбузму къауум – сынаудан ёталгъан?

Биз табигъатха къатылгъаныбыз ючюн,

Дертми джетдире болур ол да бизге?

Мени сагъышларыма, назмума да эс бурмай,

Арлакъда кюе тургъан джерге бармай,

Джауады джауум кёлге, тенгизге.

Динлерин, Тиллерин, Джуртларын да

Ауушдургъанла́ дуния малгъа,

Билмейме, джашайдыла къалай,

Нени юсюнден сёлешедиле ала?

«Ючден дагъан таймаз» деб, халкъ

Динни-тилни-джуртну бирлигине

Айтханды. Таяннганла́ о́л дагъаннга

Болалгъандыла Инсан, Миллет.

Ол ючюсюнден бирин тас этсе да –

Аууб тебрейди дагъан:

Халкъ халкълыгъын тас этиб тебрейди,

Тас этиб тебрейди адамлыгъын адам.

Динни-тилни-джуртну бирлигиди

Таймаз дагъаны джанны.

Билген кюнюмден бери аны

Дин-тил-джурт ючюн этеме къазауат.

Аладан бирин тас этиб,

Къалгъанын сакълаяллыкъбыз деген,

Алдаргъа кюрешмесин халкъны –

Алдатмаз кесин тарихни билген.

Джаннга огъуна керек болады тёнгек.

Аны ючюн кюрешедиле халкъла

Къураргъа Миллет Юйлерин – Эллерин.

Эл а – динсиз, тилсиз, джуртсуз болурму?

Диним деген да, тилим деген да, джуртум деген да,

Бирге болмай джокъду амал.

Динни-Тилни-Джуртну бирлигиди

Этген: халкъны – Халкъ, адамны – Адам.

Ючден дагъан таймаз:

Динибиз – ислам, тилибиз – тюрк, джуртубуз – Кавказ.

Тауубуз – Минги, ташыбыз – Къадау.

Аласыз – бизге джокъду джашау.

Десек: Дин-Тил-Джурт

Аллахха болабыз джууукъ.

Аланы берген Аллахды бизге.

Аланы къоруу, сакълау – борчду бизге.

Ким Хакъ сёз бла, ким Акъ сёз бла

Ол иннетге этейик къуллукъ.

Ючден дагъаннга таянайыкъ –

Ол тюлдю таярыкъ, оюллукъ.