Дюсупова А. А., Еспенбетова М. Ж

124 
ҚАРТТАРДАҒЫ ГИПОТИРЕОЗ 
Гипотиреоз деп нысана – тіндерге тиреоидты гормондардың әсе-
рінің тұрақты түрде төмендеуімен сипатталатын клиникалық син-
дромды айтамыз. Гипотиреоз – қалқанша безі функциональдық
жағдайының жиі кездесетін бұзылысы болғандықтан әртүрлі ма-
мандықтағы дәрігерлерге актуальды клиникалық мәселе тудырады.
Папуляциядағы манифесті біріншілік гипотиреоздың таралуы -
0,2-2,0 %, субклиникалық әйелдерде – 10 % дейін, ерлерде – 3%. 
Гипотиреоздың ең жиі таралуы жоғары жас топтарында анықтал-
ған, ол көрсеткіш 12 жеткен. Субклиникалық гипотиреоз деп қан-
дағы тиреотропты гормонның концентрациясы жоғарлап, бос Т4 
пен Т3 қалыпты деңгейде болуын айтамыз. тиреотропты гормон 
мен бос Т4 деңгейлері арасында логарифмдік өзара байланыс бар
екені мәлім, соған байланысты бос Т4 концнетрациясының төмен-
деуі ТТГ-ның деңгейінің біршама көбірек жоғарлауына әкеледі.
Диагностикасы 
Гипотиреоз синдромының қазіргі кездегі диагностикасы нақты
құрастырылған. Ол ТТГ мен бос Т4 деңгейін гормональді анализ-
дің жоғары сезімтал әдістерімен анықтауға негізделген. Осы әдіс
көмегімен гипотиреозбен ауырған науқастарға жүргізілген емнің
тиімділігін бағалауға болады. Біріншілік гипотиреозға ТТГ дең-
гейінің жоғарлап, бос Т4 төмендеуі тән.  
Қарт адамдарда гипотиреозды коррекциялаудың ерекше-
ліктері
Қалқанша безі ауруының дамуында қауіп факторларының ішінде
ең маңыздыларының бірі – адам жасы болып табылады. Сөйтіп, 
спонтанды гипотиреоз дамуының негізгі себебі болып саналатын
аутоиммунды тиреоидит жастармен салыстырғанда 60 жастан асқан
әйелдерде жиірек кездеседі. Қарттарда аурудың таралуы 6-10% , 
бұл жастарда 0,1-1,2 % құрайды. Фрамингемдік зерттеу аясында
жүргізілген скрининг дені сау 60 жастан асқандар папуляциясын-
да зерттелгендердің ішінде 8% ТТГ деңгейінің 7 мкЕД/л жоғарла-
ғанын (Субклиникалық гипотиреоз) анықталған. Басқа зерттеушілер
мәліметтері бойынша егде адамдар арасындағы Субклиникалық ги-
потиреоздың таралуы 14,4 жетеді.
Егде жастағы тиреоидты бұзылыстардың емі мен диагности-
касы гипотиреоздың бейспецификалық клиникалық көрінісі мен

125 
жиі кездесетін қосымша ауруларына байланысты болады. Қарт
науқастар арасында қалқанша безі функционалды жағдайы бұзы-
лыстарының диагностикаланбаған түрлері де көп кездеседі. Жиі
осындай гипотиреоз бенгілері физиологиялық қартаю симптомы
сияқты көрінуі мүмкін: депрессия, іш қату, терінің құрғауы, есту-
дің нашарлауы т.б. қарт адамдарда қалқанша безі қызметінің
бұзылысының тағы бір көрінісі – клиникалық симптомдарының
тегістенлуі болып абылады. Жиі қарт адамдарда гидроперикард
немесе церебральды дисфункция, психоздар гипотиреоздың жалғыз
симптомы болуы мүмкін. Егде жастағы наукастарда клиникалық
диагностикалау кезінде қиындық туғанда лабораториялық диагнос-
тика рөлі маңызды. Лабораториялық интерпретация нәтижесінде
науқастардың гормон алмастырушы терапияны алғандығын ескеру
керек, даназол, кордарон және ß-адреноблокаторлар сияқты препа-
раттар. Жиі қосымша ауруларда жоғарыда аталған медикаменттер
алынған лабораторлы мәліметтерді өзгертуі мүмкін. Қарт адам-
дарда қалқанша без қызметінің бұзылысында ем жүргізудің өзін-
дік ерекшеліктері бар. Кардиальды патологиясы бар және 65 жас-
тан асқан жүрек аурулары анықталмаған науқастарды үлкен жауап-
кершілікпен қарау керек. Тиреоидты гормондардың миокардқа әсе-
рі 23 тадлицада жүйелендіріліп көрсетілген. 1503 гипотиреозы бар
науқастарға ретроспективті бағалау кезінде тироксин тағайындауда
қарт адамдарға алмастырушы терапияның қосымша жағымсыз әсері
табылмады. Тироксинмен емдеу кардиальды патологиясы бар нау-
қастардың 16% -да және ерте анықталмаған стенокардияда 2% жағ-
дайында ауру ағымын нашарлатты.
Ауыр жүрек патологиясы бар науқастарды гипотиреоз емінде
25 мкг/тәу левотироксиннің өзі барлығына жақсы мәлім асқыну-
ларға әкелуі мүмкіндігін есте сақтау керек. Кардиальды патология-
сы бар науқастарда левотироксин дозасын есептей отырып, орташа
қажеттілік 0,9 мкг/кг дене массасына шығады. Емді 6,25-12,5-25 мкг-
нан бастау керек (жағдайға байланысты), әр ай сайын ТТГ деңгейі-
нің қалыпты мөлшеріне келгенше 25 мг-нан көбейтіп отыру керек. 
Кардиальды патологиясы барегде жастағы науқастарда гипотиреоз 
емін алмастырушы ретінде левотироксин өте қолайлы болып табы-
лады. Ол таблетка түрінде 25 тен 150 мкг-ға дейін 6 дозировкаға 
шығарылады. Қарт адамдарда гипотиреоз компенсация қиындығын-

126 
да ТТГ көрсеткіші субклиникалық гипотиреозға сәйкес, орташа
мөлшерде болады ( 10 мкЕД/л аспайды) 6 ал таңдау кезеңінде опти-
мальды дозасы – 6 айға дейін болады деген пікірлер бар. Осы-
лайша, бұл топтағы адамдарға левотироксиннің оптимальды дозасы 
қан сарысуындағы ТТГ және деңгейін толығымен қалпына кел-
тіретін доза емес, жүрек жағдайын нашарлатпай, гипотиреоз симп-
томатикасын жеңілдететін доза болып табылады. Субклиникалық
гипотиреозда алмастырушы терапияның қажеттілігі индивидуальды 
шешіледі. Левотироксинді тағайындау липидті профильдің бұзы-
лыстарында, депрессияда көрсеткіш болып табылады және мини-
мальбі эффективті дозасы таңдалынып алынады.

жүктеу/скачать 4.88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: