Djeti бу китаб 2010 джыл, сентябрны 9-да, орта кюн, Ораза ачылгъан кюн, джазылыб башланнганды

Джарыкъларын мийик Кёкден узатхан,

Джулдузла ариудула узакъдан.

Джууукъда уа кюйдюрлюкдюле ала.

Таукел болалмай барыргъа къатынга,

Кюн узуну къарайма суратынга.

Къар джауады, болса да джайгъы,

Чыпчыкъ бала юшюйдю уяда.

Джюрекни да талайды къайгъы –

Тынгы-тынчлыкъ джокъду дунияда.

Къанатлы сёзле да, къонар джюрек табмай,

Къатышхан турна джыйыннга ушайла.

Не этгин, сынау дунияда джашайбыз:

Амал джокъ – джашау джюкню тартмай.

Джашаудан, ёлюмден – къайсы айтса да : «Сау ке́л»,-

Болайыкъ сабыр, болайыкъ таукел.

Джокъ эсе дунияда тынгы-тынчлыкъ,

Джашаугъа, ёлюмге да болайыкъ тыйыншлы.

Къара къаяда да нарат терек

Джашаргъа, джашиллей турургъа да табады къарыу.

Анданмы къарыусузду адам джюрек?

Борчду бизге – ёлгюнчю – аякъ юсде туруу.

Бизни тюзге, тенгизге атса да къадар,

Табайыкъ мадар –

Бюгюлмезге, джаныбыз саудан ёлмезге.

Келеди ауаз ёмюрлени теренинден:

«Джуртунгу Ташындан, Терегинден

Юрен чыдаргъа, джашаргъа».

Джуртда Джангыз Терекни орнунда

Сюелеме, Къадау Ташха къараб.

Джукъ келе-келмей эсе да къолумдан,

Кюрешеме «Халкъ, Джурт» дей, джашаб.

Шайыр джаннга солургъа хауа,

Джашаргъа Юй да болады Сёзю.

Джылыу да, джарыкъ да бере,

Дуниягъа да джарайды Сёзю.

Таш бла Терек да джарайла алай,

Аладанды мени ёзюм да.

Алагъа ушаса Сёзюм да

Разы болур джулдуз бла Ай.

Кёкде Ай бла джулдузну

Джер сыфаты – Таш бла Терек.

Ата джуртну да, Ана тилни да

Къутхарлыкъ аладыла деб,

Ай бла джулдузгъа къарайма Кёкде,

Таш бла Терекге къарайма Джерде.

Берелле ала таукеллик, тёзюм да.

Аладанды мени ёзюм, сёзюм да.

Болджал джетиб, къутулса джюрек

Дуния малдан, сёзден, къайгъыдан –

Ай бла джулдуз, Таш бла Терек

Айтырыкъдыла хапар шайырдан.

КЪЫЛАМА НАМАЗ

Шималдама. Къыбыладады Кавказ.

Кавказгъа айланыб къылама намаз.

Джибитеди андан келген джауум.

Кёрюнеди

Европа бла Азияны байлаб тургъан тауум.

Джандетча кёрюнеди Кавказ.

Аллахха махтау сала, къылама намаз.

Заманла – бютюн къуджур.

Керекмиди назму, джыр?

Сёз да кетеди кёлден,

Къаядан кетгенча джур.

Оноуу – тоноу болгъан,

Ит къауум болгъанды баш.

Джуртда орун табалмай,

Тышындалла къыз эм джаш.

Халкъ туугъан джерин къоюб

Кетерча этедиле.

Джандет джуртха джутланыб,

Башхала джетедиле.

Аудуруб кеслерине,

Тарихни джазадыла.

«Бу джурт бизникиди» деб,

Айтыргъа базадыла.

Кетиб барабыз тюзге...

Душман излеген да – олду.

Минги Тауубуз бизге

Къарайды разы болмай.

«Къобанны ташын джалаб,

Сууун ичиб турсакъ да,

Къайытырыкъбыз Джуртха...

Энди ёлсек-къалсакъ да,

Аллах, айырма Джуртдан».

Былай айтыб, сюргюнден

Къайытханед халкъыбыз.

«От тёбеси болсун,- деб,-

Къум тюзледе хакъыбыз».

Энди не болду бизге?

Джуртну джаларгъа ташын,

Джуртну ичерге сууун

Кимди къоймагъан бизге?

1

Болгъан къадарда

Сёзюм мени

Боллукъ тюлдю къуу.

Акъ аязы бла

Сыласа Тау –

Джюрек джараларым да

Боладыла сау.

...Джуртха термиле

Ёлгенле бла – ёлдюм.

Сау къалгъанла бла –

Къайытыб да келдим.

Джа́н мукъладис,

Дже́р джандет – Джуртум,

Ташынгы джалаб,

Ичдим сууунгу.

Къадау Ташынгы

Къучакълаб, ба этдим.

Джангыз Терегинги

(Кесилген Терегинги)

Орнуна сюелдим.

Файгъамбарча,

Таугъа да чыкъдым.

Шыйых дорбунда

Кече да къалдым,

Намаз да къылдым.

2

Кетиб арадан

Хаджиликге бардым,

Ачылды да чек.

Къобандан ичгенча,

Зам-замдан ичдим.

Кааба ташны да,

Къадау Ташныча,

Сылаб, ба этдим.

Файгъамбарны дорбунуна

Чыгъыб, къылдым намаз.

Анда къулагъыма

Келди бир ауаз:

«Минги Таулу

Джандет джурт Кавказ

Берилгенди сизге –

Сакълагъыз аны.

Сакълагъыз аны

Ташын, Тауун да,

Сакълагъыз аны

Терегин, сууун да.

Джурт бла бирге

Берилгенди тил да.

Джуртсуз, тилсиз

Адам, халкъ да джокъду.

Къорумасагъыз

Джуртну, Тилни,

Сакъламасагъыз

Ташны, Терекни,-

Разы болмаз

Аллах да сизге.

Аллах бергенни

Сакъласагъыз,

Аллах бергенни

Къорусагъыз –

Кюрешсегиз, сермешсегиз,

Кюч берир Аллах да сизге.

Минги Таудан энеди

Зам-зам сууугъуз.

Кааба ташны къарнашыды

Къадау Ташыгъыз.

Джабаль ан-Нурну къарнашыды

Минги Тау кеси да.

Къурейш халкъны къарнашыды

Къарачай кеси да».

Эки дунияны

Къурагъанды Аллах.

Ючюнчю дунияны

Къурагъанды адам.

Джазыучу, суратчы

Эмда композитор –

Ючюсю къурагъанла

Ючюнчю дунияны.

Бу юч дунияды

Джанымы дагъаны.

«Ючден дагъан таймаз» -

Сынагъанма аны.

Ахырзаманнга буруу болуб,

Ахырат бла дунияны арасын

Бёлюб тургъан,-

Ючюнчю дунияды.

Ючюнчю дуния оюлгъанлай,

Дунияны джутарыкъды ахырат.

Джазыучула бла, суратчыла бла, макъамчыла бла

Этгенле́ къазауат,-

Ангылаймыдыла экен аны?

Хакъгъа къуллукъ этген,

адамны Адам, халкъны Халкъ этген

джазыучула, суратчыла, композиторла

къутхара келгендиле дунияны,

къутхара да барлыкъдыла дунияны.

Джангыз,

Ючюнчю дунияны къурагъан фахмуланы.

Минги Тауубуз мийикди алай –

Тёппесинде эримейди къар.

Аны этегинде барабыз джашай,

Ата джуртубуз кёрюнмейин тар.

Аны этегинде барады джашай

Ёмюрден бери Къарачай-Малкъар.

Джуртубуз Кёкге джууукъду къалай...

Халкъыбыз а?

ДЖУРТХА БОЛГЪАНМА ТАНСЫКЪ

Узакъгъа, джууукъгъа

Айтама ачыкъ:

Халкъыма тюл, Джуртха

Болама тансыкъ.

Болама тансыкъ

Ташха, Терекге.

Алалла азыкъ

Башха, джюрекге.

Болама тансыкъ

Таугъа, Къобаннга...

Джуртум – намазлыкъ:

Абдезсиз анга

Къараргъа, кирирге

Джарамаз, джарамаз.

Джууукъду Кёкге

Минги Тау, Кавказ.

Джаныма айтама,

Таласа тёнгекни:

Чыгъарыкъ эсенг, чыкъ,

Къыйнаб турма мени.

Ушасам да нартха,

Бошалады тёзюм:

Эм алгъа Джуртха

Кетеди сёзюм.

Сёзюмю ичи

Тюлдю гырын:

Сёзюмю ёзю

Джанымды, джаным.

Сёзюм-джаным

Айырылады менден:

Тюшеди Джуртха,

Тюшгенча Кёкден.

Джаны саулай

Кирген джандетге,

Сукъланыгъыз

Шайыргъа-Поэтге.

Тёнгеги

Джюреги

Къайда къалса да

Тёнгеги-саны,

Джашарыкъды Сёзде

Поэтни джаны.

Сёз кетсе уа

Ызына, Кёкге,

Сора, джашау

Юзюллюкдю Джерде.

Ары дери уа

Джокъду къоркъуу:

Турлукъду Терек

Болмайын къуу.

Хакъ Сёз бла Акъ сёз

Сакълайла халкъны.

Халкъ ёледи

Унутса аны.

ЧАЛКЪЫДА

Мен бир кюн чалкъы чалдым.

Чыгъанакъла бла гюллени

Кесмей къоюб бардым.

Дюрюлени арасында

Сюеле эдиле ала –

Чыгъанакъла бла гюлле.

Билемисиз, къайсы къауум

Болгъанын кёбюрек?

Чыгъанакъла, гюлле

Аланы арасында да мен – чалкъычы,

Сюеле эдик

Къараб бир-бирибизге.

Чууакъ Кёк да къарай эди бизге.

Бизге: чыгъанакъгъа, адамгъа, гюлге.

Билмейме, мен къалай кёрюннгеними анга –

Чыгъанакъчамы, огъесе, гюлчамы?

Огъесе, бу чыгъанакъла, гюлле да

Джюрегимдеми ёсе болурла?

Аны ючюнмю къойдум аланы чалмай?

Мен бир кюн чалкъы чалдым...

БИР КЁБДЮ КЪАЙГЪЫ ДЖЮРЕКНИ ДЖАРГЪАН

Тенгиз огъуна болгъанды шош,

Таула да агъаралла ол бир джагъада.

Джюрек, сен а нек болмайса хош,

Неди сени, айт, эки джаргъан?

Азмыды дунияда къыйынлыкъ,

Кёбдю кетген да джашаудан къанмай.

Алай а, саудан ёлюб къалмай,

Эки дуниягъа да болайыкъ тыйыншлы.

Барадыла тенгизде кемеле.

Турна джыйын да ётеди башым бла.

Къарайма, кетералмай эсден

Туугъан джуртуму терегин, ташын да.

Тенгиз огъуна болгъанды шош,

Таула да агъаралла ол бир джагъада.

Кёлюм а болалмайды хош –

Ёллюк болурма джюрек джарадан.

Бютеу дуниядан къачхынчыла

Тенгиз джагъада сюелелле.

Къутулуб келгенле да зулмудан

Ата джуртларына тансыкъдан ёлелле.

Тынчлыкъ джокъду джерде, джюрекде.

Табигъатдан, адамдан да чыгъады къайгъы.

Амалсыздан къарайма Кёкге

Ангыларгъа излей джулдуз бла Айны.

Тенгиз огъуна болгъанды шош,

Таула да агъаралла ол бир джагъада.

Джюрек а болалмайды хош,

Бир кёбдю къайгъы джюрекни джаргъан.

Тынчлыкъ джокъду джерде, джюрекде.

Кёкде бармыды – билмейме аны да.

Джер тебрениуле, суу ахырзаман да тюшелле эсге,

Сойкъырымла, сюргюнле да тюшелле эсге,

Хиросима, Чернобыль да тюшелле эсге,

Къазауатла бары тюшелле эсге:

Неди къутхарлыкъ дунияны, адамны да?

Суу ахырзамандан къутхаргъанча кемеси бла Унух,

Башха ахырзаманладан да къутхарлыкъ бир амал,

Табыла барлыкъ болур деб да этеме умут –

Къурутуб къоймаз кесин, дуниясын да адам.

Тенгиз огъуна болгъанды шош,

Таула да агъаралла ол бир джагъада.

Джюрек а болалмайды хош,

Бир кёбдю къайгъы джюрекни джаргъан.

Кече узуну кёрюнюб турду

Акъ тёппелери джылтырай Кавказ.

Биягъы джюрек терк-терк урду –

Шош болмады, къылсам да намаз.

Къыйынды атхан дунияны артха –

Кёб джангылдым намаз къыла да.

Кеси кесин атханнга отха

Болушурму нюр къыбыла да?

Болушур деб этдим умут,

Халкъым-Джуртум дей, къылдым намаз.

Намазлыкъда да кёрюнюб турду,

Акъ тёппелери джылтырай Кавказ.

Аллах берген джер джандетни

Джаханюмге буруб кюрешеди адам.

Акъ сёзю да Хакъ поэтни

Джараймыды бир джукъгъа, къайдам.

Сёзюнг ётмесе, кюеди ёзюнг –

Джюрек тюлдю темирден, къурчдан.

Алай а, айтама да чыгъама гюнахдан, борчдан,

Джетмей эсе да адамгъа, Аллахха сёзюм.

Халкъын отдан къутхарыб кюрешген,

Отдан къутхарады кесин да.

Къыйын кюн боллукъла шагъат

Ишим, иннетим, сёзюм да.

Кече узуну кёрюнюб турду

Акъ тёппелери джылтырай Кавказ.

Биягъы джюрек терк-терк урду –

Шош болмады, къылсам да намаз.

НАМАЗ, НАЗМУ, ТАБИГЪАТ

Джюрегими этелле рахат

Намаз, назму, табигъат.

Ючден дагъан таймаз –

Назму, табигъат, намаз.

Тазалай эсими, ангымы,

Дагъанылла ала джанымы.

Алалла дуния, ахырат –

Намаз, назму, табигъат.

Тохтасам арыб –

Аладан алама къарыу.

Къыйын кюн джан дарман бола,

Сабырлыкъ, таукеллик да берелле ала.

Аласыз джокъду джашау.

Ауругъанны этедиле сау.

Рахатлыкъ берелле джаннга.

Башха къалмаса мадар –

Чыгъаргъа да болушалла анга.

Къазауат бла этелле къазауат

Намаз, назму, табигъат.

Зулмугъа къаршчылла ала,

Джашауну джанындалла ала.

Намаз, назму, табигъат –

Аладанды керамат.

Аласыз джокъду джашау, адам.

Аласыз джокъду дуния, ахырат.

Намаз, назму, табигъат.

ШАЙЫР БЛА НАЗМУ

1

Къаягъа ёрлеген терек,

Къаядан юзюлген таш –

Назму деген буду.

2

Учхан суу,

Сёлешген таш –

Шайыр деген да буду.

ВИКИНГЛЕНИ ДЖУРТЛАРЫНДА

Уучу Бийнёгерча, марал ызлагъан,

Къаядан кетсе да, къаллыкъ тюлдю джансыз.

Кёккёз, акъбет алан къызлагъа

Мен Шимал Джолда тюртюлгенме джангыз.

Викингле бла аланла, эшта,

Къачан эсе да болурла къатышхан,

Ансы бизге былача ушагъан

Джан кёрмегенме Батыда, Чыгъышда.

Миллет кийимин кийгенди къыз,

Кямары, тюймеси да биздеча.

Насыбымы тыш джуртда излерча,

Тюлме алай къыйынлы, насыбсыз.

Алай а, алай а, алай а,

Тенгизча чайкъалады кёлюм.

Кёккёз, акъбет алан къызладан

Этерчама бирлерин келин.

Тюзелгенме марал ызлагъа –

Сора, къалай болурма джансыз?

Тюбегенме алан къызлагъа,

Шимал джолуму джарытханды бир къыз.

ЭРИМЕЙДИ КЪАР

Учадыла къушла кёлюмден –

Къанатлы сёзлелле ала.

Халкъ кючлюдю къурчдан, темирден –

Сау-эсенди, джашайды Алан.

Алан халкъым сау-эсен джашайды –

Бюгюннгю аты – Къарачай-Малкъар.

Кёк кюкюрейди, джашнайды –

Кетген замандан айтады хапар.

Сойкъырымдан, сюргюнден толу,

Кетди ёмюр. Къайытыр деб къоркъама.

Акъ къаяны бетин джуууб,

Саркъады къара суу, саркъады.

Нарт халкъым башын юздюрген

Эмеген алкъын сауду, джашайды.

Ол башха тюрлю тюрсюннге кёчюб,

Бизни кемиреди, ашайды.

Къуугъуннга баргъан атлыча,

Къанатлы сёз учады кёлден:

Туугъан джуртну тойгъан джуртха

Ауушдурмагъыз – кетмегиз элден.

Термилмедикми Ата джуртну

Ичерге сууун, джаларгъа ташын.

Бизни джуртха джетген кёрмедим,

ауласам да дунияны башын.

Джюрегимде къоркъуу джашайды –

кюн сайын сынайды къадар.

Джазгъы Кёк кюкюрейди, джашнайды –

мени кёлюмде уа эримейди къар.

НАСЫБЛЫМА — БАРДЫ ДЖУРТУМ

Бютеу дуния тыш Къарачайды меннге,

Ич Къарачай а – Кавказды.

Къайда болсам да, маякды Минги,-

Джолда аджашыб, тас болуб къалмазма.

Чыракъды, маякды Минги –

Кёреме аны узакъдан да.

Ол сакълаб тургъанды мингни

Ачы сюргюнден, тузакъдан да.

Минги таудан урады джарыкъ,

джолубузну джарыта бизни.

Насыблыма — барды Джуртум,

Башха джерге къарамазча кёзюм.

ДЖОЛ

Джаш адамны джюреги – къызлагъа,

Къартныкъы уа – къыбылагъа

Бурулады. Табигъатны джоругъуду ол.

Сюймекликден башланады Аллахха да джол.

ТУУГЪАН ДЖЕР

Тансыкъ бола Ата джуртну

Терегине, ташына,

Мен джетмеген джер къалмады

Бу дунияны башында.

Джылым келди — мен къайытдым

Ата джуртха ызыма.

Туугъан джерге джетген джокъду

бу дунияны башында.

ШИМАЛ ДЖОЛНУ МИЛЛЕТ КЮНЮ

Национальный день Норвегии — это годовщина принятия Конституции 17 мая. В этот день в 1814 году на Национальном собрании в Эйдсволле была подписана Конституция, утвердившая свободу и независимость Норвегии.

Более 400 лет Норвегия оставалась датской провинцией, а теперь вступала в унию со Швецией, которая продолжалась до 1905 года. Была установлена наследственная ограниченная монархия, где король осуществляет власть через Правительство, а Парламент распоряжается казной и устанавливает законы. Норвежская конституция была одной из наиболее прогрессивных в Европе.

Национальный день Норвегии — это поистине общенациональное торжество. Дома, яхты и автомобили украшаются национальными флагами, а люди — и стар, и млад — в народных костюмах выходят на улицы, устраивают праздничные шествия и концерты, поют песни. Зрелище очень красочное и впечатляющее. При этом на улицах совершенно не видно полиции (где она прячется, непонятно), потому как местные граждане, даже находясь в подпитии, беспорядков не устраивают.

Миллет кюнюдю Но́ргени бюгюн.

Миллет кийимин кийгенди халкъ.

Миллет къууанчды, байрамды бюгюн,

Хар юй шорбатда чайкъалады байракъ.

Бетлерин бояб, байракъ этиб,

Сабийле да баралла тебсей, джырлай...

Мен а къууаналмайма – эсге тюшед да,

Биз тас этген Къарачай.

Темир къурутхан Алан къралым

Джаралы барсча, къарайды таудан.

Къонгур аю къурутхан Къарча къралым,

Бёрюча улуйду, тюшюб тузакъгъа.

Къурч къурутхан къраллыгъын да

Къайтарталмай турады халкъым.

Динине, тилине, джерине да

Толу эркин тюлдю халкъым.

Миллет кийимин да киймейди халкъ,

Миллет кюнюн да билмейди халкъ.

Эшитилмейди, кёрюнмейди

Миллет Орайда эмда Байракъ.

Къарачайгъа этеме сагъыш

Шимал Джолда бара эртденли.

Байракълагъа ушаб кеслери да,

Баралла къызла – кямарлы, тюймели...

Айырылыб къарнашларындан –

Датладан, шведледен да,

Энчи къралын къурагъанды Но́рге,

Эркинликни баш кёрюб неден да.

Мен бу къралгъа сукъланама,

Мен бу халкъгъа этеме алгъыш.

Шимал джолда, Акъ джолда барама,

Къарачайгъа этгенлей сагъыш.

Тенгизни башы бла таулагъа къарайма –

Аланы бюгюн джабыбды булут.

Къарачай джулдузну джарыгъы уа келеди,

Булут, тубан да къоялмай тыйыб.

Кёреме аны джарыгъында,

Бир таулу къыз бла джашны:

Миллет кийимлерин да кийиб,

Тутуб туралла ёрге байракъны.

Минги Тауну башындалла ала,

Азан тауушча келеди Орайда.

Миллет Кюнюн белгилейди халкъ

Беш Тау Элде, Къарачайда.

Келлик кюнню кёреме да мен,

Болама рахат, басылады кёлюм.

Дини, тили, джурту ючюн бирлешсе халкъ,

Дини, тили, джурту ючюн кюрешсе халкъ –

Аллай халкъгъа джокъду ёлюм.

Узакъда джууугъум – Кёкде Ай бла джулдуз.

Джууукъда джууугъум – Джуртда Таш, Терек, Суу.

Джюрегим болмаз ючюн къуу,

Аладан алады къарыу.

ДУНИЯДАН БОЛМАЗ ЮЧЮН ТАЛКЪ

Акъ сёз Хакъ сёзге таяннганча,

Къадау Ташха таянады Джангыз Терек.

Бу дунияда манга керек

Дин, Тил эмда Джурт.

«Ташын джалаб, сууун ичиб турсакъ да,

Тирилликбиз, джашау этерикбиз анда» деб,

Дуния малгъа терилмей, алданмай,

Къайытханла туугъан джерге ата-бабала.

Джуртну сууундан тутуб, къаясындан

Салыныргъа да базама.

Къутулур ючюн къара джинни заранындан, къайгъысындан,

Дуа назмула да джазама.

Акъ суу бла къара суу

Суусабымы кеседиле бирча.

Эй кючю чексиз, этме мени

Ата джуртха, Ана тилге термилирча.

Джуртсуз къоюб да сынадынг мени,

Тилсиз этиб да сынадынг.

Кесинг кёрдюнг – сынаудан ётдюм,

Кёбле чыдамазлыкъгъа чыдадым.

Энди Джуртда да джуртсуз, тилсиз этиб,

Сынаргъамы излейсе мени?

Не бек чамландыргъанма сени –

Алай а, не этиб?

Акъ сёз Хакъ сёзге таяннганча,

Къадау Ташха таянады Джангыз Терек.

Бу дунияда манга керек

Дин, Тил эмда Джурт.

Ол ючюсюню бирлигиди Адам.

Ол ючюсюню бирлигиди Халкъ.

Ол ючюсюн сакъларгъа кюрешеме,

Дуниядан болмаз ючюн талкъ.

ДЖАШАРГЪА, ЁЛЮРГЕ ДА ТАУКЕЛЛИК НЕДЕНДИ?

Илинмек аджал къатылмай къойса,

Адам джашаргъа болур бир ёмюр.

Адам джанындан, джашаудан да тойса,

Ма ол заманда джетеди ёлюм.

Джетеди ёлюм – алай а къоркъуб,

Артха туракълагъаны да болады.

«Ёлюмден къоркъмагъан адам

Болмайды»,- дейле. Огъай, болады.

Тояр ючюн джанындан, джашаудан,

Не палах кёрюрге керекди адам?

Билмез ол палахны кеси сынамагъан.

Джашауларын чёбге да санамагъан

Джигит адамлагъа этеме сейир.

Алагъа атаб джазама шийир.

Тояр ючюн джанындан, джашаудан,

Не палах кёрюрге керекди адам?

Огъесе иш – иймандамыды?

Джашаргъа, Ёлюрге да таукеллик анданмыды?

ЮЧЮСЮНЮ БИРЛИГИДИ ДЖЮРЕК

Кетиб баргъан суугъа тынгылай,

Джагъа таш сагъышха батханды.

Кетиб баргъан къалгъаннга,

Къалгъан да кетиб баргъаннга

Къайгъырадыла.

Ташха, Суугъа да къарай,

Сын болгъанды джагъада Терек.

Бу ючюсюню бирлигиди джюрек.

ТЕНГИЗ ДЖАГЪАДАН КЪАРАЙМА ТАУГЪА

Суу, таудан айырылмагъанлай, барады тенгизге,

Терек да, джерден айырылмагъанлай, барады Кёкге.

Кёкден тюшген таш да Джуртха болгъанды Къадау.

Алагъа ушагъан адамгъа салама махтау.

Джаны Кёк бла болса,

Тёнгеги Джурт бла болса,

«Диним, Тилим, Джуртум» деб турса,-

Аллай адамгъа, халкъгъа джокъду ёлюм.

Алай а,

Джуртундан, тилинден айырылса халкъ,

Ала ючюн кюрешмесе, сермешмесе халкъ,-

Башхалагъа бола къул-къарауаш,

Сыйын, намысын да этеди тас,

Адамлыгъын, халкълыгъын да этеди тас,

Алай бла дуниядан болады тас.

Тенгиз джагъадан къарайма таугъа,

Эте къайгъы адамгъа, халкъгъа.

Таудан келген суу айтады хапар:

«Джангыз Терекни да кесгенле Джуртда.

Къадау Ташны да ууаталла анда.

Къобанны да кесгенле джолун,

Ол Къара тенгизге элтмезча сууун.

Азау тенгизге саркъама энди.

Тамблабызгъа да къоркъама энди.

Сёзюнг Джуртха джетсе да, аны

Ангыларыкъла аздыла энди...».

Тилек эте Малкъаргъа, Къарачайгъа,

Къарайма Кёкде джулдузгъа, Айгъа:

«Аллах тюз джолгъа тюзет халкъымы.

Сакъла Ташын, Терегин, Сууун да аны...».

Къара таныгъан халкъ джангылыр къалай?

Эсин джыяр да, джангырыр Къарачай.

Динин, тилин, джуртун да сакълар.

Тас болуб кетмез Къарачай-Малкъар.

Тау тюбюнде дуниягъа келди да къара суу,

Джер-суу да кёре, тенгизге ашыкъды.

Алай а, бираз баргъандан сора,

Джер джарылгъаннга кетди да, тас болду.

Туугъан джеринден узакъ кеталмады,

Ашыкъса да, тенгизине джеталмады.

Ёзге , аз джашаса да, джарады кёблеге –

Адамлагъа, джаныуарлагъа, кийиклеге...

Барыны да кесди суусабларын.

Табды аланы разылыкъларын.

Дарманча джарады джаны́ саугъа.

Бу Акъ сёзюмю атайма ол къара суугъа.

Разылла анга кырдык да, терек да.

Разылла анга къара джер да, Кёк да.

Ол къара суудан кесим да ичгенме.

Ёзю аны Сёзюме да кёчгенди.

Аныча, бара барыб,

Тас боллукъбуз кесим да, сёзюм да.

Ёмюрлюк тюлдюле, билеме,

Ташым, Терегим да.

Не сакълагъанын сеземе алда.

Кетиб баргъанлай, джыгъыллыкъма джолда.

Ол къара сууну ичерге кюсерикме...

Алай эте, дуниядан кетерикме.

Кюз чалкъыда ол къара суудан

Иче, кесими кёргенем анда.

Джазыууму кёргенем анда.

Эсиме тюшдю ол Шимал Джолда.

Къобан суу да, Къадау Таш да, Джангыз Терек да

Кёзюме ачыкъ кёрюндюле бюгюн.

Кёкюрекде къанатлана къазакъ джюрек да,

Айтды: «Дуния сынауду, бюгюлме.

Келирле: ким джылаугъа, ким сынаугъа –

Бары да бошду.

Бара-бара тюзеледи къош да.

Аллахды джангыз Тёре адамгъа.

Джашадынг эсе буюргъанча Аллах,

Бу къара сууча джашадынг эсе,

Элге аныча джарадынг эсе –

Сеннге къатылмаз палах...».

Къара сууча кетиб бара,

Джер джарылгъанны кёреме алда.

Къутулуу джокъду андан,

Джол да джокъду артха.

Артха къача билмейди тау суу,

Бара тургъанлай ёледи ол.

Джер тюбюне элтеди джол,

Кёк башына да чыгъарады ол.

Къара сууда кёреме кесими.

Къара сууда кёреме сёзюмю.

Алай а, билмегенлей къалдым:

Акъ сёзмюдю, къара суумуду джаным?